Hoe groot is het neerslagtekort in het gebied van een waterschap of in een provincie? Dat is nu na te gaan met de gratis Arcadis neerslagtekort app. Hiermee kan ook een vergelijking worden gemaakt met de situatie in eerdere jaren.
De eerste helft van het voorjaar was nat maar na de omslag van het weerbeeld rond half mei is het neerslagtekort snel opgelopen. Uit de nieuwe tool blijkt dat het neerslagtekort in de werkgebieden van een aantal waterschappen momenteel het niveau van het recordjaar 1976 aantikt.
Arjen Koomen
“Dat geldt voor waterschappen in Oost- en Noord-Nederland zoals Noorderzijlvest en Hunze en Aa’s en ook voor bijvoorbeeld Waterschap Limburg”, vertelt Arjen Koomen, senior adviseur watermanagement bij ingenieurs- en adviesbureau Arcadis. Het zegt volgens hem nog niets over de zomerperiode.
Koomen haalt het jaar 2011 aan. “Na een prachtig voorjaar was het neerslagtekort zeer hoog maar toen iedereen op vakantie ging, is de zomer helemaal verregend. Het neerslagtekort daalde naar nul in september. Dat beeld is blijven hangen.”
Kosteloos in gebruik
De tool is een coproductie van Arcadis en het applicatieontwikkelplatform VIKTOR waarmee ingenieurs en domeinexperts zelf, of met de hulp van VIKTOR Consultants, apps kunnen maken aan de hand van de programmeertaal Python. De provincie Zuid-Holland verleende voor deze app aan VIKTOR de R&D-subsidie Nederland klimaatklaar met AI-monitoring en signalering.
De tool is gebaseerd op een eigen script van Arcadis. Koomen: “De grafieken die uit het script kwamen, werden zeer gewaardeerd. Door de subsidie hebben we er een app van kunnen maken die iedereen kosteloos kan gebruiken.”
Historische vergelijking mogelijk
In de Arcadis neerslagtekort app is zowel per waterschap als per provincie te bekijken hoe hoog het neerslagtekort op het ogenblik is. “Mijn tip is om deze informatie op te nemen in de eigen droogtemonitor”, zegt Koomen. “Waterschappen houden op hun website de ontwikkelingen rondom droogte bij. Daar gebruiken ze nu nog de gegevens van het landelijk neerslagtekort voor.”
Er is een historische vergelijking mogelijk met het neerslagtekort in 1976 en in alle jaren vanaf 2000. “Je kunt zien hoe het neerslagtekort zich op het ogenblik verhoudt met andere jaren. De grafieken hierover geven het geheugen weer een beetje terug, ook regionaal.” Verder kunnen totaaloverzichten worden gemaakt (zie de grafiek met het huidige neerslagtekort bij alle 21 waterschappen).
Handig voor evaluatie
In de app worden gegevens van het KNMI verwerkt: de data over neerslag en verdamping van de ruim 30 weerstations en de data over neerslag van de meer dan 300 neerslagstations. “Hierdoor is er een vrij gedetailleerd beeld”, zegt Koomen. “Dit is ook handig voor de evaluatie, wanneer het droogteseizoen per 1 oktober is geëindigd. Je kunt daarvoor de grafieken en kaartjes heel goed gebruiken.”
Arcadis en VIKTOR willen nog een aantal verfijningen aanbrengen in de tool. Zo hebben waterbeheerders behoefte aan informatie over de regionale verschillen van het neerslagtekort binnen hun eigen gebied. Koomen: “Het is mogelijk om ook dit inzichtelijk te maken, alleen moeten we bekijken hoe dat het beste kan. Er is dus potentie om de tool nog verder in te richten naar de wensen van waterbeheerders.”
Totaaloverzicht van het neerslagtekort per waterschap (13 juni 2023)
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.