De tarieven van de drinkwaterbedrijven gaan volgend jaar fors omhoog. Daardoor betaalt een gemiddeld huishouden enkele tientallen euro’s meer voor drinkwater, soms zelfs zo’n 50 euro. Waterbedrijven hebben het over uitzonderlijke tariefsverhogingen. Als redenen noemen zij onder meer de sterk stijgende kosten van energie, grondstoffen en materialen en de noodzaak om te blijven investeren.
De aandeelhoudersvergaderingen van de tien drinkwaterbedrijven hebben de afgelopen weken de tarieven voor 2023 vastgesteld. Over de hele linie is er een stijging van de tarieven te zien. Die is bij het ene waterbedrijf nog wat groter dan bij het andere.
In het hier gepresenteerde overzicht zijn de bedragen voor het variabele tarief (de kosten voor het verbruik per kubieke meter - m3 - ofwel duizend liter water) en het vastrecht (een vast bedrag per jaar voor onder andere de aanleg en het onderhoud van waterleidingen) opgenomen. Veel waterbedrijven hebben de belasting op leidingwater (BoL) nog niet meegerekend, omdat het ministerie van Financiën de hoogte van deze belasting medio december bekendmaakt. Het voorlopige bedrag is ongeveer 0,37 euro per m3 drinkwater.
Overzicht van tarieven in 2023
Brabant Water
Een gemiddeld Brabants gezin gaat komend jaar ongeveer 2,30 euro per maand meer betalen. Volgens het waterbedrijf komt dit vooral door de hoge energiekosten. Het variabele tarief stijgt aanzienlijk: van 0,91 naar 1,21 euro per m3 water. In deze prijs zijn de BoL, de provinciale grondwaterheffing en 9 procent btw inbegrepen. Het vastrecht blijft 76,13 euro.
Dunea
Een kubieke meter water kost 1,41 euro in 2023, een stijging met 24 eurocent. Het vastrecht stijgt met 2,68 euro naar 72,90 euro per jaar. De bedragen zijn inclusief btw. Bij een gemiddeld verbruik is de verhoging voor een éénpersoonshuishouden ongeveer 13 euro per jaar, voor een tweepersoonshuishouden 24 euro en voor een vierpersoonshuishouden 44 euro. Drinkwater blijft gelukkig relatief goedkoop, aldus Dunea.
Evides Waterbedrijf
De kosten voor verbruik stijgen (afgerond) van 0,94 naar 1,07 euro per m3, inclusief btw. De vaste kosten zijn volgend jaar 78,65 euro, ruim een euro meer dan in 2022. Evides laat weten dat de tarieven omhooggaan door de hogere kosten voor onder andere energie, grondstoffen en materialen. Het is nodig te blijven investeren in het waternetwerk.
Oasen
Klanten gaan 1,45 euro voor een m3 water en een vast bedrag van 83,66 euro betalen, inclusief belastingen. Dit betekent dat de maandelijkse rekening van een gemiddeld huishouden ongeveer 18,75 euro per maand wordt, zo’n 2,15 euro meer dan nu. De prijsstijging komt vooral door de toegenomen kosten voor energie en materiaal, aldus Oasen. Klimaatverandering, bevolkingsgroei, vervuiling, verduurzaming en de toenemende vervangingsopgave van ondergrondse infrastructuur vragen om een forse toename van investeringen.
PWN
Het drinkwatertarief voor consumenten gaat in 2023 omhoog met 24,8 procent. PWN heeft het over een uitzonderlijke stijging die noodzakelijk is vanwege de hogere kosten voor energie, grondstoffen en materialen. Het variabele tarief wordt 1,73 euro, inclusief btw en exclusief BoL (nu 1,34 euro). Het vastrecht stijgt van 61,89 euro naar 71,26 euro. Voor een gemiddeld gezin stijgt de waterrekening met zo’n 48 euro.
Vitens
Stijgende kosten en duurzame investeringen, dat zijn volgens het grootste waterbedrijf van Nederland de belangrijkste redenen om de tarieven te verhogen. De prijs voor een m3 water gaat van 0,72 naar 0,85 euro (inclusief btw, exclusief BoL) en het vastrecht van 47,96 naar 54,50 euro. Een huishouden met een verbruik van 100 m3 betaalt in 2023 ongeveer 178 euro (met BoL meegerekend), circa 20 euro meer dan dit jaar.
