secundair logo knw 1

We hebben in Nederland een drinkwatervoorziening waar we trots op kunnen zijn, stellen Jos Peters en Alexander Crena de longh. Maar wil dat zo blijven, dan is meer onderhoud nodig, voegen ze eraan toe. En dat vergt veel investeringen, waarvoor de 10 drinkwaterbedrijven onvoldoende of geen middelen hebben. Als ook de nieuwe minister generiek de vermogenskosten van de bedrijven blijft inperken, is de openbare watervoorziening in gevaar, betogen Peters en Crena de longh.

door Jos Peters en Alexander Crena de longh

Jos Peters 180 vk Jos Peters Joe Biden wil honderden miljarden dollars uitgeven om wegen en bruggen op te knappen. Ook maakt hij geld vrij voor groot onderhoud van het drinkwaternet. Want in veel Amerikaanse steden is de drinkwatervoorziening allesbehalve betrouwbaar, áls er al water uit kranen komt. In Nederland is dat onbestaanbaar. Hier betalen we met z’n allen via de Alexander Crena de Iongh 180 vk Alexander Crena de Ionghwaterrekening voor het onderhoud van leidingen en zuiveringen.

Tóch, wie naar de cijfers kijkt, ziet dat het niet lukt om voldoende te investeren om de spullen op orde te houden. Het probleem is de Drinkwaterwet. Deze belet sommige waterbedrijven om voldoende te investeren. Als we willen dat de levering van betrouwbaar drinkwater zeker blijft, dan moet er iets veranderen. Wij doen hiervoor een suggestie. En ja, het water zal duurder worden, maar dat is het dubbel en dwars waard.

Trots
We hebben in Nederland een drinkwatervoorziening waar we trots op kunnen zijn. Wil dat zo blijven, dan is meer onderhoud nodig, want er zijn achterstanden in noodzakelijke vervangingen en renovaties. Daarvoor is veel geld nodig. Bovendien stijgt de vraag naar drinkwater, verslechtert de ruwwaterkwaliteit en is het zaak dat de bedrijven de infrastructuur beveiligen en aanpassen aan klimaat en omgeving.

Voor de hele sector samen moet het totale investeringsvolume rap stijgen van 600 miljoen naar ongeveer 1 miljard euro per jaar. Dat kan niet zonder consequenties voor het tarief. Dat zal gemiddeld met 25 procent moeten stijgen. Maar dan nog blijft het lager dan het was geweest als de waterbedrijven de afgelopen decennia voor de inflatie hadden geïndexeerd en wél de wettelijke ruimte hadden gebruikt om het tarief te verhogen.

Vermogenskosten
Financieren kan met geleend geld en door het verhogen van de watertarieven. En precies daar knelt de schoen. Want wat wil het geval? Omdat burgers niet hun waterbedrijf kunnen kiezen, beschermt de Drinkwaterwet hen tegen te hoge tarieven. Dit gebeurt door het maximeren van de vermogenskosten die waterbedrijven in het watertarief mogen doorberekenen.

Het afgelopen decennium draaide de minister de waterbedrijven de duimschroeven steeds verder aan. Resultaat: waterbedrijven kunnen én niet voldoende lenen én niet voldoende eigen vermogen opbouwen. Onlangs kwam de minister de sector iets tegemoet met een geringe verruiming van de maximale vermogenskosten. Inmiddels stijgt de rente weer die waterbedrijven voor hun leningen betalen. Ook stijgen de prijzen door inflatie. De marginale verruiming biedt onvoldoende soelaas.

De waterbedrijven verschillen zeer sterk in omvang, vermogensposities en investeringsopgaven. Als ook de nieuwe minister generiek de vermogenskosten blijft inperken, is de openbare watervoorziening in gevaar. De huidige wijze van regulering van de tarieven is namelijk onverantwoord. Dat moet veranderen en kan prima. De dringend noodzakelijke instandhouding van de infrastructuur is namelijk goed te plannen en de kosten zijn betrouwbaar te ramen aan de hand van eerder uitgevoerde referentieprojecten.

'Wij pleiten voor het creëren van mogelijkheden op bedrijfsniveau geld opzij te zetten en om daarmee gelabelde bestemmingsreserves aan te leggen met nieuwe spelregels zodat die reserves buiten de vermogenskostentoets blijven'

Gelabelde bestemmingsreserves
Wij pleiten voor het creëren van mogelijkheden voor de tien waterbedrijven om op bedrijfsniveau geld opzij te zetten en daarmee gelabelde bestemmingsreserves aan te leggen met nieuwe spelregels zodat die reserves buiten de vermogenskostentoets blijven. Het lijkt ons dat de minister dat kan besluiten, want de wet ziet drinkwatervoorziening als 'een dwingende reden van groot openbaar belang'. Vergt zo’n besluit tóch een wetswijziging, dan hoeft dat naar onze mening geen jaren te duren.

