Moestuinders kunnen volgens het RIVM gebruikmaken van het irrigatiewater in de omgeving van Chemours zonder dat dit voor gezondheidsproblemen zorgt. Het voorlopige advies om het water niet te gebruiken is ingetrokken. Wel raadt het RIVM nog steeds aan om vee niet te drenken.
Dit schrijft minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer, waarbij ze het rapport van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu aanbiedt. Het RIVM heeft voor de tweede keer een moestuinonderzoek gedaan naar de situatie bij Chemours. Ditmaal is gekeken naar de concentraties van GenX-stoffen en perfluoroctaanzuur (PFOA) in bodem en irrigatiewater.
Op elf locaties rondom de fabriek van Chemours in Dordrecht zijn monsters van grond- en irrigatiewater genomen. De PFOA-concentraties in de bodem liggen aanzienlijk onder de eerder vastgestelde risicogrens voor ‘wonen met moestuingebruik’ (86 ng/g d.s.). Ook de gevonden waarden voor GenX-stoffen in de bodem zijn laag. Hiervoor is nog geen risicogrens afgeleid.
Het RIVM berekende op basis van een zogeheten ‘indicatieve bodemvracht berekening’ hoe lang het duurt voordat irrigeren met veel PFOA en GenX in het water leidt tot overschrijding van de risicogrens. Dit blijkt vele tientallen jaren te duren; uitgaande van schone grond 43 tot 172 jaar bij PFOA. Daarom kan volgens het RIVM het water veilig worden gebruikt voor de irrigatie van moestuinen.
Wel stelt het RIVM dat het gebruik van irrigatiewater leidt tot een beperkte toename van het bodemgehalte en de daarmee samenhangende gezondheidsrisico's. Ook zijn hier en daar de gevonden concentraties van GenX-stoffen en PFOA in sloot- en regenwater erg hoog. Het RIVM wijst erop dat in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water moet worden gestreefd naar een verlaging van de concentratie van stoffen als GenX en PFOA in het oppervlaktewater.
De minister schrijft naar aanleiding hiervan in haar brief: “Op basis van de indicatieve vrachtberekening concludeert het RIVM dat de concentraties GenX en PFOA in bodem en irrigatiewater niet zullen leiden tot gezondheidsproblemen door consumptie van geteelde gewassen. Deze conclusie geldt ook voor langduriger irrigatie met slootwater afkomstig van locaties rondom Chemours. Op grond hiervan trekt het RIVM het eerdere (voorlopige) advies in om het water op deze locaties niet als irrigatiewater te gebruiken. Wel blijft het advies in stand om vee daar niet te drenken, en zijn verhoogde concentraties PFOA en GenX aangetroffen in het oppervlaktewater. Dit wordt gemonitord door de betreffende waterschappen in het gebied: Hollandse Delta en Rivierenland.”
In het eerste onderzoek keek het RIVM naar de opname van GenX-stoffen en PFOA in gewassen. De conclusie was dat de huidige risicogrenzen voor de blootstelling aan deze stoffen niet worden overschreden door de consumptie van groenten uit de moestuinen. Het RIVM adviseerde om gewassen uit moestuinen binnen een straal van een kilometer rondom de fabriek met mate te eten, omdat omwonenden ook via drinkwater en lucht met de stoffen in aanraking komen. Dit advies uit maart 2018 blijft staan.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.