Het is Natuurmonumenten en ARK niet gelukt om een stokje te steken voor aanscherping van de kapregels van Rijkswaterstaat voor riviernatuur langs de Grensmaas. Ze krijgen geen gelijk van de rechter.
De twee natuurorganisaties hadden beroep aangetekend tegen de aanpassing van de vegetatielegger van Rijkswaterstaat. In die legger is bindend vastgelegd waar ooibos en struweel mag groeien langs de rivieroevers en waar het niet is toegestaan omwille van hoogwaterveiligheid.
Rijkswaterstaat wil slechts op beperkte plekken in de uiterwaarden rivierbos. Natuurmonumenten en ARK vinden het verwijderen van ooibos in strijd met de natuurdoelen voor de Grensmaas. Over een lengte van vijftig kilometer vormt de Grensmaas een natuurgebied tussen Maastricht tot Maasbracht. Internationaal wordt de Grensmaas gezien als paradepaardje van wilde natuurontwikkeling in riviernatuur met grindbanken, nevengeulen, ooibossen, bloemrijke graslanden en ruige oevers.
Eind vorig jaar schreef The Guardian nog een lovend artikel over de wilde natuurontwikkeling langs de Grensmaas. “Voor de Grensmaas is afgesproken dat dynamische riviernatuur leidend is. Rigoureus kappen hoort daar niet bij”, vindt Rob van Schijndel, gebiedsmanager van Natuurmonumenten in Limburg.
Toch wil Rijkswaterstaat ruimte houden om de riviernatuur hier te kortwieken als de begroeiing te uitbundig gedijt. Oevervegetatie - zoals ooibos - zorgt voor remmingen bij hoog water, met risico op opstuwing en verzwakking van de rivierdijken, stelt Rijkswaterstaat. Natuurmonumenten en stichting ARK gingen daarom in beroep tegen aanpassing van de vegetatielegger. De rechtbank in Utrecht heeft dat beroep verworpen.
Erg jammer
ARK reageert teleurgesteld op de uitspraak. “Het is heel erg jammer dat natuur langs de rivieren nog steeds geen echte natuur kan zijn. Riviernatuur behoort tot de meest waardevolle ecosystemen van ons land”, aldus woordvoerder Lars Soerink.
Deze zaak is bijzonder, omdat het was voor het eerst was dat natuurorganisaties juridisch in verzet kwamen tegen de inperkende regels van Rijkswaterstaat voor natuurlijke begroeiing langs de rivieren. Volgens Rijkswaterstaat biedt de vegetatielegger wel degelijk ruimte om de natuur langs de Grensmaas zoveel mogelijk op z’n beloop te laten.
'Wij zijn teleurgesteld’, zegt Rob van Schijndel van Natuurmonumenten. "En we hopen dat ondanks deze uitspraak Rijkswaterstaat zich toch samen met ons gaat inzetten om natuurlijke processen langs de rivier meer tijd en ruimte te geven. We bekijken nog of we in hoger beroep gaan."
Rijkswaterstaat laat weten blij te zijn dat de rechtbank erkent dat in het beheer van uiterwaarden rekening gehouden wordt met het belang van de natuur. “We geven zoveel mogelijk ruimte aan de natuur, maar er moet wel rekening gehouden worden met de hoogwaterveiligheid”, zegt een woordvoerder.
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?