H2O
/Waternetwerk 
‘Het security-team staat paraat om jullie te begeleiden’, schreef Erik ter voorbereiding op mijn rioolbezoek dat ‘een mooie belevenis wordt’ echter ‘bij regen niet door kan gaan.’ Acute spanning. Beveiliging? Team!? Regen? Wanneer de dag van de afdaling nadert, nemen de angstplasjes toe. Had ik, in plaats van in het eerste team, niet beter in de tweede kunnen zitten? Dan zijn potentiële gevaren vast ondervangen.
De begrafenis van Koningin Elisabeth maakte weer eens duidelijk dat we het op het vlak van rituelen en eeuwenoude tradities nooit gaan winnen van de Britten, al doen we aardig mee nu er ook weer een rijtoer was. Ons Staatshoofd las deze Prinsjesdag weer voor over de kabinetsplannen voor het nieuwe parlementaire jaar. Zoals in andere jaren luisterde ik opnieuw aandachtig; als zelfbenoemd waterdrammer vooral naar de passages over water en ruimte.
Een enorme woningbouwopgave en een eindige capaciteit bij de drinkwatervoorziening, hoe breng je dat bij elkaar? Drinkwaterbedrijf Vitens en waterschap Vallei en Veluwe roepen de Tweede Kamer op om met spoed voorschriften op te nemen in het Bouwbesluit die dwingen tot het ‘maximaal waterinclusief’ bouwen van woningen. Is dat een zinnig voorstel of niet? We legden deze vraag voor aan Martijn Verwoerd, beleidsadviseur publiekrecht en senior belangenbehartiger bij Bouwend Nederland.
En weer beleefden we een droge zomer. De ernst laat zich het best illustreren met de waterafvoer van de Rijn die naar recordniveau daalde. De machtige rivier verschrompelde.
Ik durf het eigenlijk niet te zeggen, maar ik heb al sinds ik het voor het eerst hoorde in 2005 moeite met het credo dat water en bodem sturend (of zelfs leidend) moeten zijn in de ruimtelijke planvorming. Ik durf het niet te zeggen omdat ik zie hoe trots velen zijn dat dit in het coalitieakkoord staat.
Ons landschap met landbouw, natuur, infrastructuur, mest en water - het is een leefomgeving met veel samenhang in termen van leefbaarheid en kwaliteit. Zoals de samenhang tussen onze waterhuishouding en stikstof in mest, bodem en water.
Ik voel me heel wat. Voor het eerst durf ik over te zwemmen. Ik fietste langs de Rijn, pardon Neder-Rijn, tot deze gedachte me overviel. Me zo overviel, dat ik er even voor afstapte. Nu omklemmen mijn handen het stuur en tuur ik over het gezonken water.
De druk op de publieke ruimte in Nederland wordt steeds groter. Er spelen veel opgaven en transities die gelijktijdig op hetzelfde aantal vierkante meters moeten plaatsvinden. Denk aan woningbouw, biodiversiteit, infrastuctuur, ruimtelijke ordening, energietransitie en klimaatadaptatie. De twee laatstgenoemde zijn niet los van elkaar te zien omdat ze allebei sterk gekoppeld zijn aan klimaatverandering. De energietransitie is nodig om klimaatverandering af te remmen door de overstap van fossiele energiebronnen naar het gebruik van zon, wind en water als bron van energie, warmte en koude. En klimaatadaptatie is een set aan maatregelen waarmee we ons aan kunnen passen aan de gevolgen van klimaatverandering en extreem weer zoals extreme neerslag, droogte en hitte. Om te zorgen dat beide succesvol worden uitgevoerd wordt steeds vaker gesproken over het verbinden van energietransitie en klimaatadaptatie.
Cruyff zei het al: ’Je gaat het pas zien als je het door hebt’. Soms veranderen dingen zo traag dat een ander je erop moet wijzen dat het anders is geworden dan je altijd dacht. Voor mij viel dit jaar het kwartje na een bezoek aan Brussel: Nederland is Roemenië geworden.
Politieke koehandel. Zo karakteriseert Lambert Zwiers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Waterschapbestuurders Bedrijven, de deal die er in de Tweede Kamer is gesloten over het initiatiefwetsvoorstel democratiseren van de waterschapsbesturen. De kwalificatie van Zwiers is vooral ingegeven door frustratie: de bedrijven zijn de grote verliezers in het getouwtrek om de initiatiefwet van GroenLinks en D66.
Als watersector staan we voor interessante, en prangende opgaven; met grote thema’s als klimaatverandering, energie transitie en de vergrijzing van ons personeelsbestand moeten we op termijn een andere koers gaan varen dan we nu doen. In WinnovatieLabs, meerdaagse Hackatons georganiseerd door het Waterschapshuis, gaan waterschappers uit heel Nederland samen opzoek naar waardevolle innovaties om deze uitdagingen het hoofd te bieden. In dit artikel lichten we de 8 elementen van succesvol innoveren toe die we bij de WinnovatieLabs terugzien.
