Project Lodestar, dat een laagdrempelig en gebruiksvriendelijk early warning-systeem bij waterrampen wil ontwikkelen, heeft 1,75 miljoen euro subsidie gekregen van NWO. De komende drie jaar wordt in Nederland en India onder andere gewerkt aan de opbouw van een dashboard dat de bevolking vroegtijdig informeert over komende waterrampen.
Het lerende informatiesysteem Lodestar (Low-cost Disaster & Emergency Services for Communities at Risk) is een initiatief van Wageningen University en enkele Indiase onderzoeksinstellingen. Hoogleraar Anamika Barua zal het project vanuit India leiden. Jeroen Warner doet dat vanuit Nederland. Warner is universitair hoofddocent Rampenstudies aan de WUR.
Jeroen Warner“De behoeftes tussen beide landen verschillen”, stelt Warner. “In Nederland is veel technische informatie beschikbaar, maar ontbreekt het aan burgerparticipatie. In India is dat juist andersom. Vanuit dit pilot project zal in India daarom worden ingezet op de verbetering van riviermetingen. In Nederland zal het juist veel meer gaan om het betrekken van burgers.”
Early warning-systemen voor watergerelateerde problemen in stedelijke gebieden zijn volgens Warner dringend nodig om te zorgen voor een betere reactie op ontwrichtende waterproblemen. “Niet elke regenbui is een klimaatramp, maar we weten dat we steeds vaker extreme buien of extreme droogteperioden zullen krijgen. Deze zullen ook voorkomen op plekken waar dat tot nu toe nog minder gebeurde. Het bewustzijn daarover is nog te laag.”
In India is dat bewustzijn weliswaar hoger, daar zou een beter vroegtijdig waarschuwingssysteem de gevolgen van eventuele rampen verder kunnen beperken. “Daarvoor is een systeem nodig dat accuraat is, gebruiksvriendelijk en mensen van concrete adviezen kan voorzien over bijvoorbeeld evacuatiemogelijkheden.”
Warner en zijn collega’s zetten bij de opbouw van het Lodestar-project met name in op burgerparticipatie. “Dat heeft meerdere redenen. Ten eerste is er in de lokale gemeenschap veel kennis aanwezig. Mensen die al generaties in een gebied wonen, weten vaak als eerst dat droogte of overstromingen dreigen. Hun kennis van het gebied is ook van onschatbare waarde. Bijvoorbeeld over evacuatieroutes, zodat niet iedereen alleen maar over de autoweg probeert te vluchten. Het dashboard wordt dus een combinatie van expertkennis en lokale kennis.”
Burgerparticipatie is ook van belang om de vroegtijdige waarschuwingen effectief op de juiste plek te laten belanden. “We zien dat veel early warnings niet op de goede plek aankomen. Dat lukt alleen als lokale gemeenschappen zich er ook bij betrokken voelen. Onderdeel van dit project is het dus om mensen via living labs bij elkaar te brengen.”
Lodestar zal zich in Nederland met name gaan richten op Breda en Dordrecht, in India op grotere steden als Bangalore en Guawahati. “Dat zijn beide steden met een duidelijk risicoprofiel. Breda, en met name Dordrecht vallen op vanwege hun activiteiten op dit vlak. Zo heeft Dordrecht als een van de weinige Nederlandse steden al een evacuatieplan en is het nu bezig met het inrichten van een hoger gelegen gebied voor minder mobiele mensen.”
In de driejarige looptijd van het project, moet de opgedane informatie worden gepresenteerd via een gebruiksvriendelijk dashboard. “Het gaat om een open source programma. We hopen dat mensen en lokale overheden er vervolgens zelf mee aan de gang gaan om het systeem voor hun specifieke gemeenschap verder uit te breiden.”
De subsidie wordt verstrekt door het Merian Fund van NWO, bedoeld om wetenschappelijke samenwerking tussen Nederland en India te stimuleren. “De betrokkenen bij het informatiesysteem zijn gemengde teams van Nederlandse en Indiase, sociaalwetenschappelijke en natuurwetenschappelijke achtergrond, mannen en vrouwen. Dat is belangrijk om te benoemen, want voor vrouwelijke onderzoekers is er in deze tak van sport nog een wereld te winnen!”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.