Langdurige blootstelling aan grote hoeveelheden slib vormt de grootste bedreiging voor de overlevingskansen van mosselen. Voor het herstel van mosselbanken is het vooral van belang natuurlijke mosselbanken te beschermen. Dat concluderen onderzoekers op basis van meetgegevens uit de Eems-Dollard over de periode 2006-2021.
Tussen 2018 en 2020 experimenteerden onderzoekers van Wageningen Marine Research en het Duitse instituut ‘Senckenberg am Meer’ met de aanleg van nieuwe mosselbanken. Dit omdat een groot aantal mosselbanken is verdwenen uit de Eems-Dollard de afgelopen decennia. “Mosselbanken zijn belangrijk voor de natuur”, zegt onderzoeker Sander Glorius van Wageningen Marine Research. “Ze hebben niet voor niets een beschermde status. Ze leveren biodiversiteit. Het zijn echte biobouwers, want ze leggen slib vast en trekken andere dieren aan.”
De onderzoekers verrichtten twee proeven. Glorius: “Een met biologische netten met mosselzaad, die verankerd werden op de wadplaat. Bij het andere experiment hebben we lege netten op een bed van mosselzaad gelegd en hebben we gekeken of dode kokkelschelpen als hechtingsmateriaal wordt gebruikt door het mosselzaad ” Beide experimenten zijn volgens Glorius succesvol verlopen. Een deel van de mosselen die op een bed kokkelschelpen waren geplaatst zijn inmiddels de twee jaar doorgekomen. “Om deze methodes verder te ontwikkelen, zouden we ze eigenlijk op andere plekken verder moeten testen.”
Beter beschermen
De onderzoeker hecht eraan op te merken dat de methodes om nieuwe mosselbanken aan te leggen, gebruikt kunnen worden om beschadigde mosselbanken te herstellen. “Hoewel onze proeven redelijk succesvol waren, blijkt het in de praktijk gewoon heel lastig om nieuwe mosselbanken te creëren. In de natuur komen ook niet ieder jaar op grote schaal mosselbanken op. Waar die opkomen, en waar die de eerste moeilijke jaren doorkomen, moeten we ze dus beschermen.”
Glorius en zijn collega’s roepen de gebiedsbeheerders daarom op om meer rekening te houden met aanwezige mosselbanken bij het uitvoeren van projecten in het gebied. “In de Eems-Dollard wordt nogal veel getimmerd en gedaan. In de planning van projecten die het slibgehalte verhogen, zouden de mosselbanken een rol moeten spelen. Door de locatie van de mosselbanken te ontzien, of door in de planning gelegenheid te creëren voor de mosselen om te herstellen. Een korte periode met meer slib kunnen de mosselen wel verwerken, maar het moet niet te lang duren. Langdurige blootstelling aan grote hoeveelheden slib vormt de grootste bedreiging voor de overlevingskansen van mosselen. Als we de aanwezigheid van mosselen willen stimuleren, zullen we de aanwezige banken echt beter moeten beschermen.”