secundair logo knw 1

Een enorme woningbouwopgave en een eindige capaciteit bij de drinkwatervoorziening, hoe breng je dat bij elkaar? Drinkwaterbedrijf Vitens en waterschap Vallei en Veluwe roepen de Tweede Kamer op om met spoed voorschriften op te nemen in het Bouwbesluit die dwingen tot het ‘maximaal waterinclusief’ bouwen van woningen. Is dat een zinnig voorstel of niet? We legden deze vraag voor aan Martijn Verwoerd, beleidsadviseur publiekrecht en senior belangenbehartiger bij Bouwend Nederland.


door Mirjam Jochemsen


‘Watervriendelijk bouwen’, is daar aandacht voor in de woningbouw?
DEF Martijn Verwoerd 180 vk Martijn Verwoerd"We zien verschillende opgaven op het gebied van duurzaamheid samenkomen in de gebouwde omgeving. Natuurinclusief en circulair bouwen zijn echt een issue geworden. Duurzaamheid betekent voor ons onder andere klimaatadaptatief bouwen. Daaronder vallen het voorkomen van wateroverlast, hittestress en droogte.

Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Er is immers een groeiende druk om binnenstedelijk en de hoogte in te bouwen. Dat betekent automatisch dat je meer verstening krijgt in de binnenstad. Dat we onder onze leden niet alleen woningbouwers hebben maar ook de infrasector, maakt dat we het wateroverlastprobleem scherp op het netvlies hebben. Infrabouwers zien dat de riolering het water geregeld niet aankan. Droogte is in de woning- en utiliteitsbouw ook in beeld, maar vooral in relatie tot funderingsschade in bestaande bouw door een te laag grondwaterpeil. Op gebiedsniveau wordt, onder andere in het platform ‘KAN Bouwen’, gewerkt aan oplossingen die de biodiversiteit bevorderen, en daarbij wateroverlast en droogte beperken.

Wat ik maar wil zeggen: je moet goed bedenken wat watervriendelijk bouwen eigenlijk is. Wat is je doel? Kijk je naar gebiedsmaatregelen of naar maatregelen op gebouwniveau? Wil je dat woningen minder drinkwater gebruiken voor dingen die niet noodzakelijk zijn? Of gaat het je om het opvangen van regenwater om wateroverlast te voorkomen en het te kunnen gebruiken in droge periodes? Dat vraagt om heel andere oplossingen. Waterberging, onder een woning of misschien gezamenlijk in een wijk, is een stuk goedkoper dan een dubbelsysteem in een woning om drinkwater en grijs water gescheiden te gebruiken."

'Vergis je niet: water is spotgoedkoop. Dat maakt het terugverdienen van de extra bouwkosten bijna onmogelijk'

Die extra kosten verdienen we toch wel terug?
“Was het maar zo rechttoe rechtaan. We hebben naast duurzaamheid ook betaalbaarheid als opdracht en grond is duur. De maatschappelijke baten van openbaar groen hebben we nog altijd niet beprijsd. Dus in de praktijk zien we vaak dat er in het eerste plan veel groen staat ingetekend, maar dat daar in de loop van het planproces om financiële redenen in wordt gesneden.

Bovendien ervaar je de baten pas op de langere termijn, en vallen ze ergens anders dan de kosten. Alleen al binnen ministeries ligt het moeilijk om een maatregel te bekostigen waarvan de baten bij een ander ministerie neerslaan. Dat is het spanningsveld waarin we zitten. Zeggen gemeenten in hun uitvraag: ‘zoveel procent van het plangebied moet groen of wateropvang zijn’ en ze bieden daar in proces en budget ruimte voor, dan kan de bouwsector dat ontwerpen en realiseren. En zet de minister in het Bouwbesluit: er moet wateropslag onder een nieuwe woning komen, of gescheiden watercircuits in de woning, dan kan de bouwsector dat ook.

Maar ik schat dat een dubbel leidingsysteem toch al snel 15.000-20.000 euro per woning extra kost. Hoe reageren gemeenten, woningcorporaties of andere financiers daarop? Hoe zit het met de hypotheekverstrekking voor zo’n duurdere woning? En vergis je niet: water is spotgoedkoop. Dat maakt het terugverdienen van de extra bouwkosten bijna onmogelijk.”

