Een steviger Delta-aanpak voor waterkwaliteit en zoetwater die verankerd is in een nieuw Bestuursakkoord Water, meer nadruk op de vervuiler laten betalen en een structurele aanpak van opkomende stoffen. Dat zijn enkele hoofdpunten uit de nieuwe lobbyagenda van Vewin. De bescherming van drinkwaterbronnen staat centraal, zegt directeur Hans de Groene.
Traditiegetrouw presenteerde Vewin, de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland, aan het begin van het parlementaire jaar een lobby-agenda met de belangrijkste standpunten van de sector. De belangenbehartiging richting kabinet, parlement en andere partijen in het politieke krachtenveld is erop gericht dat drinkwaterbedrijven hun wettelijke taak kunnen uitvoeren, zegt Vewin-directeur Hans de Groene. “Het gaat om het continu leveren van veilig, gezond en betaalbaar drinkwater.”
Langdurige trajecten
Het grootste deel van de onderwerpen speelde ook al in voorgaande jaren. Niet verwonderlijk, aldus De Groene. “De meeste trajecten die belangrijk zijn voor de drinkwatersector, lopen lang. Daarvoor hebben we permanent aandacht. Wel zijn er nieuwe ontwikkelingen om mee te nemen. Ook kan het aanstaande regeerakkoord nog nieuwe aandachtspunten opleveren.” Eén belangrijk onderwerp is van de lobbyagenda verdwenen: de precariobelasting. Het parlement heeft besloten om deze belasting op ondergrondse leidingen af te schaffen, met een overgangstermijn van vijf jaar. “Ik ben er blij mee”, zegt De Groene. “De precariobelasting is ondoorzichtig en ongewenst.”
Wat verwacht De Groene van het nieuwe kabinet? “Ik hoop dat water en vooral waterkwaliteit extra aandacht krijgen. De rode draad in onze lobby is de bescherming van drinkwaterbronnen. Dan gaat het om zowel grond- als oppervlaktewater. Neem de grondwatervoorraden. Verknoei je die door bijvoorbeeld mijnbouwactiviteiten, dan verknoei je ze voor altijd.” De Groene wijst ook op de Europese Kaderrichtlijn Water. “De bedoeling is dat de kwaliteit van de bronnen verbetert, zodat de drinkwaterbedrijven minder hoeven te zuiveren. De afgelopen jaren moeten zij echter steeds meer zuiveren om te zorgen voor excellent drinkwater.”
Het steekt de Vewin-directeur dat de rekening daarvoor eenzijdig wordt neergelegd bij de consumenten. “Wij vinden dat de vervuilers mee moeten betalen. Hierover moeten afspraken worden gemaakt in een nieuw Bestuursakkoord Water.” Het huidige akkoord tussen Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven is in 2011 afgesloten en loopt nog door tot 2020. Volgens De Groene zijn de afspraken van zes jaar geleden sterk beïnvloed door het destijds zeer actuele thema van decentralisatie. “Wij zijn voorstander van een bredere benadering. Waterkwaliteit moet voorrang krijgen.”
Steviger Delta-aanpak
De Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater is voor de drinkwaterbedrijven erg belangrijk. Overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstituten hebben in november 2016 een intentieverklaring ondertekend. De partijen hebben toegezegd om maatregelen voor een betere waterkwaliteit te nemen, waarbij zij verantwoordelijk blijven voor hun eigen trajecten.
De Groene noemt het een grote stap vooruit dat zoveel partijen hun handtekening hebben gezet. Hij wil echter meer. “De aanpak mag steviger worden verankerd. We pleiten voor concrete afspraken over inzet, resultaten en financiering, onder meer als het gaat om mest, gewasbeschermingsmiddelen en medicijnresten. Neem deze afspraken op in een nieuw Bestuursakkoord Water.”
Deltacommissaris Wim Kuijken presenteerde op Prinsjesdag het nieuwe Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Deze aanpak richt zich op de aanpassing van de ruimtelijke ordening aan de nieuwe weersextremen. “Voor ons zijn er met name raakvlakken met veiligheid en infrastructuur”, zegt De Groene. “Het is voor de drinkwatervoorziening vooral van belang dat het risico op een overstroming wordt verkleind.”
Geen vanzelfsprekendheid
Vewin pleit voor een structurele aanpak als het gaat om opkomende stoffen. Hoe kijkt De Groene tegen de GenX-affaire aan? “De lozingen door het Dordtse bedrijf Chemours creëren onrust. Niet terecht omdat er geen risico’s zijn voor de volksgezondheid. Dat moeten we blijven communiceren. De mediaberichtgeving helpt natuurlijk wel om mensen ervan bewust te maken dat goed drinkwater geen vanzelfsprekendheid is. We vinden dat vergunningverleners beter moeten kijken naar de risico’s van lozingen voor de drinkwatervoorziening. Het moet van te voren duidelijk zijn om wat voor stoffen het precies gaat en welke eigenschappen ze hebben.”
Een ander onderwerp dat De Groene aansnijdt, is de Omgevingswet. “Deze wet zou eigenlijk in 2019 worden ingevoerd maar dat wordt later. Veel provincies en gemeenten zijn al aan de slag gegaan met het opstellen van omgevingsvisies. Dit is een nieuw aandachtspunt voor de tien drinkwaterbedrijven. Zij moeten ervoor zorgen dat het belang van drinkwater een onderdeel is van de brede afweging. Dat gaat echt wat van hen vergen.”
De Nederlandse drinkwatersector schaakt ook op het Brusselse bord. Hier zijn twee lobbyisten actief die zowel Vewin als de Unie van Waterschappen vertegenwoordigen. De Groene: “We merken dat het zeer de moeite waard is om samen met de Unie aanwezig te zijn in Brussel. De Europese regelgeving is heel belangrijk voor onze eigen leden, bijvoorbeeld als het gaat om bescherming van de drinkwaterbronnen.”
Meer informatie
Lobbyagenda 2017-2018 van Vewin
Brief Vewin over bescherming drinkwaterbronnen
Bericht over afschaffing van precariobelasting
Bericht over lobbyagenda van vorig jaar
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.