secundair logo knw 1

Burgers kunnen heus wel goed omgaan met drinkwater, als we hen daarbij helpen, duidelijk maken waarom het verstandig is en vooral goed informeren. Dat is de sleutel. Communicatie is misschien zelfs belangrijker dan beprijzing met gestaffelde, progressieve drinkwatertarieven. Het gaat daarbij niet om meer omzet. Doel is het genereren van extra prikkels die huishoudens bewegen tot spaarzaam gebruik van drinkwater dat nog steeds goedkoop is en juist daarom zo waardevol.


door Jos Peters


DEF Opinie Jos Peters Jos Peters Zijn we samen op weg naar Day Zero, de dag dat ergens in Nederland geen water uit de kraan komt? In sommige regio's is het nu al penibel. Het is twijfelachtig of er genoeg drinkwater zal zijn voor de daar geplande woningen. Let op, water is er zat, maar waterbedrijven hebben te weinig winvergunningen om drinkwater te kunnen produceren en leveren. 

De sector roept nu overheden op tot actie: vaart maken met extra vergunningen en regie pakken om iedereen aan te zetten tot waterbesparing. Nou, ik kén die overheden, die zullen komen met wetten en bezwaren, die starten opnieuw een onderzoek. Ik zou daarop niet wachten. Hier wat suggesties hoe de sector zelf met besparing het voortouw kan nemen, waar publieke aandeelhouders -en volgens mij gaan die erover - niet tegen kúnnen zijn.

Ooit plaatste de Waprog - toen het waterbedrijf van de provincie Groningen – binnen een jaar tijd ruim 100 duizend traditionele watermeters. Beoogd was een eerlijker waterrekening voor de burgers. Dat is gelukt. En waterbesparing bleek bijvangst: binnen een jaar daalde het totale verbruik met 10 procent. Blijvend. Momenteel betaalt al bijna elk Nederlands huishouden op basis van het verbruik in het voorbije jaar. Toch zijn er nog grote stappen te zetten. Daar kom ik op.

Eerst iets over hoe ik zelf thuis bespaarde op stadswarmte. De temperatuurregeling was kaduuk. Het was ‘s nachts warmer dan ik wilde. Mijn energierekening bracht me in de benen. Inmiddels heb ik slimme gadgets: digitale warmtemeter, nieuwe thermosstaatknoppen, app. Mijn warmteverbruik daalde met 40 procent. 

Alles kan ik nu regelen, zelfs als er niemand thuis is. Ik ontvang nuttige feedback (‘uw verbruik is hoger dan vorige maand’ of ‘open raam gedetecteerd’) en word overladen met complimenten als ik me duurzaam gedraag. Informatie en communicatie zijn de sleutels tot ander gedrag. Ook fijn, ik hoef mijn meterstanden niet meer door te geven. Mijn energiebedrijf ziet en weet alles. Daar heb ik voor getekend.

We zijn al bekend met nacht- en dagstroom. Waarom niet met winter- en zomerwater?

Terug naar het water. Waterbesparing was lang nauwelijks een thema. De vorige Beleidsnota Drinkwater liet het thema onbesproken want de sector was verdeeld: ‘waterbesparing, is dat nou wel nodig?’ Ooit interviewde ik een natuurorganisatie, dit is wat ik terugkreeg: ‘met waterbedrijven praten over waterbesparing, is als praten met een kalkoen over kerstmis, elke niet verkochte kuub kost een euro’. Intussen zijn de gelederen gesloten: uiterlijk in 2035 moet het hoofdelijk verbruik, nu nog 50 kuub per jaar, niet meer zijn dan gemiddeld 40.

Dat kunnen we halen. Als we de dure hobbel nemen, als we ook drinkwater slim bemeteren, valt ‘sluipverbruik’ onmiddellijk op, bijvoorbeeld van druppende kranen en doorlopende toiletten. We zien met eigen ogen dat korter douchen slim is en hoeveel we verkwisten met het besproeien van de tuin en het vullen van een zwembad. Zelfs ver weg van huis kunnen we checken of er sluipverbruik is, of er meer verbruik is dan door diegene die voor de plantjes zorgt.

