Het probleem is bekend: hoe voorzien we Nederland ook de komende decennia van voldoende schoon drinkwater? Een oplossing is er ook: de vier concepten voor flexibele drinkwaterwinning die Vitens, Deltares en RUIMTEVOLK ontwikkelden. Er zijn wel een paar randvoorwaarden.
Hilde PassierEen jaar voorbereiding en drie jaar onderzoek, zo lang zijn drinkwaterbedrijf Vitens, onderzoeksinstituut Deltares en adviesbureau RUIMTEVOLK al bezig om zich voor te bereiden op een toekomst waarin water niet meer vanzelfsprekend is. "Vier jaar geleden zag de wereld er anders uit”, zegt Hilde Passier van Deltares. “We zagen de bui hangen, maar het probleem is inmiddels wel urgenter geworden."
Woensdag presenteerden de onderzoekers hun vier meest kansrijke concepten voor een meer flexibele waterwinning, zoals de insteek van Vitens luidde. Het drinkwaterbedrijf wil de (grondwater)winningen kunnen aanpassen op meer of minder watervraag en kunnen omgaan met veranderingen in waterbeschikbaarheid en -kwaliteit, en dat met zo min mogelijk impact op de omgeving.
Die concepten zijn voortgekomen uit een reeks sessies en workshops met betrokkenen uit de waterwereld, overheid en onderzoek en studenten en geïnspireerd door andere sectoren. Ze richten zich elk op andere gebieden, waarmee ze globaal heel Nederland bedienen en daarmee ook voor andere drinkwaterbedrijven bruikbaar zijn.
Wateraccu
Het concept ‘Zoet en zout’ maakt optimaal gebruik van het zoet-zoutgrensvlak bij diepe grondwaterwinningen. ‘Bronnenstad’ heeft als doel een stad of stadsdeel zelfvoorzienend te maken en combineert dat met ruimtelijke ordening. Bij ‘Schakelen tussen winningen’ worden verschillende winlocaties in de omgeving afwisselend ingezet. ‘Wateraccu’ gaat over het inzetten van oppervlakte- en oevergrondwater als bron in plaats van grondwater.
Dat laatste concept bijvoorbeeld is heel geschikt voor hoger gelegen zandgronden van de Veluwe, zo blijkt uit de bijgevoegde kaart. Daar is veel ruimte tussen maaiveld en grondwaterstand, waardoor er voldoende infiltratiecapaciteit is. Wel moet het infiltrerend water van voldoende kwaliteit zijn en daarvoor kan voorzuivering nodig zijn.
Schematische weergave van de Wateraccu
De Wateraccu lijkt op de Eeuwige Bron, waar Vitens op de Sallandse Heuvelrug mee aan de slag wil, beaamt Passier. "Het is niet allemaal nieuw waar wij mee komen. Wat wel nieuw is, is dat deze concepten zijn doorgelicht op flexibiliteit en kansrijkheid voor de toekomst. Ze zijn allemaal ingepast in het landschap. En we hebben op een rijtje gezet wat ervoor nodig is."
Tijd voor actie
Nu is het tijd voor actie, meent de geochemicus. Dat was volgens haar ook de teneur tijdens de bijeenkomst deze week. "Op een gegeven moment wil je stoppen met alles doordenken en gaan doen. Dit project is ook een proces geweest, er is veel begrip en vertrouwen over en weer. Als we deze concepten echt gaan toepassen, komen we een heel eind."
LUISTER OOK DE H2O-PODCAST MET PETER SALVERDA (VITENS)
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.