H2O Actueel

Waterleiding Maatschappij Limburg heeft opnieuw, na eerdere innamestops in het voorjaar en de zomer, moeten besluiten voorlopig geen drinkwater te winnen uit de Maas. Er zijn twee onbekende stoffen aangetroffen. Als vervanging maakt het waterbedrijf gebruik van diepe grondwaterwinningen.

De tijd is voorbij dat verschillende overheden op een eigen eiland hun eigen ding deden. De transitievraagstukken vragen meer samenwerking tussen rijk, provincie, gemeenten en waterschappen. Luzette Kroon, dijkgraaf van Wetterskip Fryslân, ziet voor de waterschappen een cruciale, meer zichtbare rol.

De aanhoudende droogte leidt tot steeds meer maatregelen om schade aan de natuur te voorkomen. Waterschap Vallei en Veluwe legt het gebruik van grondwater aan banden om kwetsbare beeklopen te beschermen. Waterschap Limburg grijpt in om droogvallen van beken in Noord- en Midden-Limburg te remmen. Rijn en IJssel verbiedt het oppompen van grondwater om te voorkomen dat bijzondere soorten in twee kwetsbare natuurgebieden in de Achterhoek verdwijnen.

De aankondigde maatregel om voor de scheepvaart éénrichtingsverkeer in te stellen op de IJssel zal vooralsnog niet worden ingevoerd. Door de gestegen waterafvoer in de Rijn in de ingreep nu niet nodig. Dat stelt het Managementteam Watertekorten.

In de aanpak van de droogte in de Achterhoek past waterschap Rijn en IJssel een nieuw instrument toe: verondiepen van kleine watergangen. In de natuur wordt de maatregel al langer toegepast, maar nu gebeurt het ook in landbouwgebieden. Op het perceel van melkveehouder Erwin Nijrolder in het kerkdorp Vragender werd dinsdag een sloot onder handen genomen.

Er zijn weliswaar positieve voorbeelden maar veel algemeen besturen van waterschappen staan nog aan het begin van een meer sturende rol. Daarom moet expliciet aandacht worden besteed aan een zelfbewuste rolinvulling door het algemeen bestuur, zeggen Evelien van der Kuil en Arjan Löesink van organisatieadviesbureau TwynstraGudde. De noodzaak hiervan wordt steeds groter door nieuwe maatschappelijke opgaven en verdergaande politisering.

De droge zomer heeft tot nu toe minder impact dan vier jaar geleden. Dat laten satellietbeelden van de Groenmonitor.nl, een project van Wageningen University & Research, zien. Uit de beelden worden ook regionale verschillen duidelijk. Vooral de zandgronden in het oosten en de kleigronden in Zeeland hebben het zwaar te verduren.

Kleinere waterreservoirs ondervinden duidelijk meer gevolgen van klimaatverandering dan grotere. Dat maakt bewoners van omliggende gebieden kwetsbaarder voor watertekorten en heeft invloed op de voedselvoorziening. Dat blijkt uit onderzoek van kennisinstituut Deltares, waarvoor ruim 70.000 kleine en middelgrote reservoirs zijn geïdentificeerd en geanalyseerd.

De droogte zorgt ook in Vlaanderen voor grote problemen. De situatie is ‘zeer ernstig’, aldus de Droogtecommissie. Alle indicatoren (hydrologische, meteorologische) wijzen op een kritieke situatie, aldus de commissie. Ze dringt erop aan om het watergebruik maximaal terug te dringen.

Waterschap De Dommel zal ook de komende weken grondwater pompen in beken waarin beschermde diersoorten leven. De dieren kunnen zo de droogte overleven. In de beken leven bronpopulaties van zeldzame en beschermde soorten.

