Een onderzoek van Wageningen Universiteit toont aan dat landbouwgrond in Europa op grote schaal is vervuild met het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat en het afbraakproduct AMPA. Volgens de onderzoekers kunnen de stoffen zich makkelijk verspreiden door wind of erosie.
De onderzoekers onderzochten 317 stukken landbouwgrond in Europa. In 21 procent van de monsters werd de stof glyfosaat gevonden. In 42 procent betrof het het afbraakproduct AMPA. Het onderzoek richtte zich ook op Nederland; glyfosaat werd hier in 7 van de 30 (23 procent) monsters aangetroffen en AMPA in 12 van de 30 (40 procent). Zowel glyfosaat als AMPA had een maximale concentratie in de bodem van 2 mg kg-1.
Het onderzoek is gepubliceerd in Science of the Total Environment. De onderzoekers stellen dat er weinig onderzoekgegevens zijn over glyfosaat in landbouwgrond. Met het onderzoek naar meer dan 300 percelen landbouwgrond in Europa is daar nu in voorzien. De onderzoekers trekken de conclusie dat glyfosaat en AMPA zich makkelijker verplaatsen dan eerder werd aangenomen. Ze worden met bodemdeeltjes vrij eenvoudig verspreid door wind en erosie, vertelt Violette Geissen, onderzoeker bij de leerstoelgroep Bodemfysica en Landbeheer van WUR.
Tegenover het blad Resource van WUR noemt ze de uitkomst van het onderzoek ‘schokkend’. “Er bestaan in Europa geen normen voor de hoeveelheid glyfosaat en AMPA in de bodem en dat is absurd. We weten helemaal niet wat die stof doet. We weten niet wat de gevolgen zijn voor de bodembiodiversiteit, we weten niet precies wat het effect op onze gezondheid is. Ik vind dat we het middel uit voorzorg moeten verbieden.”
De Europese Unie moet daar dit jaar een knoop over doorhakken. Eind dit jaar valt het besluit in het permanent comité Scopaff waarin alle EU-lidstaten zijn vertegenwoordigd. Het Nederlandse kabinet maakte in september bekend de onkruidverdelger de komende tien jaar toe te willen staan. Volgens minister Kamp van Economische Zaken zijn Europese toezichthouders - de Europese instituten Echa (chemicaliënagentschap) en Efsa (voedselveiligheidsautoriteit) - tot de conclusie gekomen dat glyfosaat veilig gebruikt kan worden.
Dat standpunt is omstreden. Vewin, de koepelorganisatie van de drinkwaterbedrijven, drong er eerder deze maand op aan het gebruik van glyfosaat door particulieren te verbieden. De stof is giftig voor natuur en waterleven en een riscovolle stof voor drinkwaterbedrijven, aldus Vewin.
Milieuorganisatie Greenpeace en voedselwaakhond Foodwatch roepen naar aanleiding van het Wageningse onderzoek de nieuwe minister van Landbouw op om op de eerste werkdag glyfosaat direct te verbieden. “Ook in Nederland leidt deze vervuiling van bodem en water tot gevaren voor mens en milieu,'' aldus Greenpeace tegen persbureau ANP.
Meer over onkruidverdelger glyfosaat
Vewin sprak eerder deze maand haar bezorgheid uit over het gebruik van glyfosaat: Vewin: verbiedt verkoop glyfosaat aan particulieren.
Het onderzoek van WUR: Distribution of glyphosate and aminomethylphosphonic acid (AMPA) in agricultural topsoils of the European Union
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.