Industriewaterproducent Northwater levert sinds kort koelwater aan het datacentrum van Google in de Eemshaven. Het industriewater moest meteen voldoen aan de kwaliteitseis voor mangaan. Dat lukte door het enten van antraciet, een oplossing waarbij gekeken werd naar de waterzuivering van aardappelzetmeelproducent Avebe in Ter Apelkanaal.
Het industriewater wordt gemaakt in de nieuwe waterfabriek van Northwater in Garmerwolde. Het water, bedoeld als proces- en koelwater voor de groeiende industrie in Eemshaven, moest direct bij de eerste levering voldoen aan de waterkwaliteitsnorm voor mangaan van <0,02 mg/l - een voorwaarde van Google, launching partner in het project.
Normaliter vergt het zogeheten ontmanganing enkele maanden. Die aanlooptijd was er door de eis van Google dus niet. “Ontmanganing (de vorming van de mangaanoxide birnessite) start als een biologisch proces en het vervolg is vooral een autokatalytisch fysisch-chemisch proces wat dus langzaam op gang komt. Normaliter kan het daardoor drie tot vier maanden duren voordat het mangaan volledig verwijderd wordt in de dubbellaagsfilters. Die aanlooptijd was er echter niet”, zegt Reinder de Valk, strategisch accountmanager bij North Water.
Op zoek naar een versnelling van het ontmanganingsproces zag het projectteam het enten van antraciet uit een bestaande proceswaterzuivering als kansrijke optie. Jantinus Bruins, innovatietechnoloog bij het waterlaboratorium WLN en gepromoveerd op onderzoek naar mangaanverwijdering uit grondwater, zegt: “We dachten zo het ontmanganingsproces te kunnen versnellen. Sterker nog, mits geslaagd treedt het proces dan direct op. Omdat je dan eigenlijk het (trage) biologische startproces overslaat.”
Voor het entmateriaal keek het team keek naar de zuivering bij aardappelzetmeel en -eitwitproducent Avebe in Ter Apelkanaal, waar Nortwater het proceswater ook levert. Dat water wordt bereid uit oppervlaktewater afkomstig uit het Stadskanaal. “Daar heeft het geproduceerde proceswater al nagenoeg dezelfde kwaliteit als drinkwater.”
Laboratoriumtesten
Om te bepalen of het enten daadwerkelijk het ontmanganingsproces versnelt, zijn er metingen en laboratoriumtesten uitgevoerd, vertelt De Valk. “De conclusie was dat het enten van 3 m3 antraciet, uit de eerste 40 cm, moet volstaan om de ontmanganing op gang te brengen. En dat bij een mangaangehalte van 0,22 mg/l in het voedingswater en met een debiet van 150 m3/u het gehalte in het proceswater wordt verlaagd tot onder de norm van <0,02 mg/l. Doordat we ook zagen dat er maar vanuit twee filters geënt hoefde te worden, wisten we dat er én voldoende materiaal kon worden geënt én dat de zuivering bij Avebe niet in het geding zou komen.”
Na de succesvolle lab-testen lukte het om het ontmanganingsproces in Garmerwolde met het enten van antraciet op gang te brengen. Er moest een strakke logistieke operatie worden opgezet voor het vervoer van het entmateriaal uit Ter Apelkanaal. Bruins: “Juist uit eerdere experimenten wisten we dat de werking van het geënte materiaal vermindert of zelfs teniet wordt gedaan wanneer het te lang uit het water is. Dat hebben we nu voorkomen, dankzij de goede samenwerking tussen de projectgroep en de operators van North Water.”
Het datacentrum van Google in de Eemshaven is de eerste grote afnemer. Het techbedrijf wilde af van het gebruik van drinkwater voor de koeling van de servers en participeerde in het project van Northwater. Het techconcern investeerde ruim 45 miljoen euro in de nieuwe transportleiding tussen Garmerwolde en de Eemshaven.
