Tot 21.00 uur konden ruim 13 miljoen Nederlanders stemmen voor de Waterschapsverkiezingen. Daarover heeft u hier gedurende de dag meer kunnen lezen. De berichtgeving is nu gesloten; morgen gaat het over de voorlopige resultaten die waterschappen bekendmaken. Het is nog niet bekend hoe groot de landelijke opkomst bij de Waterschapsverkiezingen is, maar het wordt naar alle waarschijnlijkheid meer dan de 51,3 procent van vier jaar geleden.
De liveblog over de verkiezingsdag is op woensdag 15 maart na 23.00 uur gesloten. Voor het vervolg zie de liveblog van 16 maart over de voorlopige uitslagen van de waterschappen. De voorlopige landelijke opkomst voor de Waterschapsverkiezingen is 53,7 procent geworden en is daarmee inderdaad hoger dan in 2019; zie dit H2O-bericht van 17 maart.
23.00 uur
Toch nog een laatste toevoeging. De opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen is ruim 62 procent volgens de exitpolls. Dat is beduidend meer dan de vorige keer (56 procent) en het hoogste percentage in 36 jaar. Iets gelijks mag bij de Waterschapsverkiezingen worden verwacht, al zal het landelijk opkomstpercentage wel wat lager zijn.
21.30 uur
Omdat over de Waterschapsverkiezingen voorlopig verder nog geen nieuws te verwachten valt, sluiten we de berichtgeving af voor vandaag. Morgen gaan we in op de voorlopige resultaten die de waterschappen bekendmaken. Tot slot een aardige tweet van Vechtstromen na het sluiten van het stembureau in het waterschapshuis in Almelo.
21.20 uur
In Overijssel boekt BBB een monsterzege met 31,3 procent volgens de exitpoll. De nummer 2 is het CDA met 8,5 procent maar die partij is wel gehalveerd. De VVD wordt derde. Hieruit komt het beeld naar voren dat BBB het nog veel beter doet dan al op basis van de laatste peilingen was voorspeld. Triomferen Caroline van der Plas en haar medestanders ook bij de waterschappen? Dat ligt in de lijn der verwachting maar zal morgen pas echt duidelijk worden.
21.10 uur
De resultaten van de eerste exitpoll zijn bekendgemaakt in de verkiezingsuitzending van de NOS. Het gaat over de provincie Noord-Holland. De gevestigde partijen verliezen bijna allemaal; alleen de PvdA en de Partij voor de Dieren winnen zetels. De drie nieuwkomers doen het goed. BBB lijkt de grootste partij in Noord-Holland te worden, al is het verschil met de VVD nog 'too close to call'. JA21 en Volt halen ook aardig wat stemmen binnen. Forum voor Democratie - de grote winnaar in 2019 - verliest bijna alle zetels. Het is interessant wat dit gaat betekenen voor de waterschappen waar BBB en de VVD overal meedoen.
20.30 uur
Dat de Provinciale Statenverkiezingen vandaag het leeuwendeel van de aandacht opeisen, blijkt tijdens het NOS-journaal van acht uur. Het eerste uitgebreide item gaat over vragen als: wat stemmen mensen op het platteland en in de steden in verband met de provincies? Wie wordt de grootste partij in de Eerste Kamer: de BoerBurgerBeweging, de VVD of de combinatie van GroenLinks en de PvdA? Dat er ook Waterschapsverkiezingen zijn, wordt zelfs niet met één zin genoemd. De inmiddels gestarte verkiezingsuitzendingen van de NPO op radio en televisie staan ook in het teken van de Provinciale Statenverkiezingen.
20.15 uur
Er is een nieuw percentage voor de landelijke opkomst: 48 procent om 19.45 uur volgens metingen van Ipsos in opdracht van de NOS. Het is zeer waarschijnlijk dat bij de Provinciale Statenverkiezingen en in het kielzog daarvan de Waterschapsverkiezingen het percentage van vier jaar terug zal worden overtroffen. Bij diverse stemlokalen staan lange rijen en loopt de wachttijd soms op tot meer dan een half uur. Hierbij speelt in achttien gemeenten de eerdere storing van de StembureauApp een rol, waardoor in deze gemeenten moest worden overgegaan tot handmatige controle van stempassen. Wie vóór 21.00 uur in de rij aansluit, mag later nog stemmen.
18.45 uur
Zo'n 37 procent van de kiesgerechtigden had rond 17.45 uur zijn stem uitgebracht, 4 procent meer dan in 2019. Dat is becijferd voor de Provinciale Statenverkiezingen; het percentage bij de Waterschapsverkiezingen zal waarschijnijk iets lager zijn.
18.30 uur
De gemeente Amsterdam meldt een aanzienlijk hoger opkomstpercentage dan vier jaar geleden. Rond 18.00 uur had 34,6 procent van de kiesgerechtigden een stembureau bezocht, tegenover 24,5 procent in 2019. Ook in andere grote steden is de opkomst hoger, al is hier het verschil wel kleiner.
17.30 uur
Waterschap Scheldestromen organiseert vannacht een verkiezingscafé, met vanaf 23.30 uur de eerste voorlopige uitslagen op partijniveau.Wetterskip Fryslân is er morgenochtend vroeg bij. Dijkgraaf Luzette Kroon maakt om 8.15 uur de voorlopige uitslag bekend tijdens een speciale uitslagenbijeenkomst. Andere waterschappen hebben meestal in de tweede helft van de middag zo'n bijeenkomst.
17.00 uur
Om 15.30 uur schreven we over twee waterschappen die zich in dezelfde gemeente bevinden. Dat geldt ook voor de gemeente Aa en Hunze en daar ging het fout volgens een bericht van RTV Drenthe. Ongeveer tien kiezers kregen een stempas van het verkeerde waterschap. Dat is op het stembureau gecorrigeerd; deze mensen hebben hier het juiste stembiljet gekregen.
