secundair logo knw 1

De Ganges in de Indiase stad Allahabad I Foto via Wikimedia Commons

Wereldwijd is er waterschaarste in een kwart van de deelstroomgebieden van rivieren, als niet alleen naar waterkwantiteit maar ook naar waterkwaliteit wordt gekeken. In het slechtste geval kan dat toenemen tot 30 procent in 2050. Dit blijkt uit een internationale studie waaraan wetenschappers van Wageningen University & Research en Universiteit Utrecht meewerkten. Hierin is gekeken naar de invloed van stikstofvervuiling op een tekort aan schoon water.

In heel wat gebieden is er niet voldoende water beschikbaar en dat probleem wordt volgens de onderzoekers alleen maar groter door een groeiende vraag en de impact van de klimaatverandering op hydrologische cycli. Waar in het verleden al veel onderzoek is gedaan naar waterschaarste die het gevolg is van een lage waterkwantiteit, geldt dat niet voor een ontoereikende waterkwaliteit. Hierop ligt in de studie juist de focus en dat verandert het beeld aanzienlijk.

De onderzoeksvraag is: hoe beperkt toekomstige vervuiling, veroorzaakt door toenemende menselijke activiteit, de hoeveelheid water die mensen veilig kunnen gebruiken? Het onderzoeksteam heeft de situatie van meer dan 10.000 deelstroomgebieden geanalyseerd en richt zich daarbij op stikstof als vervuilende stof. Er kan door hoge concentraties stikstof schadelijke algenbloei in rivieren ontstaan, waaruit giftige stoffen vrijkomen die het water vervuilen.

Verdrievoudiging door te kijken naar stikstofvervuiling
De resultaten tonen dat de vervuiling een flinke invloed heeft op de mondiale schoonwatervoorziening. Mengru Wang, universitair docent bij Wageningen University & Research en hoofdauteur van de studie, licht toe: “We zagen dat door toekomstige stikstofvervuiling wereldwijd het aantal deelstroomgebieden dat te maken krijgt met waterschaarste verdrievoudigt.”

Als op de klassieke manier alleen de waterkwantiteit in ogenschouw wordt genomen, was er in 2010 bij ongeveer 10 procent van de deelstroomgebieden van de rivieren sprake van waterschaarste. “Maar als je naar zowel de waterkwantiteit als de waterkwaliteit kijkt, betreft het zo’n 25 procent van de deelstroomgebieden. In het slechtste geval neemt dat in 2050 zelfs toe tot 30 procent”, aldus Wang.

Dit komt neer op een toename van zo’n 40 miljoen vierkante kilometer stroomgebied en 3 miljard extra mensen die in 2050 mogelijk te maken krijgen met waterschaarste. Vanwege hun hoge niveaus van stikstofvervuiling worden veel deelstroomgebieden in Zuid-China, Centraal-Europa, Noord-Amerika en Afrika hotspots voor waterschaarste (zie figuur onderaan).

Nieuwe indicator ontwikkeld
Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers van Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht, het Potsdam Institute for Climate Impact Research en een aantal andere Duitse onderzoeksinstituten. Zij ontwikkelden een nieuwe indicator die uitgaat van zowel waterkwantiteit als waterkwaliteit: de Clean-Water Scarcity Indicator. Dat combineerden ze met enkele gangbare modellen voor waterkwantiteit. Over de studie is een publicatie verschenen in Nature Communications.

In het onderzoek is ook gekeken naar de oorzaken van schaarste aan schoon water. Bij de lage waterkwantiteit gaat het vooral om grootschalige onttrekking door irrigatie en industrie. Wat betreft stikstofvervuiling in rivieren verschillen de oorzaken per regio. De belangrijkste zijn het vrijkomen van stikstof uit landbouw en het onvoldoende zuiveren van rioolwater.

De onderzoeksresultaten benadrukken volgens Wang de noodzaak om meer aandacht aan waterkwaliteit te besteden in toekomstig waterbeleid en -beheer. Voor een duurzame schoonwatervoorziening moet de kennis van beleidsmakers, belanghebbenden en wetenschappers uit meerdere vakgebieden worden samengebracht. “Bijvoorbeeld op het gebied van hydrologie, waterkwaliteit, voedselproductie en rioolwaterzuivering. Zo kunnen we beleid ontwikkelen om ervoor te zorgen dat er in de toekomst – voor iedereen – niet alleen genoeg water, maar ook genoeg schoon water is.”

Hotspots waterschaarste wereldwijd loep
De klassieke beoordeling van waterschaarste (alleen gebaseerd op waterkwantiteit) wordt hier vergeleken met de beoordeling van schoonwaterschaarste (gebaseerd op waterkwantiteit en -waterkwaliteit). De cijfers in de pijlen tonen het aantal hotspots wereldwijd aan: deelstroomgebieden waar door waterkwantiteit of waterkwaliteit of door beide de waterschaarste als hoog wordt beschouwd. Voor 2050 wordt waterschaarste berekend voor drie klimaatscenario’s: SSP1-RCP2p6, SSP2-RCP2p6 en SSP5-RCP8p5. Bron: onderzoekspublicatie in Nature Communications.

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Weer een geval van: de gevolgen proberen te gaan bestrijden en de oorzaak niet aanpakken. Zo blijft het werk in de wereld. En de vervuiling. 
Beste Carel, in de podcast kun je vinden op Spotify en  Apple Podcasts. Je kunt hem ook online beluisteren via de link in het bericht
Mooi! Jammer dat ik de serie niet terugvind als ik zoek in de NRC Podcast app.
Geachte redactie, ik ben verheugd dat eindelijk het besef is dat het klepelbeleid nu ter discussie is gesteld. Ik heb bij waterschap Hollandse delta al jaren als bestuurslid aangedrongen om het klepelen alleen als noodzaak te gebruiken. Ook heb ik div gesprekken gehad met SBB mbt klepelen in de duinen van Ouddorp waarbij de structuur volledig werd vernield. Dit jaar is eindelijk door beherende organisatie alleen maar gemaaid en wel in oktober waar mi de hele natuur in dit duingebied mee is geholpen. Het waterschap heeft nu ook bepaald dat klepelbeleid op de schop moet en in de toekomst alleen maar met maaibeleid mag worden uitgevoerd. Dus goed resultaat waar ik blij mee ben. Dit is natuurbehoud zoals het moet.
@JWBoehmerSommige desinformatie is te simplistisch om op te reageren. Zelfs citeren van een nieuwsbericht blijkt lastig (aanpak van dijken is lang niet altijd verhogen). Instabiliteit en kans op zettingsvloeiing worden ook aangepakt. Daarmee wordt ook de invloed van zee en maan beperkt, maar dan wel op basis van logische en bewezen relaties ipv dubieuze, onwaarschijnlijke en onbewezen hypotheses. Oei, toch gereageerd. Dom van me. Ik kan dit beter negeren.