Het droge jaar 2018, met naweeën in 2019 heeft ons maar weer eens met de neus op de feiten gedrukt: klimaatverandering kan ook tot een droogteprobleem leiden. Daar moesten we het op het KNW najaarscongres maar eens met elkaar over hebben.
door Eilard Jacobs
Eilard JacobsDat de droogte tot veel uitdagingen heeft geleid was natuurlijk goed te horen. Rogier van der Sande (Hoogheemraadschap van Rijnland/UVW) veronderstelde dat ook dit aspect aantoont dat een paradigmashift nodig is. Jelle Hannema (Vitens/Vewin) liet zien dat droogte vooral ook leidt tot veel hogere waterconsumptie, wat de waterbedrijven, met juist minder beschikbaar water, voor problemen stelt.
Maar toch ontbrak een beetje het gevoel van urgentie dat rondom neerslagtoename en zeespiegelrijzing hangt. Droogte overkomt je, je slaat je er zo goed en zo kwaad mogelijk doorheen en dan is het allemaal weer over.
Waar extreem hoge waterstanden echt bedreigend zijn voor have en goed is droogte eigenlijk alleen maar een voorbijgaand economisch probleem.
Vaker varen
Natuurlijk is het voor de agrariër (of de tuinbezitter) nooit leuk als het gewas op het veld verpietert. Maar door de schaarste brengt het gewas dat wel geoogst kan worden weer meer op. Scheepvaart ondervindt hinder, maar de binnenschippers hadden het alleen maar drukker omdat ze vaker moesten varen met minder lading.
Het is natuurlijk altijd pijnlijk voor de individuele bedrijven die veel schade moeten dragen, maar het leeuwendeel van de kosten wordt gewoon doorberekend en de consument betaalt. En hebben we daar last van gehad? Een rimpeling in de stijgende conjunctuur misschien.
Nieuwe uitdagingen
Droogte betekent in de waterwereld vooral: nieuwe uitdagingen. Nieuwe bronnen vinden, leefbaar houden van de stedelijke omgeving (in combinatie met bestrijding van hittestress), een toenemende druk op de waterkwaliteit, verzilting terugdringen of teelt verplaatsen? En natuurlijk hebben we de nodige oplossingen ook al beschikbaar, nu alleen de financiering nog.
Nee, een echt gevoel van urgentie is niet te merken. Goede kans dat we over een paar (natte) jaren nog eens terugdenken aan de maatregelen die we na 2018 in gedachten hadden en die we dan plotseling weer nodig blijken te hebben, maar nooit hebben uitgevoerd.
En bij de consument ontbreekt dat gevoel van urgentie natuurlijk helemaal. Droogte? Ach, daar komen we wel weer overheen.
Ander plekken op de wereld
En toch... eigenlijk is het droogteprobleem nog volop aanwezig in ons dagelijks leven. Niet in Nederland, maar op heel veel andere plekken op de wereld. En is dat iets waar we hier wat aan kunnen doen dan?
Rick Hogeboom (Water Footprint Network/TU Twente) liet met een paar voorbeelden zien dat het leeuwendeel van onze waterconsumptie ten behoeve van onze dagelijkse benodigdheden niet hier plaatsvindt, maar op heel veel andere plekken in de wereld. Plekken waar waterschaarste wél een probleem is. Misschien dat we ons bij de bewustwording van de consument daar eerst maar eens op moeten richten.
Eilard Jacobs blogt op H2O