16.45 uur
De Unie van Waterschappen meldt in de liveblog dat de voorlopige verkiezingsuitslag morgenmiddag laat komt. "Vanavond worden eerst de stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen geteld en daarna pas die voor de waterschapsverkiezingen. Verschillende waterschappen organiseren daarom morgen pas hun uitslagenavonden", aldus de toelichting.
16.15 uur
De NOS komt met een nieuwe tussenstand van de landelijke opkomst (15.45 uur): 29 procent ofwel 3 procent hoger dan in 2019. Diverse mensen die in de afgelopen uren zijn gaan stemmen, laten weten dat bij hun stembureau een behoorlijk lange rij stond. Tot negen uur vanavond zal het opkomstpercentage ook wel het belangrijkste verkiezingsnieuws blijven. Daarna worden de exitpolls van een aantal provincies bekendgemaakt en druppelen de eerste uitslagen vanuit vooral kleinere gemeenten binnen. De aandacht voor de Waterschapsverkiezingen zal vanavond beperkt zijn. Waterschappen komen morgen met voorlopige resultaten en de Unie van Waterschappen gaat op basis daarvan een overzicht met eerste conclusies publiceren.
16.00 uur
Dit jaar zijn er 1.337 vrouwelijke kandidaten bij de Waterschapsverkiezingen, wat neerkomt op 29 procent. Ter vergelijking: vier jaar terug was het nog 25 procent. Deze kiezer heeft alleen op vrouwen gestemd en vertelt waarom.
15.30 uur
Verschillende gemeenten liggen in de werkgebieden van meerdere waterschappen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Overijsselse gemeente Olst-Wijhe waar inwoners of voor Waterschap Drents Overijsselse Delta of voor waterschap Vallei en Veluwe mogen stemmen, afhankelijk van waar ze precies wonen. De gemeente maakte net het opkomstpercentage tot nu toe voor beide bekend: respectievelijk 27 en 32 procent.
14.30 uur
De verkiezingen lopen tot nu toe soepel getuige de berichtgeving vanuit gemeenten. Incidenteel is er een probleempje, zoals bij de Noord-Hollandse gemeente Dijk en Waard waar al snel de rode potloden niet erg geschikt bleken. Ze zijn vervangen door andere exemplaren.
14.00 uur
Inmiddels heeft 20 procent van de kiesgerechtigden gestemd voor de Provinciale Statenverkiezingen, blijkt uit metingen van onderzoeksbureau Ipsos in opdracht van de NOS. Dat is meer dan in 2019 op dezelfde tijdstip. Het percentage van de waterschapsverkiezingen zal daarbij in de buurt liggen.
13.45 uur
De waterschappen voeren sinds 13 februari een landelijke campagne om mensen te bewegen te gaan stemmen, tot en met vandaag aan toe. Ook allerlei andere organisaties en mensen roepen daartoe op. Zoals Wouter Kolff, de burgemeester van Dordrecht, zojuist in een tweet.
Tot 12.00 uur
- De rond 10.000 stembureaus waren allemaal om 7.30 uur open - sommige al eerder - en blijven dat tot 21.00 uur vanavond. Wordt de opkomst groter dan in 2019 voor de Waterschapsverkiezingen (toen 51,3 procent) en de Provinciale Statenverkiezingen (toen ongeveer 56 procent)? De verwachting is dat dit inderdaad gaat gebeuren, onder meer vanwege de toegenomen aandacht voor water- en klimaatonderwerpen en de consequenties van de Provinciale Statenverkiezingen voor de samenstelling van de Eerste Kamer. Om half 11 was de landelijke opkomst 8 procent, 1 procent meer dan vier jaar geleden.
- In tegenstelling tot de Provinciale Statenverkiezingen is bij de Waterschapsverkiezingen geen Nederlandse nationaliteit vereist en mogen ook buitenlanders stemmen. De kiezer moet op de dag van kandidaatstelling in een waterschap wonen, 18 jaar of ouder zijn en niet uitgesloten zijn van het kiesrecht.
- Premier Mark Rutte heeft vanochtend zijn stem uitgebracht bij het stembureau op het kantoor van de Unie van Waterschappen in Den Haag. Daarover is deze video gemaakt. De Unie houdt een liveblog van de Waterschapsverkiezingen bij.
Beeld uit de video - Ook in het Waterschapshuis van De Dommel in Boxtel kan worden gestemd; het waterschap heeft daarvoor de 'blauwe loper' uitgelegd. Deltacommissaris Peter Glas kwam al vroeg langs om zijn stembiljetten aan te kruisen.
Tweet van waterschap De Dommel - De stemhulp van Mijn Stem die beschikbaar is voor zowel de waterschappen als de provincies, is erg populair. Volgens het ANP zijn er tot vanochtend al 4,7 miljoen raadplegingen geweest en dat is een absoluut record. Voor de Waterschapsverkiezingen is de stemhulp tot aan vandaag twee miljoen keer ingevuld, meldt de Unie van Waterschappen. Momenteel ligt het tempo op 1.000 keer per minuut.
- Er is bij de 21 waterschappen heel wat te kiezen want in totaal staan er 4.667 kandidaten op 255 partijlijsten. De VVD en nieuwkomer BBB zijn de enige twee politieke partijen die bij alle waterschappen een gooi doen naar bestuurszetels. Zie dit eerdere H2O-bericht.
Correctie
In de liveblog van 15 maart werd 51,9 procent als opkomstpercentage in 2019 genoemd in plaats van 51,3 procent. Dit is gecorrigeerd.