In een verkennende studie onderzocht onderzoeksinstituut KWR waterarmoede in Nederland en de inzet van drinkwaterbedrijven. Leon Kors juicht toe dat met het onderzoek aandacht is voor het probleem, maar hij plaatst ook kanttekeningen bij beschreven conclusies.
door Leon Kors
Leon KorsAllereerst is een compliment aan de auteurs op zijn plaats om ‘Waterarmoede’ als relatief onbekende onderwerp zo uitgebreid in kaart te brengen. Zeker in de drinkwatersector, waar over het algemeen veelal aandacht gegeven wordt aan de zonnige, uitdagende en innoverende aspecten van onze bedrijfstak en op deze wijze ook aandacht geeft aan een klein deel van onze watermarkt waar zeker in deze tijd veel leed is. Bij diegene die als gevolg van structureel geld tekort in chronische psychische nood verkeert kan het leiden tot het onderwerp van het artikel: Waterarmoede, niet als vrije keuze, maar als gedragsresultante van tekorten.
Op de technische beschrijving en analyse van het artikel wil ik niet te veel afdingen, anders dan de constatering dat het een academische beschrijving is, maar dat mag ook gerust bij een dergelijke analyse. Bij twee van de beschreven technische oplossingen dienen echter wel kanttekeningen gemaakt te worden.
Slimme meters
Het installeren van slimme meters als middel om beter zicht te krijgen op het werkelijke waterverbruik is een leuke technische oplossing waarbij de vraag moet worden gesteld of de betrokkenen erg veel stuurinformatie krijgen die substantieel bijdraagt aan een oplossing van het onderliggend probleem. Als het een overmatig gebruiker betreft met een lekkende installatie zal dit zeker helpen.
Een klant met het profiel ‘extreem besparen’ tot ‘normaal’ zal met een slimme meter enkele kuubs water per maand kunnen minderen, maar het is de vraag of dat substantieel bijdraagt als oplossing aan het onderliggende probleem van financiële tekorten omdat de verlaagde waterrekening met ons mooie lage Nederlandse tarief in geen verhouding staat tot de overige financiële tekorten van betrokkenen. Watergeld is meestal niet dé hoofdoorzaak van de financiële nood.
In het scenario van het vacuüm toilet bestaat tevens de kans dat het een averechts effect heeft. Indien de klant de eigenaar van de woning is dan is de kans verwaarloosbaar dat deze zal investeren in een vacuümtoilet gezien de te maken kosten. Is onze klant huurder, dan is het is de keuze aan de woningeigenaar dit te doen. Stel dat het antwoord ja is, dan bestaat de reële kans dat deze gemachtigd is de woninghuur te verhogen onder het mom van woningverbetering. De vraag is wederom of in zo’n geval de oplossing wel bijdraagt aan het onderliggende probleem en of dit niet verergerd wordt wanneer de huur sterker stijgt dan de waterrekening daalt. Best een lastig dilemma.
Schaamte
Ik zou de auteurs ter overweging willen geven om de getrokken conclusie nog eens te beschouwen en te overwegen in het betoog tevens mee te nemen dat het onderliggende probleem van waterschaarste meestal een financiële grondslag heeft die gepaard gaat met schaamte voor de situatie. Dit aspect is belangrijk voor de conclusie want waterarmoede is geen keuze maar een gevolg van schaarste. Vervolgens is de gedachte dat ‘het interessant (is) om nader onderzoek te doen naar de impact van waterarmoede en schaarste op de houding en het gedrag van de klant’ academisch misschien juist, maar is dat ook moreel passend?
Een alternatief voorstel is om het beoogde onderzoeksbudget in te zetten voor de schrijnende gevallen en niet over te gaan tot afsluiting maar tot kwijtschelding van de schuld van het achterstallige watergeld. “Waterarmoede… voor die klanten die het treft heeft het potentieel grote impact op hun leefomstandigheden en welzijn”. Het behoeft geen diepgravende research om te snappen wat voor impact kwijtschelding heeft voor de betrokkenen.
Leon Kors is teamleider waterkwaliteit en procesondersteuning drinkwater bij Waternet en penningmeester Sociaal Voorzieningsfonds Gemeentepersoneel Amsterdam (SVGA)