secundair logo knw 1

Waterschappers kennen de uitdagingen van de toekomst: klimaatverandering, mondiger burgers, uitstroom door vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt. En we weten: de waterwereld heeft volop innovaties nodig om deze uitdagingen aan te pakken, ook in de toekomst. Maar eerlijk is eerlijk: we weten ook dat de praktijk weerbarstig is. Hoe komt dat? En hoe kunnen we het beter doen? Renz Davits deed voor het Arbeidsmarkt & Ontwikkelingsfonds Waterschappen (A&O fonds Waterschappen) verkennend onderzoek naar de impact van de digitale transformatie voor werk, medewerkers en HR-beleid in de watersector. “Innoveren gaat niet vanzelf,” zegt hij, “Neem vernieuwen serieus en geef mensen de ruimte.”


door Mirjam Jochemsen


Verstoring van de orde

Renz Davits 180 vk Renz DavitsRenz Davits: “Kleine vernieuwingen die relatief makkelijk door te voeren zijn, daar zijn de waterschappen goed in. Denk bijvoorbeeld aan de muskusrattenval met beeldherkenning, die het werk veel efficiënter maakt. Het platform Winnovatie staat vol met dit soort ‘handigheidjes’. Maar het valt op dat meer radicale vernieuwingen erg veel moeite kosten. Terwijl die heel belangrijk zijn om als organisatie bij te blijven en nieuwe problemen op te lossen. Dit is moeilijk voor alle organisaties, in overheid en bedrijfsleven.

Maar grote organisaties – zoals een waterschap – hebben het extra lastig: veranderingen zijn daar ingrijpender en risicovoller dan bij kleine start-ups. De moeilijkheid zit hem erin dat er een verstoring van de orde nodig is. Orde in een organisatie is er niet voor niets, het geeft duidelijkheid en houvast. Allerlei partijen hebben belang bij instandhouding. Dus wil je de orde doorbreken, dan is dat ingrijpend. Je moet niet alleen een inhoudelijk goed idee hebben, maar ook iedereen mee zien te krijgen. Dat gaat niet vanzelf.

De paradox voor het management is: we moeten innoveren, maar risico’s moeten worden vermeden. Dat leidt tot stagnatie. Het is daarom belangrijk om risico’s te leren beheersen. Daar zijn goede methoden voor als responsible innovation en value driven design, maar het lijkt bij waterschappen nog een nieuw terrein te zijn.”

Maak samen plannen, schep ruimte
“Waterschappen zijn geneigd om vernieuwing van onderaf te laten komen, ‘laat duizend bloemen bloeien’. Bij serieuze innovatie hoort echter een bottom-up én top-down strategie. Stap een om nu de waterschappen meer in beweging te krijgen is sámen doelen stellen. Een reëel gesprek voeren over wat je wilt bereiken en een strategie ontwikkelen om daar te komen.

Dat vraagt inzet van de hele organisatie: de technische en administratieve mensen op de werkvloer, het management en het bestuur. Dus niet alleen de innovatieadviseurs, nee, iedereen heeft een rol. En vergeet bij een ingrijpende vernieuwing ook niet om je af te vragen: wat betekent dit voor onze stakeholders?

Belangrijk is bovendien om de plannen daarna ook uit te voeren! Medewerkers horen al jaren dat er van alles gaat veranderen, maar na een aankondiging en een eerste stap strandt het vaak weer ergens. Dat is enorm demotiverend en de dood in de pot voor volgende initiatieven. De remedie? Organiseer goed de randvoorwaarden (vaardigheden, organisatie, ondersteuning) en geef mensen de ruimte om dingen voor elkaar te krijgen. Het leren beheersen van risico’s is daarbij een heel belangrijke skill.”

'Bij serieuze innovatie hoort een bottom-up én top-down strategie'

Bevredigend werk
“Voor de inzetbaarheid en het behoud van medewerkers heeft innovatie twee positieve effecten die van belang zijn. Ten eerste betekent robotisering van routinematig werk vaak een enorme efficiencyslag, terwijl het niet per se ‘hogere’ scholing vraagt. Wel andere vaardigheden, want het werk van de betrokken werknemers verschuift.

