De eerste resultaten van het project ‘Schoon erf, schone sloot’ bij bloembollentelers in Flevoland zijn succesvol. De negen deelnemers wisten de afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen naar de sloot (emissie) met gemiddeld 86 procent te verminderen.
''Een prachtig resultaat en een stimulans om met deze aanpak verder te gaan, ook in andere sectoren’’, vindt heemraad Lida Schelwald-van der Kley van Waterschap Zuiderzeeland.
Voor het project, dat in oktober 2016 begon, werkt Zuiderzeeland samen met brancheorganisatie KAVB en kennis- en adviesbureau CLM.
Doel is om in de periode 2016-2020 bij 230 bloembollentelers in Flevoland de erfemissie van gewasbeschermingsmiddelen met tenminste 80 procent terug te dringen en daarmee de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater te verbeteren. Deze reductie is reeds gerealiseerd in twee pilots in Noord-Holland.
Bolontsmettingsmiddelen zijn voor meer dan de helft verantwoordelijk voor normoverschrijdingen in het oppervlaktewater die toegerekend kunnen worden aan de bloembollensector. Daarom richt het project zich op afspoeling van middelen vanaf het erf.
Nulmeting
Eind 2016 is bij de negen deelnemers in Flevoland een nulmeting gehouden. Tijdens het ontsmetten en planten van tulpenbollen zijn monsters van het afspoelende regenwater, afkomstig van de erven op de bloembollenbedrijven, genomen en in een laboratorium geanalyseerd op gewasbeschermingsmiddelen. Vervolgens zijn mogelijke maatregelen besproken.
''Het was opvallend dat de deelnemers direct aan grote, structurele en duurzame maatregelen dachten’’, zegt Peter Knippels van de KAVB. ''Daarnaast kregen ze ook suggesties aangereikt. Een aantal had al stappen gezet. In alle gevallen zagen ze mogelijkheden om te verbeteren. De ene groep kiest voor kleine investeringen, de andere voor bijvoorbeeld een innovatieve manier van waterzuivering.’’
Naast de maatregelen is ook bewustwording een belangrijke factor, zowel bij de ondernemers als bij de medewerkers van de bloembollenbedrijven. ''We zijn echt trots op het bereikte resultaat’’, zegt deelnemer Wim Klink. ''De vraag die we onszelf telkens stelden, was: wat doe ik waar op mijn erf? Waar zet ik de kisten neer, staan ze overdekt, hoe zijn de rijroutes van de heftrucks?’’
Vervolgstap
Het project ‘Schoon erf, schone sloot’ (SESS), dat gefinancierd wordt met Europees geld, sluit aan op de visie ‘Samen werken aan water’ van de bloembollensector uit november 2017. Een van de uitgangspunten hierin is dat de sector zelf zorgt voor schoon water door een nagenoeg emissieloze productie van bloembollen.
Knippels: ''De vervolgstap op het SESS-project om te komen tot een emissieloos erf en een emissiearm perceel past hierin. De KAVB wil dit samen met andere partners verder uitwerken. Dan gaat het om de zuivering van vervuilde waterstromen op het erf en de restanten van bolontsmettingsmiddelen.’’
‘Schoon erf, schone sloot’ is onderdeel van het Actieplan Bodem & Water, een samenwerkingsverband tussen LTO Noord, KAVB, Waterschap Zuiderzeeland en Provincie Flevoland. Dat moet duurzame landbouw in Flevoland bevorderen door bewust bodemgebruik, een goede waterkwaliteit en het vasthouden van water in de bodem.
Meer informatie over het Actieplan Bodem & Water
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.