Waterschap Noorderzijlvest doet dezer dagen met een innovatieve methode onderzoek naar de waterkwaliteit op twee plaatsen in Groningen. Door gelijktijdig een onderwaterdrone en een grondsensor in te zetten, ontstaat een integraal en gedetailleerd beeld van de waterkwaliteit.
In het Paterswoldsemeer en de Hoornse plas in Groningen is een bootje van waterschap Noorderzijlvest bezig in totaal 140 kilometer af te leggen langs vooraf vastgestelde vaarlijnen. In drie of vier dagen test het waterschap een innovatieve methode om de waterkwaliteit te onderzoeken, door gelijktijdig een onderwaterdrone en een grondsensor in te zetten.
Het onderzoek naar oppervlaktewater gebeurt veelal nog met proefmonsters in flesjes en de bodemkwaliteit wordt vaak door middel van een peilstok onderzocht. “De onderwaterdrone heeft het grote voordeel dat we op allerlei verschillende plekken én verschillende diepten onderzoek kunnen doen, zodat er een integraal beeld van de waterkwaliteit ontstaat”, zegt woordvoerder Siebrand van der Wal van waterschap Noorderzijlvest.
De inzet van een onderwaterdrone is weliswaar niet nieuw, maar waterschappen gebruiken ze nog niet veelvuldig, zegt hij. “Wat wel echt revolutionair is aan onze methode, is dat we tegelijk ook een sensor en grondradar inzetten.” Die sensor van het bedrijf Medusa Explorations, stelt de samenstelling van de bodem vast, brengt de diepte van de watergang in beeld en spoort de eventuele aanwezigheid van ‘bodemvreemd materiaal’ op. Met een grondradar wordt de dikte van de sliblaag gemeten. Bij het onderzoek wordt de Medusa-sensor over de bodem van het meer gesleept achter een boot. De grondradar wordt in een kano over het meer gevaren.
Het innovatieve onderzoek vindt plaats in samenwerking met de Onderzoeksgroep Ruimtelijke Transformaties – Water van de Groningse Hanzehogeschool. Die groep doet onderzoek naar het inzetten van onderwaterdrones van het bedrijf INDYMO voor het verkrijgen van een 3D-beeld van de waterkwaliteit en ecologie in de plas. De drones zijn uitgerust met onderwatercamera’s en diverse sensoren die verschillende stoffen continu meten. Daarbij gaat het om het zuurstofgehalte, nutriënten, geleidbaarheid, temperatuur, zuurtegraad, diepte en chlorofyl.
“Deze meetmethode geeft een meer betrouwbaar én een veel gedetailleerder en specifieker beeld van de waterkwaliteit”, aldus Van der Wal. “Betere gegevens betekent dat we betere maatregelen kunnen nemen om de kwaliteit van het water goed te houden. Dan kan bijvoorbeeld als er voortekenen zijn voor het ontstaan van blauwalg.”
De tests op het Paterswoldsemeer en de Hoornse plas zijn afgelopen woensdag begonnen en zouden in principe voor het weekend klaar moeten zijn. Er is een kans dat de volledige 140 kilometer dan nog niet helemaal is afgelegd. In dat geval volgt maandag een extra onderzoeksdag.
De legger is het kroonjuweel van het waterschap. Zoals een gemeente de bebouwde kom markeert met een bord, zo staan de waterschapsgrenzen beschreven in de legger. Dit is niet een eenvoudige grens met het buur-waterschap, maar een complex stelsel van waterstaatswerken met de bijbehodende invloedszoneringen. Alleen binnen die zoneringen heeft het (klassieke) waterschap zeggenschap (klassiek: gericht op waterbeheer (watergangen) en waterveiligheid (dijken) ex waterzuivering).
Alles begint en houdt op bij de invloedszones - de grenzen - van het waterschap. En laat het nou toch heel eenvoudig zijn die grenzen kleiner te maken (dus de invloedszones in nieuwe leggers te verkleinen) maar zo goed als onmogelijk om deze weer groter te maken. Het ene is n weggevertje en het andere is landje pik - dus betalen.
Dus voor een strategische herorientatie van de waterschappen is een strategische herwaardering van het kroonjuweel - de waterschapslegger en het gehele bijbehorende invloeds-spel van essentieel belang.
De waterschappen zijn de afgelopen jaren ver in de marge gedrukt want invloedszones met gemeenten, het rijk en andere belanghebbenden zijn aan het verschuiven. (En waar is de wet PUBERR gebleven?)
