Plantengroei verandert de stroming van water en het transport van zand. Grootschalige veranderingen van rivierlandschappen zijn dus ook het resultaat van kleinschalige vegetatieontwikkeling. Mijke van Oorschot promoveerde vrijdag aan de Universiteit Utrecht op een model dat deze processen kan voorspellen.
"Er bestonden al goede modellen die of rivierpatronen konden voorspellen of de ontwikkeling van oevervegetatie en waterplanten, maar voor mijn promotieonderzoek heb ik het eerste model ontwikkeld dat beide elementen combineert," zegt Van Oorschot. "Dit zijn een aantal stappen in de goede richting, maar er zal de komende jaren ook nog veel kennis ontwikkeld moeten worden."
Riviersystemen behoren tot de meest dynamische ecosystemen ter wereld. Ze bieden onderdak aan talloze planten en dieren. De opmars van invasieve, exotische planten, de aanleg van dammen en klimaatverandering zetten riviersystemen echter wereldwijd onder druk. "Met dit model kunnen we bekijken welke invloed deze elementen hebben en welke variabelen, bijvoorbeeld het soort planten of de mate waarin exotische planten de inheemse soorten verdringen, een rol spelen."
Met dit model is het mogelijk om verleggingen van de rivier en de bijbehorende natuurlijke vegetatiegroei op een schaal van eeuwen na te bootsen. Van Oorschot bewees dat haar model de natuurlijke vegetatie en rivierdynamiek goed kan reproduceren: ze vergeleek haar model resultaten succesvol met de natuurlijke situatie van de vrij meanderende rivier de Allier, in Frankrijk.
De onderzoeksresultaten en het ontwikkelde model kunnen volgens Van Oorschot worden gebruikt om het samenspel van vegetatie, water en zand gedetailleerd en over lange termijnen te bestuderen. "Dat is vooral nuttig voor riviermanagers die beheer- en herstelplannen willen ontwikkelen voor rivieren die in kwaliteit achteruit zijn gegaan. Met de modellen kun je berekenen of en hoe snel rivierherstel mogelijk is."
Via deze link is het proefschrift van Van Oorschot, Riparian vegetation interacting with river morphology modelling long-term ecosystem responses to invasive species, climate change, dams and river restoration, te lezen (pdf)