De opwarming van de oceanen gaat sneller dan eerder werd gedacht, blijkt uit Amerikaans-Chinees onderzoek. Hierdoor stijgt de zeespiegel gemiddeld met dertig centimeter tot 2100, bovenop de al aanzienlijke stijging door het smelten van ijskappen en gletsjers. Volgens een andere studie waaraan de Universiteit Utrecht meewerkte, smelt de Antarctische ijskap nu zes keer sneller dan veertig jaar geleden.
De opwarming van de oceanen is een belangrijke indicatie voor klimaatverandering. Ongeveer 93 procent van de extra warmte op aarde wordt geabsorbeerd door de oceanen. Volgens de nieuwe analyse zal de gemiddelde oceaantemperatuur tegen het eind van de eeuw met 0,78 graad zijn toegenomen. Dat is gemiddeld 40 procent meer dan waarvan het vijfde beoordelingsrapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change uit 2013 was uitgegaan.
Door deze opwarming zet het zeewater uit en zal de zeespiegel in 2100 met dertig centimeter zijn gestegen. Hierbij is de stijging door smeltende ijskappen en gletsjers niet meegerekend. Dat stellen Amerikaanse en Chinese wetenschappers in een artikel in het tijdschrift Science. Zij trekken deze conclusie aan de hand van verbeterde meetgegevens vanaf 1971.
Temperatuurrecord in oceanen
Sinds de eeuwwisseling worden gegevens verzameld met behulp van het systeem Argos. Zo’n vierduizend robots in de oceanen meten nauwkeurig onder andere temperatuur, zoutgehalte en zuurgraad tot tweeduizend meter onder het wateroppervlak. De data van vóór 2000 waarop het klimaatpanel zich in zijn rapport van zes jaar geleden nog baseerde, waren echter heel wat minder accuraat. Deze gegevens zijn de laatste jaren flink verbeterd door inspanningen van wetenschappers.
De observaties zijn nu meer in lijn met de voorspellingen van recente klimaatmodellen, zegt medeauteur Zeke Hausfather van University of California. “Het is bemoedigend dat de gecorrigeerde data overeenkomen met de klimaatmodellen. Hiermee is een grote onzekerheidsfactor die nog bestond, weggenomen.”
Volgens Hausfather wordt voortdurend het temperatuurrecord gebroken. “2018 is het op drie na warmste jaar ooit op aarde, maar vrijwel zeker het warmste in de oceanen. Net zoals daarvoor de jaren 2017 en 2016. Het signaal van mondiale opwarming is veel gemakkelijker te ontdekken door temperatuurstijging in oceanen dan op land.”
Snelle afkalving van ijskap
Een andere studie die gepubliceerd is in Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), werpt licht op de afkalving van de ijskap in Antarctica. Hieraan werkten Michiel van den Broeke en Melchior van Wessem van Universiteit Utrecht mee. Het ijs op het continent rondom de Zuidpool smelt jaarlijks ruim zes keer zo snel als veertig jaar geleden, blijkt uit een uitgebreide analyse. “Antarctica is aan het wegsmelten”, zegt hoofdauteur Eric Rignot van University of California. “Dat gebeurt hier op veel plekken.”
De Antarctische ijskap raakte in de periode 1979-1990 gemiddeld 40 miljard ton ijs per jaar kwijt. Dat is opgelopen naar jaarlijks gemiddeld 252 miljard ton ijs tussen 2009 en 2017. Ook het tot nu toe stabiel geachte oostelijk deel van Antarctica blijkt veel ijs te verliezen. De zeespiegel is sinds 1979 met zo’n 14 millimeter gestegen door het smelten van het ijs in het Zuidpoolgebied.
MEER INFORMATIE
Artikel over opwarming oceanen in Science
The New York Times over de analyse
Artikel over ijskap Antartica in PNAS
Samenvatting van studie door Scientias
Zeespiegelstijging: ‘Nederland moet werk maken van een plan B’