De beoogde nieuwe manier van samenwerken in de waterschapsmarkt gaat 'met kleine stapjes'. Waterschappen en opdrachtnemers als aannemers en installatiebouwers hebben moeite om de nieuwe werkwijze in praktijk te brengen, zo bleek tijdens een seminar op de Aqua Nederland Vakbeurs in Gorinchem.
De nieuwe visie op samenwerking is al enkele jaren geleden ontwikkeld; ze werd vastgelegd in een visiedocument. Aanleiding vormden de almaar omvangrijkere en complexere projecten, waarbij waterschappen steeds grotere druk voelen om binnen projecten te voldoen aan maatschappelijke en politieke doelstellingen op het gebied van klimaat en duurzaamheid. In antwoord op deze ontwikkeling werd de behoefte aan betere samenwerking geformuleerd bij de uitvoering van projecten. Waar tot dusverre vooral gekeken werd naar de uitvoering van het contract binnen de afgesproken kosten, moet bij de nieuwe manier van samenwerking de focus liggen op het gezamenlijk realiseren van de beste oplossing.
In het seminar werd vastgesteld dat niet alle waterschappen de omslag, zoals vastgelegd in het visiedocument, al hebben gemaakt. “Er zijn waterschappen die voorop lopen,” zei Frank Buijs van brancheorganisatie Envaqua. Hij stelde dat de waterschappen uit hun comfortzone moeten komen om de omslag te kunnen maken. “Als we deze vooroplopende waterschappen als inspiratie gebruiken, dan kunnen we verder.”
Sleutelwoord voor de nieuwe werkwijze is ‘vertrouwen’. Patrick Blom van waterschap Vallei en Veluwe somde enkele voorwaarden op om tot een vertrouwensbasis te komen tussen opdrachtgever en uitvoerders. “Organiseer als partijen ruimte voor elkaar. En zorg dat er een gezamenlijke risicopot is.” Hij benoemde ook de risico’s die mensen lopen die onder grote druk werken aan complexe projecten. “Als een minister weer eens een project opent, realiseer je dan ook dat daar mensen op zijn gesneuveld en ziek thuis zitten omdat de druk te hoog was.”
De grote verandering waarin waterschappen moeten breken met de traditionele wijze van werken, kan alleen met kleine stapjes worden bereikt, stelde Blom. John Gooiker van Waterschap Brabantse Delta deelde zijn ervaringen uit de praktijk. Een groot project waarbij het waterschap zeven zuiveringsinstallaties wilde laten opknappen liep al vrij snel in de uitvoering vast. Het waterschap had gekozen voor regie op afstand, maar zag dat de aannemer in de praktijk geen antwoord wist op vragen die rezen bij de uitvoering. De spanningen liepen op, er moest een mediator aan te pas komen om het vastgelopen proces vlot te trekken. Daarna ging het beter, het waterschap zat er dichterop en er werd gewerkt vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid, vertelde Gooiker. “En dat was de crux.”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.