Dat is de tweede winst, de meeste mensen vinden hun werk leuker en zinvoller als ze erbij moeten nadenken, problemen oplossen, communiceren. Dat geldt zeker ook voor jonge idealistische mensen die vol energie, nieuwe kennis en frisse ideeën binnenkomen. En die wil je toch graag binnenboord halen en houden in de huidige krappe arbeidsmarkt!

De arbeidsmarkt én de inhoud van de waterschapstaken dwingen tot nieuw denken en nieuwe aanpakken. Vernieuwing houdt waterschappen fit zodat ze de uitdagingen van de toekomst aankunnen. Ik zeg: pak vernieuwing serieus en gestructureerd aan, en zorg dat je mensen die gedreven bezig zijn met innovatie aan boord houdt!”


ACTIVITEITEN A&O-FONDS
A&O fonds Waterschappen werkte de bevindingen van het verkennende onderzoek uit en kwam alvast tot de volgende ondersteunende activiteiten:

• opzetten Platform ‘HR en digitale transformatie’
• in kaart brengen van de impact van digitale transformatie op functies
• stimuleren bewustwordingsactiviteiten
• opnemen in project arbeidsmarkt
• samenwerking met het Waterschapshuis

Meer informatie
1. Onderzoeksrapport ‘Verkenning impact digitale transformatie op werk, medewerkers en HR-beleid sector waterschappen’, aenowaterschappen.nl/activiteiten/digitale-transformatie.
2. Op diezelfde pagina ook een uitgebreider overzicht van de vervolgacties van het A&O fonds.
3. Radio Rivierenland, podcast in 15 afleveringen over innoveren in de waterschapspraktijk (google op ‘De toekomst van Waterschap Rivierenland’).

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd? 
Niet zo vreemd dat van die akker- en weidevogelsoorten de populaties teruglopen . Dat kan je zo hebben als je het vol zet met zonnepanelen en windturbines (birdblenders).
Dit heb ik ook nodig. Wij maken van slootmaaisel, een nieuw product, Wortelbeton, voor waterschap Rijnland. Artificiële Rietzudde, voor KRW- doelen. We hebben nog een toepassing van Wortelbeton en dat is veen maken. Daarmee werken we samen met gem Amsterdam en Waternet/AGV en VIP_NL. 
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
@Almer BolmanEens Almer, de laatste twee kalenderjaren waren uitzonderlijk, extreem nat. En enkele jaren daarvoor extreem droog. Het lijkt er echter op dat wateroverlast eerder een reden is om in actie te komen dan droogte. De flanken van de Veluwe (en de beken aldaar) reageren zeer snel op natte en droge perioden omdat -zoals je weet - de reservoircoëfficiënt daar gering is. Daarom is mijn plan om juist niet op de flanken - dat heeft geen zin - maar op de hoge delen (daar is de genoemde coëfficiënt groot en de grondwaterstand diep) de grondwateraanvulling te vergroten, ofwel door vermindering van de verdamping ofwel door gecontroleerde (!) infiltratie van perfect voorgezuiverd rivierwater. Het doel is te bereiken dat beken en sprengen weer hóger op het massief ontspringen en langer water voeren. Dat zal een enorme boost geven aan natuur en biodiversiteit. Het kwelwater naar de beken is overigens geen infiltratiewater, het is en blijft geïnfiltreerd regenwater. Als we in hoge delen van de Veluwe water infiltreren, kiest dat een diepe, uitermate lange, langzame weg naar de randen van de Veluwe waar het pas na eeuwen - misschien zelfs millennia - opkwelt.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.
Willen jullie eens kijken of een EU commissaris voor water niet een goed plan zou zijn. Dan komt er een structurele aanpak in Europa en kan het economische plaatje ook beter ingepast worden. Vooruit kijken is slimmer en gunstiger.