Nederland staat voor een grote uitdaging. Klimaatverandering staat hoog op de maatschappelijke agenda. De procesindustrie maar ook de watersector moeten in toenemende mate investeren in verduurzaming. Oplossingen kunnen worden gezocht in een transitie van lineaire naar circulair handelen. Om deze transitie te realiseren zijn goed geschoolde technologen nodig. Het aantal niet ingevulde vacatures van technologen in de drinkwatersector neemt de laatste steeds meer toe. Om een bijdrage te leveren, heeft de Hogeschool Utrecht een minor watertechnologie geïnitieerd met als doel om jongeren te interesseren in het vak water.
De AWP noemt het geamendeerde wetsvoorstel voor twee geborgde zetels voor de boeren (LTO) en twee voor natuurterreinen (Bosschap) ‘een aanvaardbaar compromis, overeenkomstig de tweede optie in het advies van de commissie Boelhouwer van twee jaar geleden’.
De oorlog leidt in Oekraïne tot veel vernietiging, onder andere van de waterinfrastructuur. Sommige waterorganisaties in de EU verlenen directe steun. De Nederlandse waterschappen en drinkwaterbedrijven zijn (nog) terughoudend. Ook neemt een deel nog gas af van Gazprom. Hoe komt dat? Wat kunnen de Nederlandse waterschappen op dit moment doen, en hoe kunnen ze straks de wederopbouw ondersteunen? Luzette Kroon, bestuurslid van de Unie van Waterschappen met de portefeuille Europa en internationaal, en Sybe Schaap, oud-landbouwer en oud-dijkgraaf met veel landbouwcontacten in Oekraïne, geven hun visie.
In de waterwereld worstelen we met natuurherstel: maatregelen, onderbouwing en financiering. Overkoepelende concepten geven richting.
Het programma Kennisimpuls Waterkwaliteit loopt op zijn einde. Op 1 juli is er een ‘slotevenement’. Dan wordt stilgestaan bij de oogst van het vier jaar durende project dat gericht was op betere ontsluiting van bestaande informatie over ecologische processen en over bronnen, emissies en effecten van stoffen. Dat is gelukt. De oogst omvat vele rapporten, factsheets en diverse door STOWA verzorgde kennisdossiers (Deltafacts), leest u in H2O mei.
Vanuit het Waterschapshuis, en meer specifiek het programma Innovatie & Transformatie, is in 2019 de leerlijn digitale transformatie voor managers opgezet. Dit is een leertraject waarin de waterschappen kennis maken met de digitale transformatie. Inmiddels doen de waterschappen volop mee en blikt Nuala Burns, opleidingsspecialist Digitale Transformatie bij het Waterschapshuis, terug op de ontwikkeling en uitvoering van deze leerlijn.
Hoe zien Nederlandse steden er over honderd jaar uit? Een team van onderzoekers en landschapsarchitecten van Wageningen University & Research (WUR) kwam onlangs met een verkenning van de mogelijkheden in ‘De Stad van 2120: natuurlijk!’ De stad Arnhem dient als voorbeeld. WUR-wetenschappers Wim Timmermans, kartrekker van het project en onderzoeker klimaatadaptatie, en Sanda Lenzholzer, hoogleraar landschapsarchitectuur, geven samen een toelichting op de schets. En: roepen de waterschappen op meer sturing te geven aan de ruimtelijke opgaven.
Roelof Kruize gelooft nog altijd heilig in het concept van Waternet, zo leest u in H2O april. Hij stond in 2005 aan de wieg van het Amsterdamse watercyclusbedrijf dat de watertaken van de gemeente Amsterdam en waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) ging uitvoeren. Kruize, die op 1 maart afscheid nam als algemeen directeur, verwachtte dat het waterketenmodel dominant zou worden. Zover kwam het niet, het concept kreeg geen navolging in Nederland. Het bleef een Amsterdamse exercitie.
Als beginnend onderzoeker in 1992 was de eerste opdracht die ik kreeg bij het Waterleidingbedrijf Zuid-Holland Oost: ”Kijk jij eens naar het oplopende zoutgehalte van pompstation Lexmond.” Gevreesd werd voor verzilting uit de diepe ondergrond; de doodsteek voor vele Zuid-Hollandse grondwaterwinningen in de vorige eeuw. Mooi werk. Eerst uit allerlei archiefmappen de analyseresultaten sinds de jaren zeventig overtypen en ordenen in Lotus123, en dan puzzelen.
In de printeditie van H2O (11 maart) spreekt Egbert Leiting, voorzitter van de expertgroep Legionella van ENVAQUA, zijn zorgen uit over de uitkomsten van de evaluatie van de wetgeving legionellapreventie in het KWR/Berenschot-rapport van 2021. Rogier van den Brink, ceo van Holland Water, stelt in dezelfde uitgave dat ‘waterinstallaties gewoon legionellavrij moeten zijn. Punt.’ Frank Oesterholt en Paul van der Wielen, mede- en hoofdauteur van het KWR/Berenschot-rapport, willen na lezing van de artikelen graag ‘een aantal opvallende en onjuiste opmerkingen over het KWR/Berenschot-rapport rechtzetten'.
PODIUM
Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.