Voor de nieuwe bestemmingsreserves geldt natuurlijk dat ze uitsluitend mogen worden gebruikt voor het nauw te omschrijven doel: financiering van in de toekomst noodzakelijke renovaties en vervangingen. En uiteraard kunnen ze niet worden uitgekeerd aan de aandeelhouders, dat zijn de gemeenten en provincies die soms meer dan een eeuw geleden het geld verschaften voor het oprichten van de waterbedrijven.

Onverstandig
De wet eist dat het watertarief niet-discriminerend is, kostendekkend en transparant. Dus doen de publieke aandeelhouders er onverstandig aan om (veel) rendement te eisen als vergoeding voor beleggingsrisico. Het onttrekken van geld aan de waterbedrijven maakt het drinkwater voor hun burgers namelijk niet alleen duurder, het vervuilt ook de schoonwaterrekening. Omgekeerd, verwachten wij niet van aandeelhouders dat ze bijstorten opdat het waterbedrijf meer kan investeren. Laten we het tarief zuiver houden, net als ons drinkwater.

Door met nieuwe spelregels nieuwe bestemmingsreserves toe te staan, blijven Amerikaanse toestanden ons bespaard en borgen we de drinkwatervoorziening. En ja, dat zal ons drinkwater in stappen duurder maken. De vraag is of dat een probleem is, want drinkwater is al jarenlang onverantwoord goedkoop. Elke dag opnieuw genieten we van de investeringen door onze (groot)ouders. Als we ook onze (klein)kinderen drinkwaterzekerheid toewensen, is het zaak dat we met onmiddellijke ingang meer gaan investeren.

Tot slot, is het niet vreemd dat we praten over de kosten van drinkwater? Het gesprek zou moet gaan over de maatschappelijke schade als de levering van betrouwbaar water niet langer vanzelfsprekend is.

Jos Peters en Alexander Crena de Iongh zijn werkzaam bij Royal HaskoningDHV

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Geachte mevr. Sien Kok,
alles is onlosmakelijk atomair verbonden binnen relativiteit van tijd/ruimte en eenheid geest stof, telen zonder chemie, inschakelen industrie en prive personen telt allemaal, maar denk ook even aan satellieten met hun negatieve effect op klimaat, 24/7. U geeft oude wetmatigheden een nieuw jasje. Succes, Jan Kalverdijk
Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd? 
Niet zo vreemd dat van die akker- en weidevogelsoorten de populaties teruglopen . Dat kan je zo hebben als je het vol zet met zonnepanelen en windturbines (birdblenders).
Dit heb ik ook nodig. Wij maken van slootmaaisel, een nieuw product, Wortelbeton, voor waterschap Rijnland. Artificiële Rietzudde, voor KRW- doelen. We hebben nog een toepassing van Wortelbeton en dat is veen maken. Daarmee werken we samen met gem Amsterdam en Waternet/AGV en VIP_NL. 
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
@Almer BolmanEens Almer, de laatste twee kalenderjaren waren uitzonderlijk, extreem nat. En enkele jaren daarvoor extreem droog. Het lijkt er echter op dat wateroverlast eerder een reden is om in actie te komen dan droogte. De flanken van de Veluwe (en de beken aldaar) reageren zeer snel op natte en droge perioden omdat -zoals je weet - de reservoircoëfficiënt daar gering is. Daarom is mijn plan om juist niet op de flanken - dat heeft geen zin - maar op de hoge delen (daar is de genoemde coëfficiënt groot en de grondwaterstand diep) de grondwateraanvulling te vergroten, ofwel door vermindering van de verdamping ofwel door gecontroleerde (!) infiltratie van perfect voorgezuiverd rivierwater. Het doel is te bereiken dat beken en sprengen weer hóger op het massief ontspringen en langer water voeren. Dat zal een enorme boost geven aan natuur en biodiversiteit. Het kwelwater naar de beken is overigens geen infiltratiewater, het is en blijft geïnfiltreerd regenwater. Als we in hoge delen van de Veluwe water infiltreren, kiest dat een diepe, uitermate lange, langzame weg naar de randen van de Veluwe waar het pas na eeuwen - misschien zelfs millennia - opkwelt.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.