Het thema is bepaald niet nieuw en speelt in elke sector: krapte op de arbeidsmarkt. De impact is groot. Zo vliegt met de grote uittocht van pensioengerechtigde professionals niet alleen capaciteit maar ook (vak)kennis de deur uit. Weer binnenhalen is moeilijk. Daarbij: wie komt, gaat ook weer snel, want de mobiliteit op een krappe arbeidsmarkt is groot.
door Bert Westenbrink
H2O mei 2024Waterschappen zitten ermee, drinkwaterbedrijven evenzeer en ook in de watertechnologiesector hoor je hetzelfde geluid: de helft van de bedrijven noemt in een economische analyse het tekort aan technisch opgeleid personeel als belangrijkste knelpunt, zo kunt u lezen op H2O online.
Gevolg van dit alles: werk blijft liggen, projecten worden opgeschoven in de tijd, gaten gedicht met - dure - externe inhuur. Daar komt bij: het takenpakket wordt groter, de complexiteit van het werk neemt toe - er is niet alleen behoefte aan meer, maar ook aan professionals met andere expertises.
Tot zover het frame. Nu de cijfers. Het aantal medewerkers in de sector waterschappen (21 waterschappen en 15 gelieerde organisaties) neemt sinds 2017 gestaag toe. Vorig jaar telde de sector ruim 15.000 medewerkers, waarvan 13.500 waterschappers. Nooit waren het er meer.
De omvang van de waterschappen is sinds het indexjaar 1985 ‘substantieel’ toegenomen, terwijl die van de gemeenten en provincies is afgenomen
Daar komt bij: waterschappen weten beduidend meer arbeidskrachten aan zich te binden dan andere overheidsorganisaties (rijk, gemeenten, provincies), blijkt uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De omvang van de waterschappen is sinds het indexjaar 1985 ‘substantieel’ toegenomen, terwijl die van de gemeenten en provincies is afgenomen.
Opvallend, maar dit beeld behoeft nuancering, want het aantal mensen dat werkt onder de vlag van een gemeenschappelijke regeling is exponentieel gegroeid. En dat is een gevolg van de grootschalige uitbesteding van taken door gemeenten - een trend die tot discussies leidt over democratische legitimiteit en controle.
Waterschappen blijven (nog) buiten dat debat, ze houden taken in eigen huis, maar ondergaan ook veranderingen. Zo worden organisaties in de sector waterschappen door uitbesteding van werk en automatisering meer en meer regieorganisaties, zegt manager Bart de Zwart van A&O fonds Waterschappen op H2O online in een toelichting op de HR-monitor 2023.
In reactie op de arbeidsmarktperikelen vormen waterschappen nu eigen recruitmentteams. Ook komt er een brede arbeidsmarktcampagne om de sector op de kaart te zetten, vertelt De Zwart. Die inzet wordt ook op andere manieren ingevuld, zoals met de onlangs gelanceerde Operatie Sterk Water gericht op het stedelijk waterbeheer.
Weer een ander concept is Waterhandjes, het initiatief dat studenten koppelt aan water- of klimaatopdrachten. U leest in deze H2O: “Het is een slimme constructie die kansen biedt om jongeren te binden aan de watersector.”
Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H2O media en schrijft het redactioneel in het vakblad
PS Nadat Jos Peters in de vorige H2O zijn debuut maakte als columnist, is het nu de beurt aan Phebe Kloos. Op pagina 35 leest u waarom goed luisteren naar taal een feestje is voor waterliefhebbers
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.