Er is al veel bekend over het ontstaan van piping bij rivierdijken. Maar hoe groot is dit risico bij dijken op getijdenzand? Dat wordt nu in de praktijk getest aan de Friese Waddenzeekust. Dit moet leiden tot een rekenmodel.
De bedoeling is na te gaan wat de sterkte van het getijdenzand is en of het faalmechanisme piping kan ontstaan. Hiervoor is een testinstallatie geplaatst op het gronddepot van Wetterskip Fryslân aan de binnenzijde van de Vijfhuisterdijk, een primaire kering. De praktijkproef gaat morgen van start en is een onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het onderzoek wordt uitgevoerd door kennisinstituut Deltares in samenwerking met Wetterskip en het in geodata gespecialiseerde bedrijf Fugro.
Test op natuurlijke afzetting
De onderzoekers noemen de test uniek, omdat deze plaatsvindt op een natuurlijke getijdenzandafzetting en niet in het laboratorium. Piping houdt in dat er kleine kanalen onder de dijk ontstaan, waar water en gronddeeltjes doorheen spoelen. Dit kan worden veroorzaakt door een verschil in waterstand aan beide kanten van de dijk. Door piping raakt de dijk op termijn verzwakt en kan zelfs doorbreken.
De proefopstelling is een U-vormige stalen damwand, die is aangebracht aan de instroomzijde op een grondterp. De onderzijde van de wand gaat door de getijdezandlaag heen. Er wordt met diverse meetapparaten gevolgd wat tijdens de proef gebeurt. Daarna worden de kanaaltjes opgegraven en vastgelegd met onder meer foto’s en beschrijvingen.
Rekenmodel op basis van getijdezand
Het onderzoek moet leiden tot een rekenmodel op basis van getijdenzand. Zo’n model is er nog niet en lijkt volgens de onderzoekers van Deltares wel nodig. De huidige rekenmodellen voor de risico’s van dijkverzwakking zijn gebaseerd op een ondergrond met rivierzand. Uit eerdere onderzoeken is echter gebleken dat getijdenzand twee tot drie keer minder gevoelig is voor het ontstaan van piping dan rivierzand.
Met het rekenmodel voor getijdenzand is het mogelijk om het risico van piping te beoordelen voor een derde van de dijken, waaronder de Waddenzeedijken. Wetterskip Fryslân kan de resultaten meteen toepassen bij de versterking van de 47 kilometer lange dijk tussen het buurtschap Koehool en het Lauwersmeer en hiermee mogelijk kosten besparen. Dit is voor Wetterskip het grootste project in zijn bestaan.
MEER INFORMATIE
Deltares over de praktijkproef
H2O-bericht dijkversterking Koehool-Lauwersmeer
Website POV Piping