Waterschap Aa en Maas presenteerde recent zijn nieuwe afvalwaterstrategie. De ambities reiken ver. "We gaan verder dan alleen onze wettelijke taken," zegt Maarten Nederlof, auteur van de nieuwe strategie, dan ook.
Nederlof en het waterschap zijn geruime tijd bezig geweest met het opstellen van deze nieuwe strategie. Niet in de laatste plaats omdat alle stakeholders, bijvoorbeeld gemeenten en bedrijven, om input werd gevraagd. "Daar ben ik heel trots op. We zijn niet begonnen met het formuleren van onze visie en vervolgens op zoek gegaan naar draagvlak. We hebben het andersom gedaan en wilden van onze stakeholders weten: wat verwachten jullie eigenlijk van ons?"
Dat leverde verrassende resultaten op. Zo bleek volgens Nederlof dat bedrijven meer behoefte hadden aan regie van het waterschap dan Aa en Maas zelf had aangenomen. "Je merkt dat bedrijven zeggen: maak regels, hou ze helder en handhaaf ze gewoon. Dat vond ik wel een eyeopener."
Daarnaast viel het Nederlof ook op dat bedrijven die vervuilen best bereid zijn meer te betalen voor waterzuivering. Maar daar vragen ze dan wel maatwerk voor terug. "Daarom gaan we nu eerst kijken welke wettelijke ruimte we hebben om te komen tot tariefdifferentiatie. Die is nog beperkt. Het zou dus goed kunnen dat we het meenemen in onze lobbyactiviteiten rond het nieuwe belastingstelsel van de waterschappen."
Volgens Nederlof was het tijd voor een nieuwe afvalwaterstrategie omdat de waterzuiveringen weliswaar nog niet technisch, maar wel economisch zijn afgeschreven. Bovendien wil het waterschap aanvullende zuiveringen gaan bouwen om medicijnresten en nutriënten verder uit het water te filteren. "Dat is een goed moment om vooruit te kijken en na te denken over de toekomst van afvalwaterzuivering in ons gebied."
De nieuwe strategie is een meetlat waarlangs het waterschap toekomstige investeringen zal leggen. Vier thema's staan centraal: effluentkwaliteit, het winnen van waardevolle stoffen uit het afvalwater (en sluiten van water- en nutriëntkringlopen), samenwerking in de afvalketen en de uitvoering van de wettelijke taken. "Dat laatste doen we goed. Maar een waterschap kan zoveel meer. Neem het verwijderen van medicijnresten uit het water. Daar willen we verder gaan dan het ministerie op dit moment eist. We willen zoveel mogelijk al bij de bron maatregelen nemen. Daarom gaan we in gesprek met burgers, gemeenten, apothekers- en artsenverenigingen. Wij kunnen ze weliswaar niet verplichten gebruikte medicijnen weer terug te nemen, maar ze wel bewust maken en overtuigen dat ze ook zelf een bijdrage kunnen leveren."
Ook op het gebied van de circulaire economie, het halen van waardevolle grondstoffen uit het afvalwater, wil Aa en Maas een actievere rol gaan spelen. "Als overheid zijn we nog echt nodig om de circulaire economie te stimuleren. Daarom zoeken we actief partijen die struviet of cellulose willen hebben en gaan met hen in gesprek over de eisen de ze daaraan stellen. Door vervolgens samen met marktpartijen pilots op te zetten, kunnen we laten zien dat het economisch weldegelijk zinvol is om circulair te werken."
Op de website van Aa en Maas vindt u de nieuwe afvalwaterstrategie (pdf)
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.