H2O Actueel

Hoe meet je droogte? En klopt dat beeld met wat boeren daadwerkelijk ervaren op het land? Die vragen stonden centraal voor drie Nederlandse onderzoekers: Jan-Philip Witte, Gé van den Eertwegh en Paul Torfs. “De definitie van meteorologische droogte is aan herziening toe”, stellen zij in in hun onderzoek.

In een gezamenlijke oproep vragen de waterschappen Brabantse Delta, Hollandse Delta en Scheldestromen aandacht voor een van de meest urgente kwesties in de Zuidwestelijke Delta: de beschikbaarheid van zoetwater. Tijdens een bijzondere bijeenkomst, bijgewoond door deltacommissaris Co Verdaas en voormalig Deltacommissie-voorzitter Cees Veerman, spraken de algemeen besturen van de drie waterschappen over de toekomst van hun gezamenlijke gebied.

In de strijd tegen weersextremen zoals stortregens, hittegolven en droogte kiest het kabinet voor een gebiedsgerichte aanpak van klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving. De ministers Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) onderstrepen in een kamerbrief dat het noodzakelijk is om onze steden en dorpen toekomstbestendig in te richten.

Als nature-based solutions voor maatschappelijke uitdagingen bewezen effectief zijn, waarom worden ze dan relatief weinig ingezet? Dat was de onderzoeksvraag waarmee Wageningen University & Research op pad werd gestuurd door het ministerie van LVVN. Het antwoord volgens de onderzoekers: onbekendheid, vooroordelen over effectiviteit, zorgen over financiering en complexe regelgeving.

In een deel van de Oostvaardersplassen is het waterpeil in 2020 voor enkele jaren omlaag gebracht. Onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Ecologie monitorden de effecten van deze droogvalperiode op de vegetatie en de biodiversiteit. Ze concludeerden dat de tijdelijke peilverlaging leidde tot een veerkrachtiger en meer divers ecosysteem.

Er is een akkoord over de cao voor medewerkers van waterschappen. Deze loopt, met terugwerkende kracht, van 1 januari 2025 tot 31 december 2026. Waterschapsmedewerkers kunnen rekenen op een structurele loonsverhoging van 3,3 procent vanaf 1 januari 2025 en vervolgens 1 procent per 1 januari 2026.

Ecosystemen in rivieren, beken, meren en reservoirs verbruiken nu meer zuurstof dan ze zelf produceren, waardoor ze steeds meer zuurstof uit de atmosfeer opnemen, zo'n 1 miljard ton per jaar. De belangrijkste oorzaak van deze verschuivingen in de mondiale zuurstofcyclus in zoetwaterecosystemen zijn menselijke activiteiten, stellen wetenschappers op basis van onderzoek dat verschenen is in Science Advances.

Hoogheemraadschap van Delfland legde vorig jaar 34 keer een last onder dwangsom op aan een tuinder die zich schuldig maakte aan lozingen of lekkages van schadelijke stoffen naar bodem of water. Dat waren er aanzienlijk meer dan in 2023, toen er 3 keer een last onder dwangsom werd opgelegd. Ook dit jaar signaleert het hoogheemraadschap overtredingen. Op 28 maart werd een illegale lozing geconstateerd vanuit een kas van een komkommerteler.

De allereerste hoogwatervluchtplaats voor bevers, die eind februari in een zijtak van de Maas bij Oijen is geïnstalleerd, lijkt in de smaak te vallen bij de doelgroep. Eind maart legden cameravallen de eerste bever vast die het ‘hotel’ ook van binnen verkende, zo meldt Waterschap Aa en Maas.

Met breed bestuurlijk draagvlak is Ruimte voor de Rivier 2.0 van start gegaan op een bijeenkomst langs de Waal in Zaltbommel. In tegenstelling tot het vorige Ruimte voor de Rivier-programma van 2006 tot 2019 richt zich het nieuwe plan niet alleen op het vergroten van de afvoercapaciteit, maar ook op de gevolgen van extreem laagwater.

De glazen waterkering die in het Limburgse dorp Belfeld geplaatst zal worden, is sterk genoeg om een boomstam van 800 kilo te weerstaan. Dat is gebleken uit een test in de Deltagoot van Deltares. Het glas vervangt voor een deel de tijdelijke dijken die na de overstromingen van de Maas eind vorige eeuw zijn aangelegd.

De deels weggezakte kade aan het Valkenburgse Meer is stabiel. Dat zegt Hoogheemraadschap van Rijnland. Een deel van de oever bij de Ommedijkseweg aan het Valkenburgse Meer zakte dinsdagmiddag weg. Een wandelpad en bomen kwamen onder water te staan.

Het opzettelijk onder water zetten van binnendijkse polders om dreigende overstromingen bij acuut gevaar in de grote rivieren af te wenden, is niet effectief en daarmee zinloos. Dat concluderen de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsrisico’s en het Expertisenetwerk Waterveiligheid.

Om water in droge periodes langer vast te houden, werkt het waterschap aan een pakket van maatregelen onder de noemer ‘Droogtemaatregelen’. Het project loopt tot eind 2025 en bestaat uit vier deelprojecten, gericht op het versterken van het watersysteem, met name in Midden- en Noord-Limburg – regio’s met droogtegevoelige zandgronden.

IVN Natuureducatie treedt per 1 april officieel toe tot de Natuurkracht-coalitie, een samenwerking van natuurorganisaties die zich inzetten voor natuurlijke oplossingen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals wateroverlast en droogte. Met de toetreding van IVN wordt de coalitie verder versterkt in kennis en bereik.

Het droogteseizoen is dit jaar vroeg begonnen. De afvoeren van de Maas en de Rijn zijn lager dan normaal. De grondwaterstanden in Nederland zijn veelal verlaagd en dalend, terwijl lokaal nog sprake is van hogere grondwaterstanden. Dat schrijft de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in haar eerste droogtemonitor van het seizoen.

In het westelijk havengebied van Amsterdam draaien sinds kort vier nieuwe windturbines op volle toeren. Ze staan op het terrein van de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en markeren een mijlpaal: het waterschap wekt vanaf dit jaar meer duurzame energie op dan het zelf verbruikt.

De Nederlandse waterschappen investeren de komende jaren fors voor grote opgaven op het gebied van waterveiligheid en -kwaliteit. In de periode 2025-2029 willen de waterschappen gezamenlijk gemiddeld 3,1 miljard euro per jaar besteden, wat neerkomt op een totaalbedrag van ruim 15 miljard euro. Dat blijkt uit een recente inventarisatie van de Unie van Waterschappen.

Tot de zeventien Sustainable Development Goals (SDG's) behoren het verzorgen van schoon water en sanitatie, maar ook biodiversiteitsbehoud. Onderzoek in Egypte van Wageningen University laat zien dat deze twee doelen op gespannen voet kunnen staan.

Na lange onderhandelingen hebben de waterschappen een nieuwe gedragscode voor beheer en onderhoud. Deze gaat per 1april in en zal vijf jaar gelden. Er zijn afspraken gemaakt over klepelmaaien, alleen toegestaan als de veiligheid van medewerkers in het geding is, en over andere aspecten van ecologisch beheer.