De trappistenabdij Koningshoeven in Berkel-Enschot gaat op initiatief van Waterschap De Dommel het afvalwater van de bierproductie zuiveren met behulp van tropische planten. Deze methode is een innovatie voor Nederland.
Met de eerste schop in de grond gaf abt Dom Bernardus vanochtend het startsein voor de bouw van de twee plantenkassen waarin het water wordt gezuiverd. De kassen zijn in het najaar gereed. De brouwerij waarin het vermaarde trappistenbier La Trappe wordt gemaakt en de andere activiteiten zoals een bakkerij en kaasmakerij produceren jaarlijks bijna een miljoen kubieke meter afvalwater. Dit water hoeft dan niet meer te worden afgevoerd naar de afvalwaterzuivering. De abdij gaat het gezuiverde afvalwater gebruiken voor de irrigatie van eigen grond, het sproeien van planten in de kwekerij en het omspoelen van bierflessen.
Waterschap De Dommel kwam met het idee om in de abdij in Berkel-Enschot (gemeente Tilburg) de biologische zuiveringsmethode toe te passen. István Koller, strategisch adviseur industrie bij het waterschap, licht toe: “Ik kijk samen met allerlei bedrijven naar projecten waarin we de meerwaarde van water in de breedste zin van het woord kunnen benutten. Dit is zo’n project. De monniken zijn enthousiast omdat ze hiermee vervuiling van de aarde voorkomen.”
Robuust concept
Het concept is ontwikkeld door het Hongaarse bedrijf Biopolus en wordt volgens Koller voor het eerst in ons land toegepast. In de twee kassen die door aannemersbedrijf M.J. Oomen worden gebouwd, komt een aantal bakken te staan waarin de wortels van tropische planten hangen. Aan deze wortels hechten zich de bacteriën die het afvalwater zuiveren. Koller: “Elke bak heeft zijn eigen aquatisch ecosysteem. Het afvalwater gaat met grote snelheid door deze reactoren, waarbij de toxische stoffen eruit worden gefilterd. Dit zuiveringsconcept is veel robuuster dan de traditionele methode met grote ronde bassins. Daar worden zevenhonderd soorten bacteriën gebruikt en hier meer dan drieduizend.”
De bedoeling is ook om op termijn grondstoffen terug te winnen. “Deze volgende stap noemen we de Biomakerij”, zegt Koller. “Er zijn potentieel zo’n vijftig stoffen interessant. Denk bijvoorbeeld aan humuszuren en aan bouwstoffen voor bioplastics en zelfs de farmaceutische industrie. HAS Hogeschool gaat binnenkort onderzoeken welke stoffen we eruit kunnen pakken.”
Nieuwe generatie waterzuivering
Abdij Koningshoeven investeert ongeveer 2 tot 2,5 miljoen euro in het project. Na acht jaar heeft de abdij dat bedrag al terugverdiend, vertelt Koller. “De intussen toegekende subsidies zijn hierbij nog niet eens meegerekend. De provincie Noord-Brabant subsidieert het project vanuit een regeling om de watervoorraad op hoge zandgronden in stand te houden. De Europese Unie geeft een bijdrage vanuit het innovatieprogramma Horizon 2020, circulaire economie. Brussel vindt het project een veelbelovend voorbeeld van de nieuwe generatie waterzuivering voor de circulaire economie.”
Volgens de Nederlandse wetgeving gaat het om de verwerking van afvalstoffen bij het eigen bedrijf en daarvoor gelden zeer strenge regels. Het duurde dan ook geruime tijd voordat alle vergunningen rond waren, zegt Koller. “De wetgeving loopt wel vaker achter bij innovaties. De nieuwe Omgevingswet moet zo’n vernieuwend project gemakkelijker maken.”
Koller merkt op dat het concept eveneens interessant is voor de stedelijke omgeving. “Er is geen botanische kas nodig. De zuiveringsmethode kan ook worden toegepast in een ruimte, mits er voldoende licht is en de temperatuur niet beneden acht graden Celsius uitkomt. We zijn nu bezig met een vergelijkbaar initiatief in de Eindhovense wijk Strijp-S.”
Lees ook het bericht van Waterschap De Dommel.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.