De huidige reeks van erg hete en droge zomers in Europa is de meest extreme in tweeduizend jaar. Die conclusie trekt een internationaal team van wetenschappers op basis van een analyse van jaarringen van bomen die teruggaan tot de tijd van het Romeinse Rijk.
In het verleden is het al meermaals een tijdlang bijzonder heet en droog in Europa geweest, zoals tijdens de Renaissance-droogte in de zestiende eeuw. Maar het cluster van zomers sinds 2015 overtreft dit nog, zegt professor Ulf Büntgen van de Universiteit van Cambridge die het onderzoek leidde. “Onze resultaten laten zien dat wat we nu hebben meegemaakt, buitengewoon is. De reeks hittegolven en droogtes is zonder precedent in de afgelopen tweeduizend jaar”, aldus Büntgen in dagblad The Guardian.
Jaarringen van eiken onderzocht
In het onderzoek zijn jaarringen van 147 levende en dode eiken onder de loep genomen. Er werden meer dan 27 duizend metingen van koolstof- en zuurstofisotopen verricht om vast te stellen hoeveel water beschikbaar was voor deze bomen. De verhouding tussen deze isotopen is een goede indicatie voor het hydroklimaat in een bepaald jaar. Met behulp van deze methode konden de zomerse omstandigheden vanaf 75 voor Christus tot en met 2018 worden gereconstrueerd. De zomers van 2019 en 2020 zijn nog buiten beschouwing gebleven.
De eiken zijn afkomstig uit Beieren en Tsjechië en bieden een representatief beeld van de situatie op een groot deel van het Europese vasteland. Om de jaarringen van vóór de negentiende eeuw te onderzoeken gebruikten de onderzoekers onder andere hout uit kerken, eiken bewaard in rivierafzettingen en grindbedden (Middeleeuwen) en hout voor de bouw van putten (Romeinse tijd).
Klimaatverandering vermoedelijk oorzaak
Klimaatverandering is volgens de onderzoekers de meest waarschijnlijke verklaring voor de recente droogtes in de zomerperiodes. Daarbij wijzen zij op veranderingen in de positie van de straalstroom en de luchtcirculatie boven het continent. Er is ook gekeken naar vulkanische activiteit en zonnecycli, maar die worden als oorzaken uitgesloten. De onderzoekers constateren verder dat Europa sowieso de laatste twee millennia al geleidelijk aan het uitdrogen is.
Droge en natte periodes in het centrale deel van Europa tussen 75 v.Chr. en 2018
(bron: bericht Universiteit van Cambridge)
MEER INFORMATIE
Publicatie in Nature Geoscience (betaald)
Bericht van Universiteit van Cambridge
Artikel over onderzoek in The Guardian