Om de drinkwatervoorziening in Overijssel op peil te houden, wil Vitens de grondwaterwinning op de locatie Hammerflier verdrievoudigen. Uit de eerste onderzoeken naar de mogelijke effecten daarvan op de omgeving blijkt dat de grondwaterstand op sommige plekken tot 25 centimeter kan zakken.
Onder omwonenden van het waterwingebied tussen Ommen en Den Ham heeft het plan van Vitens onrust veroorzaakt. Zij vrezen schade aan hun huizen door inklinking van de bodem.
Het drinkwaterbedrijf heeft de onderzoeksresultaten onlangs samen met de provincie Overijssel, Waterschap Vechtstromen, Aequator en onderzoeksbureau Aveco de Bondt aan zo’n tachtig omwonenden gepresenteerd. Daaruit blijkt dat het lastig te voorspellen is wat er precies gaat gebeuren, omdat de bodem zowel uit klei- en veenlagen als uit zandgrond bestaat.
"Het is een beetje een grillige bodem", zegt woordvoerder Jessica Winkelhorst van Vitens. Daarnaast zijn de afstand tot de waterputten en het type fundering van invloed op het mogelijke effect. Uit het bodem- en grondwateronderzoek blijkt volgens Winkelhorst dat het om "verschillende gradaties" gaat, variërend van zo’n 5 tot 25 centimeter grondwaterdaling. "Daarom is maatwerk nodig."
Vervolgonderzoek
De komende maanden gaat Vitens hierover in gesprek met bewoners en agrariërs. Ook wordt vervolgonderzoek gedaan in de gebieden waar de gemiddelde grondwaterstand het meeste daalt. Op basis daarvan wordt gekeken of in de wijdere omtrek ook vervolgonderzoek nodig is.
In de "eerste cirkel" gaat het om twintig woningen en andere gebouwen. "Het liefst willen wij voorkomen dat er schade ontstaat", aldus Winkelhorst. "We kijken of we maatregelen kunnen nemen om effecten te voorkomen of te beperken, bijvoorbeeld door de fundering aan te passen."
Een aantal bewoners heeft al schade aan de woning gemeld. De onafhankelijke Adviescommissie Schade Grondwater (ASCG) onderzoekt nu of die is veroorzaakt door de drinkwaterwinning in het gebied. In dat geval moet Vitens die compenseren.
De omwonenden van Hammerflier, die zich hebben verenigd in een belangengroep, zeggen op Facebook te twijfelen aan de onafhankelijkheid van de commissie. Ze zijn ook bezorgd over de nieuwe reinwaterkelder die op de drinkwaterlocatie wordt gebouwd.
Vergunning
Rond de jaarwisseling verwacht Vitens te kunnen besluiten of de grondwaterwinning in het Hammerflier uitgebreid kan worden. Het bedrijf beschikt hier al over een vergunning voor het winnen van maximaal 5 miljoen kubieke meter water per jaar. Daarvan wordt op dit moment 1,6 miljoen kubieke meter daadwerkelijk gewonnen.
Net als elders in Nederland staat de drinkwaterlevering in Overijssel onder druk door de stijgende vraag, als gevolg van onder andere de bevolkingsgroei. Twee weken geleden sloeg de drinkwatersector daarom alarm: voor 2030 is in heel Nederland meer productiecapaciteit nodig, voor Vitens, Dunea en Waterbedrijf Groningen is dat per direct al het geval.
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.