De aanpak van de coronapandemie en de economische crisis vergt zoveel geld dat het ten koste gaat van de investeringen in klimaatadaptatie. Dat geldt met name voor ontwikkelingslanden. Om ‘klimaatbestendig herstel’ van beide crises binnen bereik te houden moet ontwikkelingshulp op niveau blijven (beter nog: verhoogd), de schuldenlast van arme landen verlicht worden, steun worden gekoppeld aan klimaatrisico en ook moet er vergaande verbetering komen van data en de beschikbaarheid daarvan over klimaatrisico’s.
Dat staat in het rapport State and Trends in Adaptation dat The Global Commission on Adaptation heeft opgesteld als bijdrage aan de online top over klimaatadaptatie, die maandag en dinsdag wordt gehouden met Nederland als gastheer. De trend die met name wordt gesignaleerd in het rapport: bestrijding van de Covid-19 crisis gaat ten koste van de investeringen in klimaatadaptatie.
Dit terwijl er vóór de huidige coronacrisis al bescheiden werd geïnvesteerd in het vergroten van klimaatbestendigheid; in 2017 en 2018 werd jaarlijks wereldwijd gemiddeld 30 miljard dollar gestopt in klimaatadaptatie en dat is veel minder dan de 300 miljard dollar die naar verwachting in 2030 jaarlijks moet worden geïnvesteerd.
Ontwikkelingslanden
Vooral ontwikkelingslanden staan voor een steeds grotere uitdaging om de aanpassing te financieren tegen de achtergrond van de Covid-19 crisis, schrijft het instituut. Veel ontwikkelingslanden worden geconfronteerd met twee risico's voor hun kredietwaardigheid: groeiende schuldpositie en toenemend klimaatrisico. Beide tasten hun capaciteit aan om geld te lenen.
Een verkeerde trend, want, schrijft het instituut, ‘de begrotingscapaciteit, de houdbaarheid van de schuldpositie en het vermogen om toegang te krijgen tot internationale financieringsmarkten zullen bepalende factoren zijn voor landen om het hoofd te bieden aan dreigende klimaatrisico’s en zich tegelijkertijd te herstellen van de pandemie’.
De mate waarin de komende jaren geld beschikbaar komt voor aanpassingen aan het klimaat, zal sterk afhangen van de snelheid waarmee vaccins beschikbaar komen en het tempo waarin de economie herstelt. Het instituut voorziet ook flinke schommelingen in de ontwikkelingshulp, directe buitenlandse investeringen zullen naar verwachting flink dalen. Ook zal er een verschuiving in de financieringsdoelen zijn van infrastructuur naar sociale sectoren zoals gezondheid.
Dat blijkt al uit de pakketten die wereldwijd op tafel liggen om te herstellen van Covid-19 (waarde 20,5 biljoen dollar). Er wordt door ontwikkelingsbanken en -instellingen voorrang verleend aan het versterken van liquiditeit om de gevolgen van de coronacrisis en de economische achteruitgang te verzachten. Voor klimaatbestendigheid is weinig aandacht.
Niet de goede weg
Niet de goede weg, want die moet gericht zijn op een klimaatbestendig herstel, aldus het rapport. Dat zou moeten worden ingevuld met: ‘natuur gebaseerde oplossingen, klimaatadaptieve gezondheid, water- en rioleringsprojecten, voedselzekerheid en de opbouw van een veerkrachtige toeleveringsketen in de landbouw, en veerkrachtige infrastructuurplanning en -uitvoering’. Beleidsmatig moeten uitvoerders investeren in aanpassingsplannen op verschillende niveaus (landelijk, stedelijk, lokaal), lokale beleidsmakers ondersteunen en zorgen voor betere beschikbaarheid van data over klimaatrisico’s.
Om een klimaatbestendig herstel binnen bereik te houden, moet worden ingezet op samenwerking, schrijven de rapporteurs. Cruciaal voor de financiering van de klimaataanpassing is dat de ontwikkelingshulp op niveau blijft. ‘Of beter nog, wordt verhoogd.’ Feit is dat deze in 2020, het coronajaar, fors is gedaald, zo’n 700 miljard dollar, aldus een berekening van de OESO.
Ook moet ingezet worden op schuldverlichting, om ontwikkelingslanden, veelal kwetsbaar voor klimaatverandering, ruimte te bieden om te investeren in veerkracht. In de financiering moet aanpak van klimaataanpassing meegewogen worden bij het geven van steun. Met betere en ook toegankelijke data over klimaatrisico’s wordt de kans vergroot om grotere investeringen in klimaataanpassing mogelijk te maken. Tot slot moet geïnvesteerd worden in methoden om de impact van gedane aanpassingen te meten. Er is behoefte, aldus het rapport, om te weten wat adaptatie oplevert.
Financiële instrumenten
In het rapport geeft The Global Commission on Adaptation een opsomming van de belangrijke financiële instrumenten om investering in klimaatadaptatie te verbeteren:
- kredietfaciliteiten en obligaties die rekening houden met klimaatrisico's
- liquiditeitssteun waarin eisen inzake de governance van klimaatrisico's zijn geïntegreerd
- lagere verzekeringspremies voor klimaatrisicoverzekeringen in ontwikkelingslanden
- schuldverlichting en schuld-voor-aanpassing om begrotingsruimte vrij te maken voor de aanpak van klimaatrisico's
- publiek-private partnerschappen om klimaatrisico's aan te pakken
Ban Ki-moonBan Ki-moon, voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties en voorzitter van het Global Center on Adaptation (GCA), noemde vorige week het besluit van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden om weer aan te sluiten bij het Klimaatakkoord van Parijs ‘een historisch moment’. Dat het de Amerikanen serieus is om weer mee te doen aan de wereldwijde aanpak van de klimaatverandering, blijkt uit het feit dat de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry maandag deelneemt aan de de openingssessie van de Climate Adaptation Summit (CAS) 2021, waarvan Nederland gastland is.
Ook de vice-premier van China, Han Zheng spreekt tijdens de openingssessie. De internationale (online) klimaatadaptatietop is gericht op het vinden van oplossingen om ons aan te passen aan de effecten van klimaatverandering, zoals extreme buien, droogte, hitte en een stijgende zeespiegel. Tijdens de top wordt een brede Adaptation Action Agenda gelanceerd met praktische klimaatoplossingen en -plannen tot 2030.
MEER INFORMATIE
H2O Actueel: Mondiale wetenschappers: radicale versnelling klimaatadaptatie is noodzaak