Circulaire koplopers stuiten op lineaire barrières, leest u in deze H2O. Voor de waterschappen en drinkwaterbedrijven is de transitie naar een circulaire bedrijfsvoering een worsteling. Experimenten genoeg, maar het probleem zit ‘m in de overgang naar de gangbare fase, zei Sander Mager, bestuurder van waterschap Amstel Gooi en Vecht tijdens een werkbezoek van Europarlementariër Jan Huitema aan de rioolwaterzuivering Amsterdam West.
door Bert Westenbrink
H2O november 2020Huitema, rapporteur Circulaire Economie voor het Europese Parlement, kwam in september naar Amsterdam om te horen hoe het de Nederlandse watersector vergaat in het realiseren van zijn circulaire ambities. Hij trof bestuurders, directeuren en managers van de waterschappen AGV, Aa en Maas, watercyclusbedrijf Waternet, afzetorganisatie AquaMinerals, drinkwaterkoepel Vewin en de Unie van Waterschappen. Ze vertelden hun verhaal. Dat was een relaas van kansen, ambities, innovaties, maar bovenal: frustraties.
Waterschappen en drinkwaterbedrijven kampen met het hardnekkige stempel ‘afval’ dat op stoffen rust die gewonnen worden uit de zuivering van afvalwater, bij de productie van drinkwater en het beheer van sloten, bermen en velden. Met die reststoffen is niets mis, maar de wettelijke afvalstatus zit de circulaire koplopers in de weg: opslag, vervoer, handel en verwerking zijn aan strenge regels gebonden. Hoe kun je vaart maken met je circulaire ambities als je met handen en voeten gebonden bent?
Bevrijd ons van die ketenen, was de boodschap aan Huitema: doe wat aan de Europese End-of-Waste-route ofwel vereenvoudig de regels en procedures om circulaire reststoffen te ontdoen van de afvalstatus. Dat zou flink helpen om deze secundaire grondstoffen een kans te geven in de concurrentie met de lineaire economie, op zich al een opgave want niet alleen hebben primaire grondstoffen een bewezen status, ook moet worden afgerekend met de ‘angst voor afval’ en dienen nieuwe opwerkketens te worden opgetuigd.
Dat is de frustratie: met achterstand beginnen aan een wedstrijd die je móet winnen
“We staan bij voorbaat met 5-0 achter”, zegt Olaf van der Kolk van AquaMinerals in deze H2O. Dat is de frustratie: met achterstand beginnen aan een wedstrijd die je móet winnen, zoals vastgelegd in gewichtige documenten als de Green Deal, de routekaart om de economie van de EU duurzaam te maken.
Dat doel is alleen te realiseren met grootschalig hergebruik van materialen en reststoffen. De Europese Commissie lanceerde daartoe in maart het Circular Economy Action Plan, een plan met goede voornemens, maar zonder concrete maatregelen. Als het aan Huitema ligt wordt dat anders. In zijn eerste rapport roept hij de Commissie op werk te maken van een snelle transitie naar een circulaire economie. Hij wil onder meer dat er heldere criteria komen, zodat reststoffen eenvoudiger de ‘einde-afval-status’ kunnen verkrijgen.
De boodschap is gehoord. Nu de daad bij het woord: reset de afvalstatus.
Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H2O media en schrijft het redactioneel in het vakblad
LEES OOK
H2O Actueel: Angst voor afval, juridische obstakels en regelgeving frustreren waterschappen in circulaire ambities
H2O Premium: Circulaire koplopers: Afval? Neeeee, grondstoffen!
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.