De vier organisaties die bijdragen aan de ontwikkeling van de Marker Wadden hebben vandaag hun samenwerking bekrachtigd met de ondertekening van een intentieverklaring. Het project in het Markermeer staat voor een nieuwe fase. De ruwbouw van de vijf eilanden is naar verwachting medio 2018 gereed, de volgende fase staat in het teken van onderzoek en kennisontwikkeling.
De vier partners Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat, Deltares en Ecoshape geven vandaag met een symposium en de intentieverklaring de aftrap voor de fase van kennisontwikkeling. Er wordt daarbij ingezet op drie thema’s: bouwen met slib, ecosysteem en adaptieve governance. Voor de realisering van het kennisprogramma zoeken de partners financiering en onderzoeksvoorstellen.
Instituten en onderzoekers worden daarom uitgenodigd onderzoeksvoorstellen in te dienen. Ze krijgen niet alleen de mogelijkheid onderzoek te doen op een uniek veldlaboratorium, ze krijgen ook toegang toe alle data die zijn en worden verzameld op het project in het Markermeer, zo schetsen de partners. Daartoe zal het Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA) een database bouwen.
Belang
In de toelichting op de ondertekening van de intentieverklaring werd door de betrokken partners het belang van het project onderstreept. De vijf eilanden, die in korte tijd zijn aangelegd met zand, slib en klei, is een van de grootste natuurprojecten in West-Europa. De slechte waterkwaliteit in het Markermeer, vooral veroorzaakt door harde oevers, was de aanleiding. Met de aanleg van eilanden en een slibgeul ontstaat er een unieke onderzoekslocatie.
In de acht jaar dat er is gewerkt aan het project is er een unieke samenwerking ontstaan tussen ngo’s (initiatiefnemer Natuurmonumenten), overheid (Rijkswaterstaat), bedrijfsleven (Ecoshape) en kennisinstituut (Deltares), zo werd gesteld. Daarbij werden risico’s genomen, want projectuitvoering en financiering liepen niet altijd parallel. In feite keert dat kenmerk terug in de komende fase, want ook al is er voor onderzoek al zo’n 3,5 miljoen euro beschikbaar, zo stelde Roeland Allewijn van Rijkswaterstaat, er wordt nog altijd gezocht naar fondsen om het project voort te zetten.
Natuurdynamiek
Dat die ambitie er is bleek uit de plannen die er zijn en het belang dat het project heeft voor het waterbeheer in Nederland. Allewijn schetste de plannen van Rijkswaterstaat: “We gaan dingen doen om de natuurdynamiek in de systemen te vergroten.” De bevindingen met de Marker Wadden spelen daarin een belangrijke rol, wat betekent dat er de intentie is om het project voort te zetten. Allewijn: “Voor de Marker Wadden staan heel wat lichten op groen. De kernpunten uit het Nationaal Kennisprogramma Water en Klimaat komen heel mooi terug in de Marker Wadden.”
Succesfactoren
Er werd ook stil gestaan bij doelen en succesfactoren voor de komende jaren. Een daarvan is dat het project vaker wordt uitgevoerd, in binnen- en buitenland waar veel belangstelling is voor de Marker Wadden. Allewijn: “We willen een project als de Marker Wadden nog twee keer uitvoeren in Nederland en nog eens drie keer in het buitenland.”
Concreter noemde Henk Nieboer van Ecoshape de noordelijke Kaspische Zee als mogelijk locatie om de ervaringen met de Marker Wadden in de praktijk te brengen. “Daar staan ecologische systemen met de steur onder grote druk. Ik denk dat we met dit soort projecten de ecologie daar goed kunnen ondersteunen.”
Kritische noten werden er ook gekraakt. Zo vroeg Frans de Nooij van de IJsselmeervereniging of er in de opzet van de onderzoeken ook aandacht is voor de voedselzekerheid voor de vogels die verblijven op de eilanden. Want je kunt wel een vogelparadijs creëren, als er niet voldoende voedsel voor ze is, dan is de vogelfunctie van project geen succes, aldus De Nooij.
Bezoek
In de toekomst is er ook ruimte voor bezoek door belangstellenden. Op een van de eilanden komen er voorzieningen voor de opvang van publiek. Verder komt er een wandelpad (5 en 12 kilometer). In het najaar wordt het eiland al enkele maanden opengesteld voor het publiek, kondigde Teo Wams van Natuurmonumenten aan. "Volgend jaar gaat het eiland echt open." Met het toelaten van het publiek vergroten de partners de belangstelling voor de eilanden en het Markermeer, een ander bijkomend effect van het project.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.