Forteiland Pampus heeft nu zijn eigen Watermaker. In deze installatie wordt water van het IJmeer gezuiverd tot drinkbaar water. Daarvoor zijn drie technieken gecombineerd: een zandfilter, nanofiltratie membranen en UV-C licht.
De Watermaker wordt omschreven als een grote stap op weg naar een duurzame zelfvoorzienende toekomst van het historische Forteiland Pampus. Er volgen onder andere nog moestuinen, een duurzaam energiesysteem en een drijvend circulair entreegebouw.
De innovatieve waterzuiveringsinstallatie is afgelopen maandag (19 juni) gelanceerd tijdens het event Impact maken doen we samen. Dat gebeurde onder meer in aanwezigheid van astronaut André Kuipers. Hij vergeleek in een speech zijn verblijf in de ruimte met het zelfvoorzienend omgaan met water, energie, voedsel en grondstoffen. Kuipers was bij zijn eerste ruimtereis in 2004 verantwoordelijk voor het waterverbruik. “Alles wordt hergebruikt, van natte handdoeken tot urine.” Ook was er een videoboodschap van Prinses Laurentien van Oranje.
Pampus is een toeristische trekpleister met een markante rol in de Nederlandse watergeschiedenis. Het forteiland wordt gezien als een boegbeeld van de 19e-eeuwse Stelling van Amsterdam en is een onderdeel van UNESCO werelderfgoed de Hollandse Waterlinies.
Water van drinkwaterkwaliteit
In de Watermaker kan per dag 20 duizend liter water van het IJmeer worden omgezet in drinkbaar water. “Dat is in chemische en biologische samenstelling aantoonbaar van drinkwaterkwaliteit”, wordt van de kant van Pampus gezegd. “Ook is de kwaliteit geborgd met een dubbele barrière en extra continue monitoring van de juiste werking van de waterzuiveringsinstallatie.”
Toch wil men bij Pampus alleen over drinkbaar water spreken. “Om het water ook echt drinkwater te mogen noemen, moet je officieel een drinkwaterbedrijf zijn of hiervoor expliciet toestemming hebben. Dit is duur en complex. Zover zijn we nog niet, maar het wordt wel de ultieme stap naar Pampus’ drinkwater.”
Forteiland Pampus gezien vanaf het vasteland I foto: Remco van den Braak
Combinatie van drie technieken
In de zuiveringsinstallatie worden technieken ingezet van drie bedrijven: Jotem water solutions, NX Filtration en Van Remmen UV Technology. Het gaat om een “unieke combinatie van oude en nieuwe technieken”, die nog niet eerder is toegepast.
Het uit het IJmeer opgepompte water wordt eerst gezuiverd met zand en grind, een traditionele en robuuste methode. Hiervoor wordt een systeem van langzame zandfiltratie van Jotem gebruikt. Daarna volgen de innovatieve hollevezel nanofiltratie membranen van NX Filtration, om microverontreinigingen als medicijnresten en PFAS tegen te houden. Het water wordt tot slot gedesinfecteerd met behulp van de gevalideerde technologie van UV-C licht van Van Remmen. Dit maakt micro-organismen onschadelijk.
De duurzaamheidswinst wordt groot genoemd. Er kan een eind komen aan het watertransport vanaf het vasteland door een fortwachter. Omdat Pampus niet op het drinkwaternet is aangesloten, moest de afgelopen jaren dagelijks drieduizend liter water per schip worden aangevoerd.
Andere wateractiviteiten
Ook op andere manieren is er aandacht voor water. Samen met Stichting FutureNL heeft Forteiland Pampus het lesprogramma Wonderlijk Water ontwikkeld. Dit is gericht op leerlingen in de bovenbouw van het primair onderwijs. De bedoeling is hen bewuster te maken van het belang van schoon en voldoende water. Ook krijgen scholieren tips over hoe ze hun eigen gedrag kunnen verduurzamen.
Verder is op Pampus tot en met 1 oktober de expositie Waterwerken te zien. Hierin worden vijf werken getoond van studenten, een alumnus en een docent van Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. De kunstwerken vertellen op verschillende manieren iets over onze relatie met water, van macro- tot microniveau.
Erik Roesink, oprichter en CTO van NX Filtration en buitengewoon hoogleraar membraantechniek aan de Universiteit Twente, legt aan ruimtevaarder André Kuipers uit hoe de waterzuivering werkt I foto: Remco van den Braak
LEES OOK
In het meinummer van magazine H2O is aandacht besteed aan de plaatsing van de waterzuiveringsinstallatie op Pampus. Het artikel staat in de rubriek Hoogstandje.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.