Drinkwaterbedrijf Vitens investeert dit jaar € 180 miljoen in extra capaciteit voor winning en productie van drinkwater. Ook de komende jaren zijn forse investeringen nodig om aan de stijgende watervraag te kunnen voldoen. Het drinkwaterbedrijf maakt zich zorgen over de vraag hoe het de investeringen moet financieren.
Vitens constateert een stijging van het drinkwatergebruik van 7,5 procent over de afgelopen zes jaar. Dit komt door een combinatie van demografische ontwikkeling, economische groei en klimaatverandering. De coronacrisis zorgt dit jaar voor een extra stijging.
Een en ander staat in het jaarverslag van het drinkwaterbedrijf, dat door de aandeelhouders (92 gemeenten en 5 provincies) is goedgekeurd. In 2019 maakte Vitens 11,1 miljoen euro winst en dat is 1,9 miljoen euro minder dan in 2018. Het bedrijf heeft te kampen met gestaag stijgende operationele kosten en dat wordt mede toegeschreven aan de langdurige droogtes tijdens de afgelopen zomers.
Personeel
De hogere kosten voor personeel zijn een andere oorzaak. "Door krapte op de arbeidsmarkt kregen we niet alle functies tijdig vervuld en moesten we tijdelijk (duurder) personeel inhuren", staat in het jaarverslag. Bij Vitens werken ongeveer 1.400 mensen.
De jaarnota voor een gemiddelde klant (kleinverbruik) bleef in 2019 gelijk ten opzichte van 2018 (106 euro exclusief belastingen). Over het hele jaar daalde het watergebruik licht ten opzichte van 2018: van 353,0 naar 350,5 miljoen m3. Toch was het watergebruik als gevolg van de langdurige droogte tijdens de zomer hoger dan verwacht, waardoor Vitens meer drinkwater moest produceren dan gebruikelijk.
Piekbelasting
Jelle HannemaDoor die piekbelasting staat het watersysteem onder druk. Directievoorzitter Jelle Hannema zegt in een toelichting op de jaarcijfers dat dat met name geldt voor Oost-Nederland, en in het bijzonder de hooggelegen zandgronden in Twente en de Achterhoek. Daar komt Vitens op piekmomenten aan de grenzen van zijn capaciteit.
Zoals bleek in mei van dit jaar toen het drinkwaterbedrijf de toenemende watervraag niet meer aankon als gevolg waarvan de waterdruk in tal van gemeenten afnam. Er was sprake van 45 tot 47 procent extra watergebruik, meldde Vitens. Op sommige locaties was dat zelfs 70 procent meer.
Hannema: “Voor het derde jaar op rij hebben we in Nederland te maken met droogte. Deze heeft grote impact op de kwaliteit en kwantiteit van onze bronnen en de productie en levering van drinkwater. De kosten van winning en productie lopen op en er zijn extra investeringen nodig in kwaliteit en capaciteit. Dat laatste is bovendien nodig om aan de vraag van de groeiende bevolking te voldoen.”
Fundamentele discussie
De Vitens-topman vindt het tijd voor een fundamentele discussie over de toekomst van het watersysteem. Dat betekent onder meer dat waterwinning een hogere prioriteit krijgt bij ruimtelijke ordering en dat er voldoende ruimte is voor investeringen.
En daar wringt ‘m de schoen, want de huidige methode die de drinkwaterbedrijven van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moeten aanhouden voor de tariefregulering, de zogeheten WACC (weighted average cost of capital), sluit niet aan bij de financieringsbehoefte van het bedrijf, stelt Vitens. Het roept op de berekeningsmethodiek aan te passen, want de ‘voortdurende dalende WACC brengt de toekomstige investeringen in gevaar’. Door de verhoogde investeringen en de lagere WACC (deze zal in 2020 en 2021 nog lager zijn) staan de sovabiliteit en de bankratio's van het drinkwaterbedrijf onder druk, aldus het jaarverslag.
Investeringen
In 2019 investeerde het waterbedrijf 143,4 miljoen euro, fors meer dan in 2018 (122 miljoen). Dit jaar zet de stijging door, met een bedrag van 180 miljoen euro. Ook de komende jaren voorziet het waterbedrijf dat het investeringsniveau toeneemt.
“We verwachten dat het aantal saneringen en uitvoeringswerkzaamheden om de reserves tot het benodigde niveau op te bouwen zal toenemen”, staat in het jaarverslag. Daarnaast zal het bedrijf flink moeten investeren in de bedrijfsvoering om de transitie naar een datagestuurde onderneming te kunnen maken.
LEES OOK
H2O-bericht: Vitens kan watervraag niet meer aan en roept op tot zuinig watergebruik
H2O-artikel: Jelle Hannema: 'Laten we landelijk eenduidig communiceren over droogte’