Het grondwater in Groningen stijgt soms verscheidene meters na een aardbeving. Die conclusie trekt onafhankelijk geoloog Peter van der Gaag na onderzoek bij diverse boeren.
In landen waar regelmatig aardbevingen voorkomen, is het algemeen bekend, zegt Van der Gaag: door de trilling van de grond tijdens een aardbeving wordt grondwater omhoog gestuwd. In Groningen deed hij onder meer onderzoek bij een boer die constateerde dat de mest in zijn mestkelder veel dunner was geworden. "Ik heb direct naast die mestkelder geboord naar grondwater en ontdekte al 1 meter onder het maaiveld zout water onder hoge druk. Het zoutgehalte van dat water was zo hoog, dat het van acht meter diepte afkomstig moet zijn."
Bij het bouwen van de mestkelder in 2009 groef de boer de grond drie meter diep uit zonder water tegen te komen. De problemen begonnen na een relatief forse aardbeving bij het dorp Huizinge in 2012. Op een andere plek bleek dat het zoutgehalte in de ondiepe grond na diezelfde beving was verdubbeld.
Vooral boeren worden getroffen door het hogere grondwaterpeil, zegt Van der Gaag. Hun mestkelders raken eerder vol. De mest moet dus vaker uitgereden worden en dat kost geld. "Bovendien: de verzilting van de Groningse grond ís al behoorlijk. We moeten uitkijken dat dat niet nog harder doorgaat."
In principe zakt het grondwater uit zichzelf weer, maar dat kan verscheidene maanden duren. Van der Gaag weet van een onderzoek in Taiwan waar het grondwaterpeil na een aardbeving 6,5 meter steeg en twee maanden na de beving nog steeds 3,5 meter hoger stond dan voorheen. "Je zou kunnen zeggen: wacht maar gewoon af", zegt Van der Gaag, "maar dan moet je er wel zeker van zijn dat er in de tussentijd geen zware bevingen plaatsvinden. En dat is natuurlijk allerminst zeker."
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.