We zijn al bekend met nacht- en dagstroom. Waarom niet met winter- en zomerwater? Piekverbruik is duur, dat bepaalt namelijk de capaciteit van zuiveringen, reinwaterkelders en transportleidingen. Niet gek dus als we zomerwater duurder maken en als we het vastrecht laten oplopen met het piekverbruik dat een slimme meter prima kan vaststellen.

Als burgers via de schoonwaterrekening eveneens betalen voor de inzameling en zuivering van het gebruikte drinkwater, denken ze nog wel een keer extra na voordat ze water verspillen

Ik stel me voor dat mijn waterbedrijf me jaarlijks ook het volgende laat weten: ‘uw maximum uurverbruik in 2023 was x liter, uw vastrechttarief is daarom y euro per maand’. En waarom werken we nog steeds niet met wat we ooit het ‘waterspoor’ noemden? Als burgers via de schoonwaterrekening eveneens betalen voor de inzameling en zuivering van het gebruikte drinkwater, denken ze nog wel een keer extra na voordat ze water verspillen. Dat zal ze leren.

Verbruiks- en prijsplafonds voor energie blijken effectief. Wat is er mis met een verbruiksplafond voor drinkwater? Zeg jaarlijks 40 kuub per persoon. Elke kuub daaronder kost het basistarief, elke kuub daarboven is fors duurder.

Een primaire levensbehoefte willen we niemand ontzeggen. Dus krijgt iedereen jaarlijks een basishoeveelheid gratis. Zeg 15 kuub. Omliggende landen doen dat al. En ja, het waterbedrijf moet dan weten hoeveel ‘ingezetenen’ er zijn ‘achter de meter’. Dat kan het probleem niet zijn, dat lukt ook prima bij heffingen van gemeente en waterschap. Nóg een voordeel: ook armlastige gezinnen met kleine kinderen krijgen grip op hun waterrekening. Ik zou niet weten waarom ze dan de factuur niet hoeven te betalen.

Mijn glazen bol: over 10 jaar heeft iedereen een slimme watermeter. Dat kan lukken als we niet nóg langer treuzelen, als we nu beginnen met grootschalige uitrol.