Dus eerst herwaarderen van waterschapsgrenzen, dan weten waar de grenzen zijn en vervolgens deze met een (dijk)leger gaan verdedigen ! ;-)
https://sjfsupport.com/mmi.html
Interessant artikel van Stephan Kuks over de toekomst van de waterschappen. Zelf vraag ik mij af of de waterschappen wel in staat zijn om antwoord te geven op de grote maatschappelijke vragen, die ook hij noemt. Hij zegt: "Nu wordt het tijd dat waterschappen duidelijk maken dat er vanuit water en bodem grenzen zijn, en dat de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden van Nederland hierop moeten worden aangepast.” Dat lijkt op het oog een logische uitspraak, maar de grote vraag is of het huidige waterschap deze vraag wel inhoud kan geven. En niet vanwege dat het waterschap niet deskundig zou zijn, maar meer vanwege de samenstelling van het bestuur en dat het mandaat op de genoemde onderwerpen zeer beperkt is.
En natuurlijk, prachtig als Kuks vindt dat de waterschappen duidelijk stelling moeten nemen in het maatschappelijk debat over de toekomst van ons land, maar welke stelling dan? Het belang van de boeren? Het belang van de natuur? Het belang van woningbouw? Deze discussie hoort in eerste instantie thuis op het allerhoogste politieke niveau. Daar heeft men het de afgelopen decennia lelijk laten liggen, maar dat betekent niet dat nu het waterschap aan bod is. En natuurlijk voor het waterbeheer zijn de waterschappen de ogen en de oren van de samenleving. De waterschappen zijn bij uitstek degenen die van onderop knelpunten en ideeën kunnen aandragen om het beleid op provinciaal en nationaal niveau effectief vorm te geven. Maar ik moet er niet aan denken dat de waterschappen dat in die breedheid zelf zouden moeten gaan oppakken.
En om dan ook maar tegelijk tegen een heilig huis aan te schoppen, we zouden ons zelfs kunnen afvragen of waterschappen en het functioneren ervan nog wel van deze tijd is. Zeker als het gaat om ruimtelijke ordening en klimaat heeften provinciaal bestuur veel meer mandaat en dus veel meer slagkracht. Wat mij betreft zou het waterbeheer zo overgeheveld kunnen worden naar de provincie en zouden waterschappen omgevormd kunnen worden tot uitvoeringsorganisaties die het dagelijks waterbeheer doen. De RWZI’s zouden nutsbedrijf kunnen worden. Zeker zij zouden daarmee grote stappen kunnen maken in de efficiency van de waterzuivering.
Wat bedoel ik daarmee? In de afgelopen 10 tot 20 jaar zijn de RWZI ’s zich steeds meer gaan toeleggen op terugwinning van grondstoffen(fosfaat, cellulose, biogas, etc). Maar een grote doorbaak met substantieel resultaat heb ik tot nu toe niet echt gezien, misschien met uitzondering van een aantal initiatieven, zoals Waterstromen. Het succes van een goede afzet van reststromen wordt bepaald door kwantiteit en kwaliteit.
Eind vorige eeuw werd in de autobranche de organisatie Autorecycling Nederland opgericht. Ik was daarbij betrokken. Doel was om een hoger hergebruik te realiseren bij demontage van auto’s. Voor het ophalen een paar rubber strips per bedrijf was namelijk nooit veel belangstelling vanwege de geringe baten. Maar als je als verwerkingsbedrijf bij alle autodemontagebedrijven rubber kan ophalen, wordt het ineens interessant. Ook voor het autodemontage bedrijf, sommig restafval kreeg ineens een positieve geldwaarde.
Dat kan ook zomaar voor de RWZI’s gelden. Als ze met z’n allen gaan samenwerken en op landelijk niveau collectief contracten gaan afsluiten met afnemers dan kan dat voor beide partijen interessant worden. Bijvoorbeeld voor struviet. Zeker nu de totale gevolgen van kunstmest steeds meer onder het vergrootglas komen, zou struviet een geweldige vervanger kunnen zijn.
En een centrale organisatie, zoals ARN bij de autosector heeft nog meer voordelen. Je kunt een veel directere samenwerking met partijen als Wetsus en KWR tot stand brengen, waarbij uit een deel van de opbrengsten van de restproducten onderzoek gefinancierd kan worden om nog effectiever en efficiënter te worden met de terugwinning. Je zou dan ook kunnen kijken in hoeverre je samenwerkingen zou kunnen aangaan met bedrijven, die nu hun afvalwater moeten voorzuiveren. Bij Waterstromen werd zo’n samenwerking al tot stand gebracht met een voedselproducent en een leerlooier.
En als het echt succesvol zou worden, zou het zelfs kunnen leiden tot lagere belastingen(verontreinigingsheffing). Wat mij betreft is er wel één belangrijke voorwaarde aan verbonden, namelijk dat het zuiveren van communaal afvalwater altijd een publieke aangelegenheid blijft.