Op een dijk bij het Zeeuwse dorp Ritthem wordt de komende jaren een aantal systemen voor zonne-energie getest. Het onderzoek richt zich vooral op de vraag of de waterveiligheid niet in het geding komt. Opvallend detail: op een van de systemen is Michiel de Ruyter afgebeeld.
De testlocatie is beschikbaar gesteld door waterschap Scheldestromen. Het gaat om een proef in het kader van het onderzoeksproject Zon op dijken. Hierbij werken Rijkswaterstaat, diverse waterschappen, andere overheden, kennisinstellingen en systeembouwers samen. Het project staat onder leiding van kenniscentrum STOWA en TNO.
Het idee erachter is simpel: plaatsing van zonnepanelen doet een flink beroep op de beperkte ruimte in Nederland. Dus waarom niet dijken hiervoor benutten? Het onderzoeksconsortium heeft becijferd dat de drie meest kansrijke dijktypen (wakerzeedijken van Noord-Nederland en het Zuidwestelijke zeekleigebied, meerdijken en gesloten dammen) ongeveer zevenhonderdduizend huishoudens van elektriciteit kunnen voorzien. Dit zou waterschappen helpen om in 2025 klimaatneutraal te opereren en is een interessante optie voor regionale energiestrategieën.
Innovatieve systemen getest
Voordat het zover is, moet er wel zekerheid zijn dat zonnepanelen geen nadelige gevolgen voor dijken hebben. Klassieke zonneparksystemen voldoen niet, omdat zij erosievorming in de hand werken. Daarom worden nu innovatieve systemen uitgetest op twee locaties: de binnendijk van de Spuikom bij Ritthem (een dorp in de gemeente Vlissingen) en de Knardijk in Flevoland.
De proef in Zeeland richt zich vooral op eisen van waterveiligheid. Ook wordt bekeken welke panelen het beste in het landschap passen en hoe het draagvlak in de omgeving is. Op de zeedijk zijn de afgelopen maanden verschillende systemen voor zonne-energie geplaatst. Zo probeert systeembouwer Delmeco een innovatief dijk-geïntegreerd systeem uit. Eurorail heeft een systeem dat boven de dijk uitsteekt. Naar verwachting gaat hiervan een gunstige invloed uit op de dijkbekleding.
Primeur voor primaire waterkering
Volgens Philipp Keller, dagelijks bestuurder bij Scheldestromen, is het de eerste opstelling van zonnepanelen op een primaire waterkering in Nederland. “Wij willen weten wat met het gras eronder gebeurt”, zegt Keller in een interview met dagblad BN DeStem. “De grasmat moet in goede staat blijven, anders hebben we een probleem met de waterkering. Een ander punt is de waterveiligheid. Tijdens het stormseizoen moeten de zonnepanelen kunnen afbreken, zodat de dijk niet verder wordt beschadigd.”
Op enkele systemen is folie met een afbeelding aangebracht, zodat zij beter passen in het landschap. De print van de Vlissingse admiraal Michiel de Ruyter (1607-1676) springt eruit. “Niemand wil felblauwe zonnepanelen op de dijk”, legt Keller uit. “Het gaat niet zozeer om Michiel de Ruyter. We hebben zijn afbeelding gebruikt om aan te tonen dat je er alles op kunt zetten.”
Netwerk van sensoren
De dijk zal de komende jaren met een netwerk van sensoren continu in de gaten worden gehouden. Ook zijn er regelmatig inspecties. TNO meet de energieprestaties van de verschillende systemen, terwijl Deltares en Wageningen University & Research de effecten van de zonnepanelen op de grasmat onderzoeken.
De proef duurt tot midden 2024. Daarna wordt de dijk bij Ritthem in oude staat teruggebracht. Worden tussentijds nadelige effecten voor de dijk geconstateerd, dan kan Scheldestromen ingrijpen en het experiment eerder stopzetten. Als de onderzoeksresultaten positief zijn, is het de bedoeling deze mee te nemen in de regionale energiestrategie. Al verwacht Keller geen grootschalige toepassing van zonnepanelen op Zeeuwse dijken. “Heel veel factoren bepalen of een locatie geschikt is of niet.”
MEER INFORMATIE
Waterschap Scheldestromen over de proef
STOWA-presentatie project Zon op dijken
STOWA-publicatie Zonnewijzer
Verkennend en ontwerpend vooronderzoek
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.