In Groningen en Noord-Drenthe wordt het afvalwatersysteem in het project Meten en Monitoren geanalyseerd aan de hand van data uit telemetriesystemen van de gemeenten. De gegevens die waterschap Hunze en Aa's zo verzamelt en samenbrengt in een centrale database, geven specialisten de mogelijkheid om de hele keten, van toilet tot uiteindelijke lozing op het kanaal, te analyseren en daarover te adviseren. Dat maakt verbeteringen en aanpassingen mogelijk die goed op elkaar zijn afgestemd en levert uiteindelijk verbetering op in kwaliteit en de kosten, aldus de initiatiefnemers van het project.
Het project Meten en Monitoren bekijkt het afvalwatersysteem van 16 gemeenten en 2 waterschappen als één geheel. Om een goede analyse te kunnen maken zijn er betrouwbare gegevens nodig. De database is daarom gekoppeld aan ValidatieTools, dat dagelijks de recente meetgegevens valideert. Kees van Nes, projectleider bij Hunze en Aa's van Meten en Monitoren en Arjan Messelaar van Broks-Messelaar Consultancy die ValidatieTools heeft ontwikkeld, lichten het project toe.
ValidatieTools is software voor het valideren van meetgegevens toegespitst op riolering en watersystemen, legt Messelaar uit. “Daarbij biedt het hulpmiddelen voor het analyseren van die meetgegevens.”
Validatie is nodig
Voor een adequate analyse is validatie van de verzamelde gegevens nodig, zeggen Van Nes en Messelaar. Met de validatie worden de gegevens ontdaan van foute en onbetrouwbare meetwaarden.
Valideren en analyseren lijken op elkaar, aldus Messelaar. “Bij valideren controleer je of de meetapparatuur goed werkt, terwijl je bij analyseren controleert of het afvalwatersysteem goed werkt. Daarbij moet je valideren zoveel mogelijk automatiseren, anders is het niet vol te houden.” Analyseren is vervolgens mensenwerk om de juiste conclusies te trekken. En dan moet je zeker weten dat de gegevens kloppen en betrouwbaar zijn, aldus Van Nes.
Open source
Hunze an Aa's heeft unaniem voor Validatie Tools gekozen, vertelt Van Nes. De tool heeft zich inmiddels al bewezen bij andere waterschappen en waterketens, vertelt de projectleider. “Mooi is dat er in de tool al veel specifieke kennis aanwezig is. Daarbij zijn de validatieregels open source, dus kunnen we ook naar gegevens van andere partijen in het land kijken, als een soort van community.”
Die opzet maakt dat nieuwe validatieregels kunnen worden gedeeld. Een nieuwe validatieregel die voor veel partijen bruikbaar is, wordt toegevoegd aan de standaardregels voor alle gebruikers. “Bovendien kunnen gemeenten ook meekijken naar hun eigen gegevens, zonder dat we daar een extra licentie voor hoeven aan te schaffen.” Op termijn kunnen ze ervoor kiezen om de tool zelf te installeren.
Hele klus
Het is een hele klus om van alle rioleringsobjecten de actuele gegevens boven tafel te krijgen, zegt Van Nes. De nieuwe tool geeft ook afwijkingen door, die eerder niet werden gesignaleerd. Messelaar: “Telemetriesystemen geven alleen een alarm af als er storing is of iets kapot is, ze geven geen alarm als er een verstopping of iets anders geks aan de hand is. ValidatieTools geeft ook signalen als er afwijkingen zijn van wat normaal is, of te verwachten is. Dat triggert om actie te ondernemen.”
Dagelijks valideert het systeem nieuwe meetgegevens en bij elke meetwaarde plaatst de software een kwaliteitsvlag: valide, invalide, twijfelachtig of niet-gevalideerd, legt Messelaar uit. "Gekleurde balkjes maken dit vervolgens snel inzichtelijk. Het programma stuurt dan waarschuwingsrapporten met het aantal invalide en ontbrekende gegevens."
Werkgroep
“We zijn nu druk bezig om alle gegevens boven tafel te krijgen”, zegt Van Nes. “Zoals de hoogteligging van een put of de pompcapaciteit van een gemaal. Maar ook hoe betrouwbaar en actueel de objectgegevens zijn. Als we dat allemaal goed in kaart hebben ontvangen de gemeenten analyses op basis van betrouwbare gegevens. We hebben nu een werkgroep opgericht om die objectgegevens bij de gemeenten boven tafel te krijgen.”