Waternet
Klanten van het Amsterdamse waterbedrijf betalen in 2023 1,03 euro voor een kubieke meter (0,87 euro in 2022) en de vaste kosten zijn 109,46 euro (nu nog 82,82 euro). De bedragen zijn exclusief btw en BoL. Dit betekent dat de drinkwatertarieven gemiddeld met 26,5 procent stijgen. Er worden drie redenen voor de extra tariefstijging genoemd: flinke kostenstijgingen, stijging van de nominale ontwikkelingen (loon- en prijsontwikkelingen) en een tegenvallende omzet (landelijke trend van afnemend drinkwaterverbruik). Een gezin van vier personen met een gemiddeld verbruik betaalt dit jaar zo’n 252 euro en in 2023 310 euro, wat neerkomt op 4,80 euro per maand extra.
Waterbedrijf Groningen
Klanten betalen bij een gemiddeld verbruik van honderd m3 per jaar circa 2,09 euro per m3 drinkwater, met vastrecht en belastingen meegerekend. In 2022 is dit 1,78 euro. De tariefstijging is nodig om te kunnen blijven investeren in de drinkwatervoorziening voor de toekomst, aldus het waterbedrijf. De prijs voor een kubieke meter water gaat afgerond van 0,72 naar 0,86 euro en het vastrecht van 56,06 naar 67,28 euro per jaar (bedragen exclusief belasting).
WMD
Het waterbedrijf investeert in de komende jaren gemiddeld circa 36 miljoen euro in Drents drinkwater. Dat heeft consequenties voor de drinkwatertarieven in 2023 die gemiddeld met 2 euro per maand stijgen. Klanten betalen 0,85 euro voor een kubieke meter tegenover 0,72 euro nu (zonder btw en BoL). Het vastrecht gaat omhoog van 70,68 euro naar 83,40 euro (eveneens exclusief belastingen).
WML
Ook het Limburgse waterbedrijf komt met een flinke verhoging in verband met gestegen kosten en de noodzaak om te blijven investeren. In 2023 kost een m3 drinkwater 0,91 euro exclusief btw (0,78 euro in 2022). Het vastrecht voor een standaardaansluiting wordt 91,44 euro per jaar. Dit jaar betaalt een klant hiervoor nog 88,11 euro. Een huishouden betaalt bij een gemiddeld waterverbruik van 105 m3 komend jaar in totaal een bedrag van 247,04 euro (waterverbruik inclusief vastrecht, voorlopige belastingen en toeslagen). Dat is 16,36 euro meer dan in 2022.
NIEUW TARIEFMODEL ALS MOGELIJKHEID ONDERZOCHT
De focus van Vitens ligt in 2023 op wat echt noodzakelijk is om daarmee de stijging van drinkwatertarieven nog zoveel mogelijk te beperken, vertelde directievoorzitter Jelle Hannema in een toelichting aan de media. Toch stijgen de tarieven naar een historisch hoog niveau. Behalve de vele extra kosten speelt ook mee dat Vitens dit jaar slechts de helft van de begrote winst haalt omdat mensen zuiniger aandoen. Dat geld is volgens Hannema wel nodig voor toekomstige investeringen.
Zoals beschreven in de Beleidsnota Drinkwater loopt er momenteel een onderzoek naar maatregelen en instrumenten die waterbesparing kunnen opleveren. Een nieuw tariefmodel waarin differentiatie mogelijk is, maakt onderdeel uit van die verkenning. Dan zou er naast een laag basistarief ook een hoger tarief voor bovengemiddeld waterverbruik gaan gelden. Deze prijsprikkel is bijvoorbeeld bedoeld om het vullen van een zwembad met kraanwater minder aantrekkelijk te maken. Daarvoor is aanpassing van de landelijke regels nodig, zegt Hannema.
CORRECTIE: De tweede alinea in dit kader is aangepast na een reactie vanuit Vewin. De oorspronkelijke passage was te stellig over de differentiatie van de drinkwatertarieven in verband met waterbesparing. Een nieuw tariefmodel is op dit moment één van de mogelijkheden die wordt onderzocht, maar verder gaat het nog niet. Op de site van Vewin is inmiddels ook een bericht over de tariefsverhogingen gepubliceerd.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.