Hoogheemraadschap van Delfland lijkt erin te slagen de bezwaren van de gemeente Vlaardingen tegen de nieuwe afvalwaterzuivering op het toekomstig bedrijventerrein Vergulde Hand West weg te nemen. Het college van B en W van Vlaardingen heeft ermee ingestemd de verkenning naar nieuwbouw voort te zetten. Nieuwbouw van awzi De Groote Lucht is daarmee een stap dichterbij gekomen.

Als de verzilting in het westen en de gevolgen van de droogte in het oosten verder toenemen, gaat het Managementteam Watertekorten (MTW) ingrijpen. Om de toenemende verzilting van het Amsterdam-Rijnkanaal tegen te gaan, worden twee maatregelen voorbereid. In de IJssel komt er voor de scheepvaart eenrichtingsverkeer als de vaargeul te smal wordt.

Veel jeugdwaterbestuurders hebben vóór hun aantreden vaak geen idee van wat een waterschap doet. Hun leeftijdgenoten evenmin. Daarom willen ze meewerken aan een groter waterbewustzijn en waterschapsbewustzijn onder jongeren en zo de maatschappelijke relevantie van waterschappen versterken, nu en in de toekomst.

Het huidige neerslagtekort laat een verdere oplopende trend zien, zit ruim boven de 5 procent droogste jaren en nadert het niveau in 2018. Het wordt in steeds meer gebieden lastig om voldoende water aan te voeren en aan de watervraag van alle gebruikers te voldoen. Natuurgebieden staan onder druk, de landbouw merkt de effecten en de hinder voor de scheepvaart blijft toenemen. De aanvoer van de Rijn bij Lobith is met ca. 690 m³/s zeer laag en daalt richting 650 m³/s.

De onbekende stof in het Maaswater die er de oorzaak van is dat het Limburgse waterbedrijf WML al meer dan een maand geen rivierwater inneemt voor de productie van drinkwater, is geïdentificeerd. Het blijkt een natuurlijke stof, Neophytadiene, te zijn. De bestaande zuivering verwijdert deze stof afdoende, aldus WML.

Tijdens de Boskalis Beach Cleanup Tour hebben vrijwilligers 4.408 kilo afval op de stranden aan de Noordzeekust verzameld en verwijderd. Ze raapten tevens 86.954 sigarettenpeuken op. Dat zijn er bijna 30.000 meer dan vorig jaar, aldus Marijke Boonstra van Stichting De Noordzee.

Omgevingsmanagement wordt steeds belangrijker voor het succes van grote infrastructurele projecten, ook voor de waterschappen (van de toekomst). Hoe pakken die het aan? We vroegen het aan omgevingsmanagers van de dijkversterking in Steyl-Maashoek en van de Markermeerdijken. "Je hebt altijd te maken met verschillende belangen, meningen, visies. En je kunt niet iedereen gelijk geven."

De droogte in Europa zal wel eens de ergste in 500 jaar kunnen worden. Dat stelt het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (JRC) van de Europese Commissie. Senior onderzoeker Andrea Toreti van JRC verklaarde afgelopen week dat mogelijk 47 procent van Europa te maken krijgt met ernstige droogte.

Waterschap Vechtstromen heeft gisteren (vrijdag) een verbod ingesteld voor het onttrekken van grondwater in delen van Twente en Salland om te voorkomen dat er onherstelbare schade ontstaat aan de natuur. Vallei en Veluwe stelt vandaag (zaterdag) een onttrekkingsverbod oppervlaktewater in voor het inlaatgebied polder Hattem, ook hier met als reden om 'onomkeerbarre schade' te voorkomen.

Als klimaatverandering en andere ontwikkelingen de rol van de waterschappen veranderen, past het huidige financieringsmodel dan nog wel? Corine Hoeben, van onderzoeksinstituut Coelo, en Rosemarie Ampting, directielid van Waterschap Rijn en IJssel, over globale ontwikkelingen en een decentrale overheid. “Toekomstgerichte investeringen kunnen een prima reden zijn om de tarieven aan te passen.”