En de techniek?
“Er zijn nog wel wat praktische haken en ogen, maar in principe kunnen we overal een technische oplossing voor vinden. Wateropslag onder een eengezinswoning is geen probleem. Voor appartementen is het complexer. Daar heb je niet onder iedere woning een kruipruimte, en opslag op het dak vraagt een heel andere en sterkere constructie.

Voor het huishoudelijk gebruik van grijs (regen)water heb je twee gescheiden systemen in de woning nodig. Maar als je regenwater op is, moet er ergens een backupsysteem zijn. Dan krijg je toch ergens in het systeem een kleine vermenging. Misschien zitten daar risico's aan die we nog niet overzien. Dat zijn dingen die we eerst goed moet uitzoeken met zijn allen.”

Het zou logisch zijn als jullie deelnemen aan het gesprek over aanpassing van het Bouwbesluit.
“Zo’n motie waar Vitens en Vallei en Veluwe op aandringen kan een goede aanzet zijn om dat te doen. Het ligt dan voor de hand dat het ministerie het voortouw neemt. Goede contacten met waterschappen hebben we al, en als het aan de orde is weet de Vewin ons ook te vinden.

Maar nog dit jaar ‘watervriendelijke’ verplichtingen opnemen in het Bouwbesluit is echt te snel. Het mag met gezwinde spoed, maar niet overhaast. We hebben tijd nodig om samen goed na te denken over wat we willen bereiken en wat dan de optimale oplossing is, ook in samenhang met de andere maatschappelijke opgaven. Uiteindelijk hebben we allemaal belang bij een doordacht toekomstbestendig systeem dat het regenwater wat we gratis krijgen, zo goed mogelijk benut.”

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Geachte mevr. Sien Kok,
alles is onlosmakelijk atomair verbonden binnen relativiteit van tijd/ruimte en eenheid geest stof, telen zonder chemie, inschakelen industrie en prive personen telt allemaal, maar denk ook even aan satellieten met hun negatieve effect op klimaat, 24/7. U geeft oude wetmatigheden een nieuw jasje. Succes, Jan Kalverdijk
Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd? 
Niet zo vreemd dat van die akker- en weidevogelsoorten de populaties teruglopen . Dat kan je zo hebben als je het vol zet met zonnepanelen en windturbines (birdblenders).
Dit heb ik ook nodig. Wij maken van slootmaaisel, een nieuw product, Wortelbeton, voor waterschap Rijnland. Artificiële Rietzudde, voor KRW- doelen. We hebben nog een toepassing van Wortelbeton en dat is veen maken. Daarmee werken we samen met gem Amsterdam en Waternet/AGV en VIP_NL. 
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
@Almer BolmanEens Almer, de laatste twee kalenderjaren waren uitzonderlijk, extreem nat. En enkele jaren daarvoor extreem droog. Het lijkt er echter op dat wateroverlast eerder een reden is om in actie te komen dan droogte. De flanken van de Veluwe (en de beken aldaar) reageren zeer snel op natte en droge perioden omdat -zoals je weet - de reservoircoëfficiënt daar gering is. Daarom is mijn plan om juist niet op de flanken - dat heeft geen zin - maar op de hoge delen (daar is de genoemde coëfficiënt groot en de grondwaterstand diep) de grondwateraanvulling te vergroten, ofwel door vermindering van de verdamping ofwel door gecontroleerde (!) infiltratie van perfect voorgezuiverd rivierwater. Het doel is te bereiken dat beken en sprengen weer hóger op het massief ontspringen en langer water voeren. Dat zal een enorme boost geven aan natuur en biodiversiteit. Het kwelwater naar de beken is overigens geen infiltratiewater, het is en blijft geïnfiltreerd regenwater. Als we in hoge delen van de Veluwe water infiltreren, kiest dat een diepe, uitermate lange, langzame weg naar de randen van de Veluwe waar het pas na eeuwen - misschien zelfs millennia - opkwelt.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.