secundair logo knw 1

Foto: Universiteit Utrecht

Wat doe je met de big data die oceanensondes constant produceren? Oceanograaf Erik van Sebille en componist Stef Veldhuis bedachten eens iets anders dan de ‘geijkte’ grafieken: op 31 oktober vertolkt een strijkkwartet de oceaandata op een concert in Utrecht.

Hoe klinkt de oceaan? Dat weten we eigenlijk alleen vanaf het strand en vanaf grote schepen. Kan het ook anders? En hoe zorgen we ervoor dat we op een nieuwe manier kijken naar de vele data die oceaansondes ieder moment produceren? Die vragen stelde oceanograaf Erik van Sebille (Universiteit Utrecht) zich. Het resultaat is op 31 oktober te horen, tijdens een concert in Utrecht. Componist Stef Veldhuis schreef op basis van de oceaandata de compositie Music by Oceans voor strijkkwartet.

Oceanografie is een high tech vak geworden, zegt Van Sebille. Vroeger ging hij nog met schepen mee de oceaan op om metingen te doen. Sinds 2004 liggen er over de hele aardbol drieduizend sondes in de oceanen die voortdurend data spuwen – het gevolg van een groot internationaal samenwerkingsproject. “Veel efficiënter natuurlijk, maar ook veel minder romantisch.” De sondes sturen onder meer gegevens door over opwarming, stroming en zoutgehalte.

De ‘oceaancompositie’ is in eerste instantie bedoeld om wat van de romantiek van het vak terug te brengen, om het grote publiek duidelijk te maken hoe mooi de oceanen zijn. Maar er is ook een serieuze ondertoon, zegt Van Sebille. “We gebruiken niet voor niets échte data. De ene sonde meet talloze wervelingen, een andere een sterke stroming. Als een soort brandspuit krijgen we voortdurend die data op ons af en het enige dat we ermee weten te doen is kaarten en grafieken maken. Dat is toch wat eenzijdig. Als je die data nu eens omvormt tot een compositie, zouden we dan iets kunnen horen dat we niet kunnen zien? Een hele interessante vraag voor oceanografen is bijvoorbeeld: waarom is er in de Atlantische Oceaan geen El Nino en in de Stille Oceaan wél? El Nino zorgt voor een groots klimaateffect waar zo’n beetje de hele wereld last van heeft, behalve Europa omdat wij helemaal aan de andere kant van de aarde liggen.”

Natuurlijk heeft de componist niet de verantwoordelijkheid om op die vraag antwoord te geven. Maar wie weet, zegt Van Sebille hoopvol, brengt zijn compositie wetenschappers op ideeën om anders naar data te kijken of nieuwe dingen te onderzoeken. Hij heeft “in een heel vroeg stadium” al iets gehoord van de muziek. “Heel bijzonder, het varieert van barok-achtig, tot Japans, tot modern. Zo divers als de meetgegevens zijn, is ook de compositie.”

Van Sebille hoopt hij op meer muziekliefhebbers dan wetenschappers in de zaal. “Het eerste doel is toch wel: ons vak en onze liefde voor de oceaan uitdragen. Uiteindelijk betaalt de Nederlandse belastingbetaler ook mee aan het megaproject van de oceaansondes. Nu kan iedereen eens – op een heel andere manier dan aan het strand – horen hoe de oceaan klinkt.”

Meer informatie over Music by Oceans

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

wat een briljante toepassing: nu nog de vraag hoe specifiek die taal is of kan worden...
Voor mij is het onbegrijpelijk dat de leiding van deze bedrijven niet zou begrijpen wat ze doen. Is het dan toch onkunde of wentelen ze de kosten gemakkelijk af op de overheid?
Breng het toezicht op alle lozende bedrijven terug onder het gezag van de waterdiensten als Rijkswaterstaat en de Waterschappen. Daar zit de expertise op dit gebied. We staan met de waterparagraaf voor een enorme opgave, en de uitdaging is beter op zijn plaats bij de waterdiensten.
@Fred SandersIk denk dat wetenschappers te veel willen onderzoeken om hun studenten lesstof te verschaffen en moet daarbij steeds denken aan de Eierlandse dam en prof. Marcel Stive. 25 jaar geleden wist hij al dat er vóór en áchter deze 850 meter lange strekdam begrijpelijke stromingsproblemen waren, die stromingsreacties zijn er nu nog. kustverdediging.nl 
@JacobsTja, wat zal ik zeggen, ik mis in Jos zijn verhaal over de de grote hoeveelheid Escherichia coli bacterie die in het grondwater zit, zelf al op meer dan 30 meter diepte, en ook mis ik de hoeveelheid ijzer en mangaan die in het grondwater zit, en dit alles kost veel om het eruit te halen, tot op heden wordt mijn grondwater afgekeurd en dat al tot 4 keer toe.
Dus, bezint eer gij begint, en complexe filter systemen zijn nu niet bepaald goedkoop in aanschaf maar vragen ook onderhoud. En laten we het een hebben over die andere stofjes, zoals medicijnen, ook deze dringen diep door in de grond, en deze zijn niet zo gemakkelijk eruit te halen, persoonlijk ben ik niet zo blij met een chemokeur van een ander... Mvg John