Het loont om de herontwikkeling van vaarwegen integraal te benaderen. Daarvoor moeten de transactiekosten tussen partijen goed in de gaten worden gehouden, stelt promovendus Arjan Hijdra.
Veel rivieren, kanalen en meren moeten worden aangepakt, omdat kunstwerken verouderen en het gebruik van wateren verandert. Hoe kan deze herontwikkeling voldoen aan de grote diversiteit aan wensen en eisen in verband met onder meer recreatie, natuur en irrigatie en zo een maximale maatschappelijke waarde creëren? Deze vraag staat centraal in het onderzoek van Arjan Hijdra, senior-adviseur vaarwegen bij Rijkswaterstaat. Hierop promoveert hij op 16 februari aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hijdra heeft de transactiekostentheorie die bekend is uit de private sector, geschikt gemaakt voor publieke infrastructurele projecten. Volgens deze theorie brengt elke vorm van samenwerking transactiekosten met zich mee: gedoe, tijd, moeite. Bij publieke projecten was daarvoor tot voor kort amper oog. Dat belemmert een integrale benadering, stelt Hijdra. “Vaak zien partijen het nut van samenwerken wel, maar blijken er allerlei moeilijkheden te zijn waardoor het uiteindelijk toch niet gebeurt.”
Volgens Hijdra is een integrale benadering van het herontwikkelen van vaarwegen lonend. Maar dan moeten wel de transactiekosten goed in de gaten worden gehouden. “Door dit afgewogen te doen haalt iedere partij maximaal rendement uit ingezette middelen. Gerichte en structurele verlaging van de transactiekosten maakt dat meer kansen rendabel worden voor realisatie.”
Om te bekijken hoe deze kosten omlaag kunnen worden gebracht, analyseerde Hijdra verschillende vaarwegprojecten in Nederland en de Verenigde Staten. Hij geeft als voorbeeld de herinrichting van de Miami River. “Dit project is een succesverhaal geworden door een onafhankelijk, neutraal platform te creëren, een soort ‘belangenmakelaar’. Deze belangenmakelaar inventariseerde belangen, signaleerde kansen en coördineerde. De inspanning die individuele partijen moesten leveren, werd daardoor kleiner.” Hijdra heeft zijn bevindingen samengevat in een vijfstappenplan voor de ontwikkeling van infrastructuur van maatschappelijke waarde.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.