De Europese Commissie wil de Drinkwaterrichtlijn aanpassen. Ze wil naast betere toegang tot drinkwater en meer transparantie een op risico gebaseerde controle.
Veilig drinkwater is essentieel voor de volksgezondheid en het welzijn, aldus de Commissie die de plannen gisteren presenteerde. Waterverontreiniging of tekort aan water kunnen ernstige sociale en economische kosten tot gevolg hebben, stelt ze. Met de aanpassing van de richtlijn moet het drinkwater veiliger worden. “Volgens schattingen zouden de nieuwe maatregelen de potentiële gezondheidsrisico's in verband met drinkwater verminderen van ongeveer vier tot minder dan één procent.”
De richtlijn verplicht lidstaten de toegang tot veilig drinkwater voor iedereen te verbeteren, met name voor ‘kwetsbare en gemarginaliseerde groepen’. Van de 500 miljoen Europeanen hebben er 23 miljoen geen toegang tot veilig drinkwater.
Verbetering
De Commissie stelde na evaluatie van de huidige richtlijn vast dat deze aan verbetering toe is. Ze wil de veiligheidsnormen voor water verbeteren, de risico’s verkleinen, de toegang tot water verbeteren en meer transparantie voor de consument bewerkstelligen over waterproductie en veiligheid.
Volgens Vewin, de Nederlandse vereniging van drinkwaterbedrijven, wordt de richtlijn op vier punten aangepast: “Daarbij gaat het om de lijst van te controleren parameters, het invoeren van een risico-gebaseerde benadering van deze controle, regels voor de handel in materialen en producten die met drinkwater in contact komen, en de kwaliteit van de informatie die de consument krijgt.”
De Commissie stelt dat meer transparantie waterproducenten aanzet tot efficiënter gebruik van bronnen. Verhoogde transparantie zal ook de relatie tussen waterleveranciers en klanten verbeteren, aldus de Commissie. Ander effect dat de commissie voorziet: bij veiliger drinkwater zal de consumptie van fleswater afnemen. Volgens schattingen gaan huishoudens in Europa 600 miljoen euro per jaar besparen op gebotteld water, stelt de Commissie.
Burgerinitiatief
De aanpassing van de drinkwaterrichtlijn is een reactie op het eerste Europees burgerinitiatief uit 2014. Meer dan 1,6 miljoen mensen steunden de Right2Water-campagne, waarin werd gevraagd toegang tot water als mensenrecht te beschouwen en de watervoorziening niet commercieel te maken.
Bij de presentatie van de plannen voor aanpassing van de Drinkwaterichtlijn refereerde Eurocommissaris Frans Timmermans aan het initiatief: "Burgers hebben via het European Citizens Initiative luid en duidelijk hun stem laten horen en opgeroepen tot actie om een gegarandeerde toegang tot veilig drinkwater te hebben. We hebben gehoor gegeven aan hun oproep en een grondige analyse van onze bestaande wetgeving uitgevoerd. Daarom stelt de Commissie voor onze EU-wetgeving te moderniseren, de kwaliteit van het drinkwater te verbeteren en de toegang voor burgers te verbeteren waar het er het meest toe doet: samen kunnen en moeten we de gezondheid en veiligheid van onze burgers beschermen."
In 2015 is de Commissie begonnen met de evaluatie van de Drinkwaterrichtlijn en ze heeft in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de lijst met normen voor veilig drinkwater aangepast. De bijgestelde lijst bevat achttien nieuwe of herziene parameters om water beter te beschermen tegen:
- pathogene bacteriën en virussen;
- in de natuur voorkomende maar schadelijke stoffen zoals uranium of microcystines;
- opkomende stoffen uit de industrie zoals perfluorverbindingen;
- desinfectiebijproducten of verdelgingsstoffen zoals chloraat, halogeenazijnzuren of bisfenol A.
Lagere kosten
De drinkwaterbedrijven kunnen hun kosten verlagen door de nieuwe op risico’s gebaseerde aanpak, aldus de Commissie. Ze kunnen de waterbehandeling efficiënter maken en gerichter monitoren op stoffen.
Producenten van leidingen en installaties krijgen een duidelijke set aan regels en richtlijnen, aldus de Commissie. “De richtlijn bevat bijvoorbeeld nieuwe microbiologische normen om biofilms en microbiologische groei binnen het distributiesysteem te voorkomen.” Ook zijn er strengere eisen voor lood en chroom om vervuiling van kraanwater te voorkomen en zijn er strikte limieten bij kunststofcomponenten voor acrylamide, bisfenol A, epichloorhydrine, nonylfenol, PFAS, of vinylchloride.
Drinkwaterkosten
Door de aanpassing van de richtlijn zullen de drinkwaterkosten stijgen. De huidige jaarlijkse kosten van de drinkwatersector bedragen ongeveer € 46,3 miljard, aldus de Commissie. Zonder de voorgestelde wetgeving zullen deze naar verwachting de komende decennia 'zeer matig stijgen' tot € 47,9 miljard. Mét de wijzigingen zullen de kosten jaarlijks 1,6 miljard euro tot 2,2 miljard euro toenemen, aldus de Commissie. Uiteindelijk betalen de consumenten die kosten.
Over microplastics schrijft de Commissie: “De kwestie van microplastics komt ook aan de orde in de nieuwe EU-strategie voor kunststoffen in de circulaire economie. De Commissie is begonnen met REACH (het Europese programma om chemische stoffen te registreren, red) het gebruik van microplastics die opzettelijk aan producten zijn toegevoegd, te beperken.”
EurEau
In een reactie op de voorstellen van de Europese Commissie noemt Arjen Frentz van EurEau, de Europese federatie van de watersector, de ‘EU-brede risicogebaseerde benadering een belangrijke eerste stap voorwaarts’. Maar EurEau toont zich ook kritisch: “Er is een discrepantie tussen de aanbevelingen van de WHO over kwaliteitsparameters en de voorstellen van de Commissie.”
Ook heeft de Commissie de kans gemist om een Europese goedkeuringsregeling op te nemen voor producten en materialen die in contact komen met drinkwater, aldus EurEau.
Meer over de Drinkwaterrichtlijn:
De Drinking Water Directive van de Europese Commissie
Overzicht EU-documenten over aanpassing Drinkwaterrichtlijn
De reactie van Vewin: Europese Commissie presenteert voorstel herziening Drinkwaterrichtlijn
De reactie van EurEau: EurEau welcomes the move to further protect our health and our environment but questions remain