Dé les van 2021 is dat weersextremen veel extremer worden dan waarmee wordt gerekend in stresstesten en adaptatieaanpak. Het was een nieuw verschijnsel, een nagenoeg stationair lagedrukgebied in Noordwest-Europa, dat ons dat lesje leerde.
door Bert Westenbrink
H2O december In juli regende het dagenlang in de Ardennen en de Eifel. Het watersysteem kon de neerslag niet aan en beekdalen liepen onder, met als gevolg honderden doden in Duitsland en België en miljarden aan schade, ook in Zuid-Limburg.
In H2O december wordt aan dijkgraaf Patrick van der Broeck van Waterschap Limburg de vraag gesteld: zijn er geen stresstesten gedaan? Zijn antwoord: “In heel Limburg zijn stresstesten uitgevoerd, maar niet op dit niveau. Als we dit scenario in een crisistraining hadden gedaan, dan was ik weggelopen en had ik gezegd: wat een onzin! Dat gaat toch nooit gebeuren. Niemand heeft hier rekening mee gehouden.”
Het gebeurde wél en het is een wake-up call. Overal in Nederland zijn stresstesten gedaan als basis voor adaptatiemaatregelen, maar nergens is gerekend met de extreme scenario’s waarvan we afgelopen juli een voorproefje kregen. Complicerende factor: we weten niet hoe extreem extreem zal zijn in de komende decennia. We weten wel: de schade zal enorm zijn.
Het eerlijke verhaal is: we houden er geen rekening mee
In de vorige uitgave van H2O zei Hein Pieper, dijkgraaf en voorzitter van de Europese koepelorganisatie van regionale en lokale waterbeheerders: “Ik ben ervan overtuigd dat als er een bui van 300 millimeter valt op Schiphol en omgeving, de schade tot in de miljarden gaat lopen.”
Een bui van 300 millimeter? Ja dus. Extremer dan extreem, dat is de les van Limburg. Die stationaire lagedrukgebieden zullen als gevolg van de klimaatverandering vaker voorkomen in Noordwest Europa, zeggen onderzoekers. Een recept voor langdurige regenval. En het eerlijke verhaal is: we houden er geen rekening mee.
Deltacommissaris Peter Glas zei op het Deltacongres: “We gaan uitzoeken wat er gebeurt als zo’n enorme bui elders valt. Hoe kwetsbaar zijn andere delen van het land en hoe kunnen we stresstesten die in alle gemeenten zijn uitgevoerd ook toetsen aan dit nieuwe gegeven. Limburg is de aanleiding, maar het is een project voor heel Nederland.”
De Unie van Waterschappen schreef vorige maand een brandbrief aan de bouwers van het nieuwe kabinet: maak van adaptatie een topprioriteit! En wat zegt Van der Broeck in deze H2O? “Ik zou willen zeggen: verzin de meest bizarre scenario’s en ga ervanuit dat het werkelijkheid zou kunnen worden.”
Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H2O media en schrijft het redactioneel in het vakblad
LEES OOK:
Patrick van der Broeck: ‘Ik hoop dit nooit meer mee te maken’