Wat is er meer nodig om de Peelvenen te beschermen tegen verdroging? Dat gaan de provincies Noord-Brabant en Limburg, waterschap Aa en Maas en Waterschap Limburg de komende twee jaar onderzoeken. Ook stimuleren ze vrijwillige maatregelen. Zij hebben hiervoor een intentieovereenkomst gesloten.
De Peelvenen is de verzamelnaam voor de twee Natura 2000-gebieden Deurnsche Peel & Mariapeel en Groote Peel die op de grens van Noord-Brabant en Limburg liggen. Deze venen zijn de restanten van wat ooit een uitgestrekt oerlandschap van levend hoogveen was. In de gebieden is verdroging een flink probleem.
Dit wordt onder meer veroorzaakt door te ver weg zakkende grondwaterstanden. Het probleem dreigt alleen maar groter te worden, omdat het grondwatergebruik door bevolkingsgroei en klimaatverandering – lees: droge zomers – waarschijnlijk nog verder toeneemt.
Meer nodig voor halen natuurdoelen
De provincies Noord-Brabant en Limburg namen daarom in december een maatregel in verband met de onttrekking van grondwater in de bufferzones rondom beide Natura 2000-gebieden. Het is alleen nog met een Wnb-vergunning (Wet natuurbescherming) mogelijk om grondwater te onttrekken voor open agrarische teelten, ofwel gewassen in de open lucht. Voorheen was er een vrijstelling. Er geldt een overgangsperiode tot en met eind 2024, waarin agrariërs zich kunnen voorbereiden op een bedrijfsvoering die minder afhankelijk is van beregening uit grondwater.
Volgens de twee provincies, waterschap Aa en Maas en Waterschap Limburg is er echter meer nodig om de natuurdoelen voor de Peelvenen te halen. Zij willen zich tijdens de overgangsperiode samen met natuurbeheerders extra inspannen om de watersituatie in en rondom de Peelvenen te verbeteren. Daarom hebben de overheden een intentieverklaring voor de komende twee jaar ondertekend. Hierin staan afspraken over een verdere verbetering van het waterbeheer en de voorbereiding van de vernieuwing van het Natura 2000-beheerplan in 2024.
Nieuwe hydrologische systeemanalyse
De provincies en waterschappen gaan ‘provinciegrensoverschrijdend’ een nieuwe hydrologische systeemanalyse voor de Peelvenen opstellen. De analyse zal alle relevante maatregelen en beleidsregels voor grond- en oppervlaktewater omvatten, op zowel individueel als collectief niveau. Ook wordt gekeken naar de maatregelen voor de inrichting en het beheer van het watersysteem.
Op basis van de hydrologische systeemanalyse en de doorrekening van de effecten van afzonderlijke maatregelen stellen de overheden een pakket aan watermaatregelen en regelingen voor de grondwateronttrekkingen samen. Dit pakket wordt in het Natura 2000-beheerplan voor de periode 2024-2030 opgenomen.
Daarnaast worden transitiemaatregelen gestimuleerd. De Peelvenen zijn een belangrijk pilotgebied binnen het Brabantse Grondwaterconvenant, terwijl in Limburg zo’n convenant in voorbereiding is. Gedurende de looptijd van de intentieovereenkomst willen de overheden samen met de agrarische sector, terreinbeheerders en kennisinstituten komen tot een vermindering van het gebruik van grondwater in de landbouw. Er zijn twee sporen: waterbeschikbaarheid en waterhergebruik.
LEES OOK
H2O Premium: Herstel Brabantse watersysteem vergt ‘radicale omslag in denken en doen’