secundair logo knw 1

Het ondergrondse Veluwemassief is bij uitstek geschikt om als grondwaterbron te voorzien in de stijgende vraag naar drinkwater. De wateraccu moet nog wel worden opgeladen. Naaldbos eruit en loofbomen erin zou voldoende zijn, stelt Jos Peters. Of infiltratie van voorgezuiverd rivierwater.

door Jos Peters

Jos Peters 180 vk Jos Peters Eens boetseerde een gletsjer stuwwallen in het midden van ons land. Meer dan 150.000 jaar later kennen we dat gebied als de Veluwe. Ik kom er graag: van de natuur genieten en wandelen over een onzichtbaar zoetwaterreservoir dat we nog nauwelijks benutten.

Nederland heeft op landelijke schaal en op jaarbasis genoeg zoet water, echter niet overal en niet altijd. Bovendien wil het rijk dat we ons voorbereiden op een stijgende vraag naar drinkwater. Aanvullende voorraden zijn nodig. Waarom verder zoeken? Het ondergrondse Veluwemassief is als wateraccu bij uitstek geschikt.

Het bevat tien keer meer zoet water dan het IJsselmeer. Druppels rivierwater die dat meer bereiken, zijn al na een paar maanden in een zoute Waddenzee. Nee, dan regendruppels die inzijgen op de Veluwe, die beginnen een ondergrondse reis van enkele eeuwen. Vroeger zagen vele het daglicht in meer dan 100 natuurlijke beken en gegraven sprengen. Nu dagzomen de meeste pas in Flevopolders, IJsselvallei en rivierengebied. En in winputten van Vitens en van andere onttrekkers.

Wateraccu
De wateraccu is leger dan lang geleden. Het is een hardnekkig misverstand dat dat zou komen door klimaatverandering. Dat is niet zo. De afgelopen eeuw nam de regenval alleen maar toe. Niettemin komt de Veluwe op jaarbasis ongeveer 200 miljoen kuub tekort. Waar is het water gebleven waarop de watermolens draaiden die we kennen van oude ansichtkaarten? Je kunt er maanden aan rekenen, met ingewikkelde computermodellen, het kan ook op een half A-4tje. Verdamping blijkt de grootste boosdoener, veel groter dan grondwaterwinningen en drooglegging van Flevopolders samen.

'Verdamping blijkt de grootste boosdoener, veel groter dan grondwaterwinningen en drooglegging van Flevopolders samen'

Kortom, het lampje van de accu knippert, opladen is nodig. Misschien is het vloeken op de Veluwe, maar kappen van het naaldbos zou voldoende zijn. Dat bos verdampt jaarlijks evenveel water als het grootste waterbedrijf van Nederland levert in heel haar voorzieningsgebied. Eind 19de eeuw is vooral grove den aangeplant om ‘woeste gronden te ontginnen’. Die hadden we toen nog.

Herman Rotermundt, werkzaam bij de toenmalige Veluwse Nutsbedrijven, pleitte meer dan 25 jaar geleden al voor verloofing: bosomvorming van naald- naar loofbos. Nog beter: herstel van zandverstuivingen en fraaie heidevelden.

Roept boskap vragen op nu Europa 2 miljard bomen wil planten, er zijn andere opties. Uit afvalwater peuteren we energie, fosfaat, cellulose. Maar waarom doen we zo weinig met het steeds schonere effluent? Pas als we ook het water zelf opnieuw benutten, zijn we echt circulair. Het vasthouden van water past bovendien in alle omgevingsvisies.

Infiltratie
Er is nog een optie. Bijna een eeuw geleden keken Amsterdammers verlekkerd naar het Veluwse grondwater. Uiteindelijk koos de hoofdstad voor infiltratie van rivierwater in duingebied langs de Noordzeekust. Later, in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw, waren er plannen voor grootschalige infiltratie van rivierwater in het Veluwemassief. Laten we die nog eens afstoffen en schoeien op nieuwe leest: vergaand voorzuiveren en infiltreren in fraaie vennen hoog op de Veluwe.

Met de kennis en inzichten van nu brengt dat biodiversiteit, water en natuur in vennen, beken en sprengen en herstel van het historische watermolenlandschap. En, niet onbelangrijk, extra grondwaterbronnen voor drinkwater. Tot zover de baten. En de kosten? Stevig opladen met zeg 100 miljoen kuub per jaar kost een kwart cent per emmer, heel veel minder dan de prijs van drinkwater. Ook lang geleden al was die een cent per emmer, toen een guldencent.

Jos Peters is Leading Professional Water Supply bij Royal HaskoningDHV

Deze bijdrage verscheen in de maart-uitgave van Waterspiegel van Vewin

 

MEER INFORMATIE
Opiniebijdrage Herman van Dam: Infiltratie Veluwe: oud water in nieuwe zakken?

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs, het redactioneel en door waterprofessionals geschreven artikelen. Deze bijdragen (UITGELICHT) zijn voor rekening van de auteurs.
H2O heeft voor Uitgelicht geen bemoeienis met de inhoud, behoudens de beoordeling of de bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

wat een briljante toepassing: nu nog de vraag hoe specifiek die taal is of kan worden...
Voor mij is het onbegrijpelijk dat de leiding van deze bedrijven niet zou begrijpen wat ze doen. Is het dan toch onkunde of wentelen ze de kosten gemakkelijk af op de overheid?
Breng het toezicht op alle lozende bedrijven terug onder het gezag van de waterdiensten als Rijkswaterstaat en de Waterschappen. Daar zit de expertise op dit gebied. We staan met de waterparagraaf voor een enorme opgave, en de uitdaging is beter op zijn plaats bij de waterdiensten.
@Fred SandersIk denk dat wetenschappers te veel willen onderzoeken om hun studenten lesstof te verschaffen en moet daarbij steeds denken aan de Eierlandse dam en prof. Marcel Stive. 25 jaar geleden wist hij al dat er vóór en áchter deze 850 meter lange strekdam begrijpelijke stromingsproblemen waren, die stromingsreacties zijn er nu nog. kustverdediging.nl 
@JacobsTja, wat zal ik zeggen, ik mis in Jos zijn verhaal over de de grote hoeveelheid Escherichia coli bacterie die in het grondwater zit, zelf al op meer dan 30 meter diepte, en ook mis ik de hoeveelheid ijzer en mangaan die in het grondwater zit, en dit alles kost veel om het eruit te halen, tot op heden wordt mijn grondwater afgekeurd en dat al tot 4 keer toe.
Dus, bezint eer gij begint, en complexe filter systemen zijn nu niet bepaald goedkoop in aanschaf maar vragen ook onderhoud. En laten we het een hebben over die andere stofjes, zoals medicijnen, ook deze dringen diep door in de grond, en deze zijn niet zo gemakkelijk eruit te halen, persoonlijk ben ik niet zo blij met een chemokeur van een ander... Mvg John