Waterschap Noorderzijlvest gaat een zoutwatermeetnet aanleggen in en rond het Lauwersmeer. Daarmee wordt een eerste stap gezet naar een natuurlijker overgang tussen het zoute water van de Waddenzee en het zoete water van het meer. Het plan is om het noordelijk deel zouter te maken.
Dat is volgens natuurorganisaties noodzakelijk om de visstand en de biodiversiteit, en daarmee ook de waterkwaliteit, te verbeteren. Zij stonden lang tegenover boeren aan de zuidkant van het Lauwersmeer, op de grens van Groningen en Friesland, die vreesden voor verzilting van hun landbouwgrond.
In een meerjarig gebiedsproces hebben beide partijen elkaar uiteindelijk gevonden in een plan dat een gedeeltelijke verzilting omvat. In het noordelijk deel wordt gecontroleerd zout water ingelaten via de Cleveringsluizen, het zuidelijk deel moet zoet blijven door een constante ‘zoete instroom’ vanuit rivieren en kanalen in Friesland, Groningen en Drenthe.
Door middel van een zoutwatermeetnet wordt het zoutgehalte van het water nauwkeurig bijgehouden en kan direct worden ingegrepen als dat nodig is, bijvoorbeeld door de sluizen een tijdje dicht te houden.
Online dashboard
Afgelopen week is het algemeen bestuur van Waterschap Noorderzijlvest akkoord gegaan met een bijdrage van 3,12 miljoen euro voor de aanleg van zo’n meetnet en voor een verkenning naar hoe de zoet-zoutovergang het beste gerealiseerd kan worden. Het geld komt uit een bijdrage van 10 miljoen euro van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, bestemd voor het project PAGW (Programmatische Aanpak Grote Wateren) Toekomstbestendig Lauwersmeer.
Het meetnet wordt dit en volgend jaar opgezet. Er komen meetpunten in het meer en in natuur- en landbouwgebied, waarmee het waterschap het zoutgehalte dagelijks op verschillende locaties en dieptes kan monitoren. Via een online dashboard kan iedereen de gegevens inzien.
Daarmee wordt ook meer kennis verzameld over bijvoorbeeld de zoet-zout-verdeling in het meer gedurende het jaar, het effect van het zoutgehalte op de waterkwaliteit en de grens tussen zoet en zout water.
Nieuw gemaal
De verkenning naar de ideale zoet-zoutovergang duurt tot 2028. Mogelijk komt er op de langere termijn ook een nieuw gemaal. De verwachting is dat er in de toekomst door meer regen vaker en meer water vanuit Noord-Nederland via het Lauwersmeer – een in 1969 afgesloten binnenzee – moet worden afgevoerd. “Bij alles wat we doen in het Lauwersmeergebied, staat waterveiligheid voorop”, benadrukt een woordvoerder van Noorderzijlvest.
Voor de PAGW Toekomstbestendig Lauwersmeer werkt het waterschap samen met Rijkswaterstaat Noord-Nederland, Staatsbosbeheer en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