Jos Peters is waterexpert en -activist

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Jan · 6 months ago
    Waarom de belasting op leidingwater (BOL) alleen voor de eerste 300m3? (€ 0,50 per m3 incl BTW). Beter is om een BOL te hebben voor het waterverbruik boven de 300m3. Politiek ligt dit moeilijk voor wat ik begreep.  
    • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
      Jos Peters · 6 months ago
      @Jan Eens Jan, maar mijn opiniestuk gaat over hoe slimme bemetering en beprijzing het waterverbruik van huishoudens beïnvloeden. Dat er geen BOL is voor grootverbruik, helpt bedrijven inderdaad niet om slim met water om te gaan.   
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Gert Timmerman · 6 months ago
    Zoet water wordt schaars(er). Dus stop dan alvast met het gebruik van alle water als koelmiddel. Trek alle vergunningen daarvoor - helaas wel op termijn -  in. Verbiedt dan gelijk ook even om het klimaat nog verder op te warmen zoals onze regering met kerncentrales denkt te (moeten of mogen) gaan doen. Niet alleen de burger moet gaan leren om zuinig om te gaan met water, de overheid zelf en het bedrijfsleven ook. Kunnen gelijk alle smeerpijpen dicht, zoals Du Pont mag hebben en Campina bij voorbeeld. Kijk eens hoeveel vervuiling dat gaat schelen. 
    • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
      Jos Peters · 6 months ago
      @Gert Timmerman Eens. We moeten met al ons water zuinig omgaan (en het niet verontreinigen) zeker met zoet grondwater en met drinkwater.
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Hans Middendorp · 6 months ago
    Citaat: "En ja, het waterbedrijf moet dan weten hoeveel ‘ingezetenen’ er zijn ‘achter de meter’. Dat kan het probleem niet zijn, dat lukt ook prima bij heffingen van gemeente en waterschap." Dat zou je toch denken. Begin dit jaar liet waterschap Delfland weten bij een informatieve bijeenkomst over het waterspoor dat, in ons gebied met 1,2 miljoen huishoudens, er maar liefst 3-400.000 drinkwaterrekeningen gaan naar adressen die niet corresponderen met de administratie van het waterschap. Al die 'onbekende aansluitingen' moeten eerst worden nagelopen door Evides en Dunea, vindt het college. 'Tot die tijd kunnen we niks doen'. Gewoon de zuiveringsheffing meesturen met de drinkwaternota mag niet: een belastingaanslag moet van de belastingheffer naar de belastingplichtige, die mag je niet combineren met de drinkwaterrekening. Bureacratie zegeviert over de praktijk.
    • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
      Jos Peters · 6 months ago
      @Hans Middendorp Hoi Hans, beetje makkelijke reactie van het waterschap ('eerst moeten de waterbedrijven wat doen, tot die tijd kunnen wij niks doen'). De Waprog plaatste in 1986, in één jaar tijd, meer dan 100.000 watermeters bij gezinnen thuis. Dat kostte toen maar 150 gulden (!) per watermeter. Als de waterpartners echt zouden willen samenwerken, kan dit zo zijn opgelost. Dus ja, bureaucratie zegeviert. Niet iets om trots op te zijn.
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Hans Middendorp · 27 days ago
    In waterschap Delfland is een initiatief om het waterspoor in te voeren dit voorjaar doodgebloed toen het college - dat er duidelijk geen zin in heeft om het waterspoor in te voeren - met de constatering kwam dat er rond de 150.000 wateraansluitingen zijn die in de computersystemen niet corresponderen met een uniek adres voor de zuiveringsheffing. En dat is wel noodzakelijk door onze eigen regels: gewoon de zuiveringsheffing innen via het betalingssysteem van de drinkwaterbedrijven is niet toegestaan. Ieder huishouden moet een aparte brief ontvangen, met daarop hoeveel drinkwater er is verbruikt en (dus) hoeveel zuiveringsheffing er moet worden betaald. 
    Tja. Zo'n simpele maatregel en dan mag het wettelijk niet. Omdat de administraties van Delfland en Dunea niet goed corresponderen. Toch is er minimaal risico op "oneerlijk" want er zijn GEEN huishoudens die GEEN drinkwateraansluiting hebben. En ALS huishoudens zijn aangesloten op het drinkwater, DAN betalen ze daar ook voor. Het enige probleem is dat in oude flatgebouwen er vaak nog 1 watermeter is voor alle bewoners samen. Maar vanuit de doelstelling voor drinkwaterbesparing moeten die huishoudens toch al een eigen (slimme) meter krijgen. 
    Dus dan denk je dat Dunea en Delfland de handen inéén slaan om de administratie op orde te krijgen. Maar nee, zooo belangrijk is het besparen van drinkwater (en dus minder rioolwater om te zuiveren) nou ook weer niet. 

h2ologoprimair    PODIUM

Podium is een platform voor opinies, blogs en door waterprofessionals geschreven artikelen (Uitgelicht). H2O draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze bijdragen, maar bepaalt wel of een bijdrage in aanmerking komt voor plaatsing. De artikelen mogen geen commerciële grondslag hebben.

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

En de lozingen van de waterschappen zelf? Heeft al iemand een idee wat daar aan te doen is?
Interessante innnovatie.
Wat ik me nu afvraag met die sluitdeuren: ze moeten een faalkans hebben van iets van 10^-4 per jaar, mogelijk nog een factor 10 lager.
Hoeveel kogels heeft men laten vallen (op verschillende plaatsen) om te concluderen dat de faalkans als gevolg van een impact (25 kg bal van 22 meter hoogte lijkt me inderdaad een aardige klap geven) op een voldoende laag niveau zit?
Natuurlijk is een gat op één plek niet direct einde levensduur van deur, maar hij zal iig niet mogen bezwijken.
@Johan FliermanDe metingen van die afgelopen 120 jaar geven maar al te duidelijk aan hoeveel invloed dus de mens heeft.
Nu dan 7 miljard mensen die echt geen stapje terug willen doen.
We blijven dus al die fossiele materialen gewoon in de fik steken.
De wereld wordt daar een aardig stormachtig ruig planeetje van.
Veel succes met deze geweldige actie, samenwerken met onze buren! Maar vergeet niet dat ze in Duitsland een andere taal spreken, ook m.b.t. het water, meetmethodes, waarden en normen.