Een ‘klimaatbuffer’ in het IJsselmeer, voor de kust van Andijk, moet Noord-Holland straks ook in droge zomers van voldoende drinkwater voorzien. Drinkwaterbedrijf PWN denkt met drie nieuwe spaarbekkens ongeveer twee maanden vooruit te kunnen.
Koen ZuurbierDe spaarbekkens komen naast de huidige twee bekkens te liggen. Die bieden volgens Koen Zuurbier, strategisch adviseur drinkwater bij PWN, slechts voorraad voor enkele dagen, en dat is bij langdurige droogte onvoldoende. "Ze zijn ook niet als voorraad bedoeld", verklaart hij. "Het zijn procesbekkens."
PWN is verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening in heel Noord-Holland, met uitzondering van Amsterdam. Driekwart van het gebied is aangewezen op de productielocatie Andijk, waar water uit het IJsselmeer gebruikt wordt.
In de zeer droge zomer van 2018 was het IJsselmeerwater zo zout geworden, dat het daarvoor niet meer geschikt was. Even werd toen overwogen om schepen het IJsselmeer op te sturen om verderop minder zout water te halen. Dat bleek uiteindelijk niet nodig, maar het was voor PWN wel aanleiding om een plan voor de toekomst te maken.
Natuurdoelen
"Dan zijn er drie mogelijkheden: een pijplijn van heel ver, ontzilten of een buffer", aldus Zuurbier. "Die laatste optie scoorde het beste, ook omdat daarmee meteen natuurdoelen behaald kunnen worden."
Het plan, waarover door inwoners en andere belanghebbenden is meegedacht, behelst drie bekkens van in totaal 100 hectare die meerdere meters in peil kunnen uitzakken. De bestaande bekkens zijn bijna 90 hectare en kunnen nauwelijks uitzakken.
Met het vrijgekomen zand en slib wordt een natuurgebied met rietmoeras, overstromingsgrasland en ondiepe waterplanten aangelegd, dat het water alvast moet filteren. Voor vissen en waterplanten ontstaat hiermee een geleidelijke land-waterovergang, inwoners kunnen (een deel van) het gebied gebruiken om te recreëren.
Twee maanden
De nieuwe buffer biedt volgens PWN een voorraad van ongeveer twee maanden, genoeg om lange periodes van droogte en verzilting te overbruggen en selectief alleen het zoete water in te nemen. Die droogtes zullen in de toekomst steeds vaker voorkomen, zo is de verwachting. Daar komt bij dat er via de Rijn en de IJssel ook minder water wordt aangevoerd, waardoor het IJsselmeer verder verzilt.
Voorlopig moet PWN zich behelpen met de huidige bekkens, want de aanleg begint op zijn vroegst in 2028. Naast een bijdrage van 15 miljoen euro vanuit de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) en een forse eigen investering moeten er eerst nog "vele miljoenen" gevonden worden.
Volgens Zuurbier kan PWN tot die tijd met de huidige bekkens uit de voeten. "Het plan is gemaakt met het oog op de toekomst. Tot nu toe redden we het net. Afgelopen zomer was het ook droog, maar bleef het zoutgehalte vanaf september ondanks verzilting nog onder de normen."