secundair logo knw 1

De waterstanden van de Mississippi waren over heel 2023 bezien historisch laag I Foto: Lucy Mills via Pixabay

Voor rivieren was 2023 globaal genomen het droogste jaar in meer dan drie decennia, volgens een rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). Dit komt vooral door de klimaatverandering, al speelde ook El Niño een rol. Gletsjers slinken in rap tempo. Zij leden het grootste massaverlies in vijftig jaar.

Wereldwijd staan watervoorraden fors onder druk, blijkt uit het nieuwe WMO-rapport State of Global Water Resources 2023. Voor meer dan de helft van de riviersystemen waren er in de laatste vijf jaar abnormale waarden. Het gaat dan voornamelijk om weinig water. Daarbij was de situatie in 2023 nog een tikje erger dan in de jaren daarvoor (zie wereldkaart).

Vorig jaar werden grote gebieden in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika getroffen door ernstige droogte en verminderde rivierafvoeren. In de bekkens van de Amazone en Mississippi bereikten de waterstanden recordlaagtes. In Azië was er bij de Ganges, Brahmaputra en Mekong minder water dan normaal.

In sommige regio’s waren de waterpeilen op jaarbasis juist vrij hoog, zoals aan de oostkust van Afrika. Ook in een aantal landen in het noordelijke deel van Europa was sprake van bovennormale afvoeromstandigheden. Dit geldt onder meer voor Nederland en ook voor het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Finland.

Beeld rivierpeilen WMO rapport 2024Bron: The State of Global Water Resources 2023 / WMO

Groot massaverlies bij gletsjers
Gletsjers verloren de meeste massa in vijftig jaar: ruim 600 gigaton water tussen september 2022 en augustus 2023. Het was voor het tweede opeenvolgende jaar waarin alle regio’s met gletsjers ijsverlies rapporteerden. Vooral in de Europese Alpen en in het westen van Noord-Amerika gaat het hard. Het volume van de Zwitserse gletsjers verminderde met ongeveer 10 procent in twee jaar tijd.

Door de klimaatverandering wordt de hydrologische cyclus grilliger. Vorig jaar was het warmste jaar ooit gemeten. Dat leidde tot het vaker voorkomen van extreme droogte of juist overvloedige regen met als gevolg overstromingen. Ook het weerfenomeen El Niño had daarop een duidelijke invloed.

In Afrika vielen de meeste dodelijke slachtoffers door overstromingen. Libië springt eruit. Hier kwamen in september meer dan 11.000 mensen om, toen twee dammen bezweken bij een grote overstroming. De ramp trof 22 procent van de bevolking.

Water ‘kanarie in de kolenmijn’
Secretaris-generaal Celeste Saulo van de Wereld Meteorologische Organisatie noemt water de kanarie in de kolenmijn van klimaatverandering. “Wij ontvangen noodsignalen in de vorm van steeds extremere regenval, overstromingen en droogtes. Zij eisen een zware tol als het gaat om levens, ecosystemen en economieën. Smeltend ijs en slinkende gletsjers bedreigen de waterzekerheid op de lange termijn voor vele miljoenen mensen. En toch blijft de noodzakelijke dringende actie uit.”

Sauto wijst op de versnelling van de hydrologische cyclus door de stijgende temperaturen, met alle gevolgen van dien. Zo nemen de problemen door te veel of te weinig water toe. Er is volgens de Argentijnse nog onvoldoende bekend hoe het werkelijk gaat met de zoetwaterbronnen in de wereld. “We kunnen niet beheren wat we niet meten. Ons rapport wil eraan bijdragen dat de monitoring, het delen van data en de grensoverschrijdende samenwerking en beoordelingen worden verbeterd. Dat is dringend nodig.”

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd? 
Niet zo vreemd dat van die akker- en weidevogelsoorten de populaties teruglopen . Dat kan je zo hebben als je het vol zet met zonnepanelen en windturbines (birdblenders).
Dit heb ik ook nodig. Wij maken van slootmaaisel, een nieuw product, Wortelbeton, voor waterschap Rijnland. Artificiële Rietzudde, voor KRW- doelen. We hebben nog een toepassing van Wortelbeton en dat is veen maken. Daarmee werken we samen met gem Amsterdam en Waternet/AGV en VIP_NL. 
We willen een techniek ontwikkelen om de bodem omhoog te laten groeien met 1m p/jaar. We hadden al zitten denken aan dit systeem, maar ik zou graag eens willen praten over jullie ervaring of samenwerking .
@Almer BolmanEens Almer, de laatste twee kalenderjaren waren uitzonderlijk, extreem nat. En enkele jaren daarvoor extreem droog. Het lijkt er echter op dat wateroverlast eerder een reden is om in actie te komen dan droogte. De flanken van de Veluwe (en de beken aldaar) reageren zeer snel op natte en droge perioden omdat -zoals je weet - de reservoircoëfficiënt daar gering is. Daarom is mijn plan om juist niet op de flanken - dat heeft geen zin - maar op de hoge delen (daar is de genoemde coëfficiënt groot en de grondwaterstand diep) de grondwateraanvulling te vergroten, ofwel door vermindering van de verdamping ofwel door gecontroleerde (!) infiltratie van perfect voorgezuiverd rivierwater. Het doel is te bereiken dat beken en sprengen weer hóger op het massief ontspringen en langer water voeren. Dat zal een enorme boost geven aan natuur en biodiversiteit. Het kwelwater naar de beken is overigens geen infiltratiewater, het is en blijft geïnfiltreerd regenwater. Als we in hoge delen van de Veluwe water infiltreren, kiest dat een diepe, uitermate lange, langzame weg naar de randen van de Veluwe waar het pas na eeuwen - misschien zelfs millennia - opkwelt.
Als we verdroging aanpakken (let op: Nederland heeft daartoe een verplichting) kán inderdaad grondwateroverlast de kop opsteken. Je spreekt over ‘totale onbeheersbaarheid van de grondwaterkwantiteit’. Dat snap ik niet. De infiltraties zijn juist uitermate gecontroleerd, ook kwantitatief. Overlast en droogte op de flanken ontstaan zeer snel door overvloedige regen of juist het gebrek daaraan. Overlast door infiltraties in de hoge delen – als het al optreedt - ontstaat echter niet ‘over night’, dat duurt jaren. Als - en voor zover - infiltraties de oorzaak zijn, dreigende overlast kunnen we perfect monitoren en heel effectief bestrijden door het sturen van de infiltraties of door zeer lokaal grondwater te onttrekken. Dat maakt ook nog eens prima bronnen beschikbaar. Het waterbedrijf zou water moeten winnen waar overlast dreigt, bij voorkeur niet daar waar verdroging het gevolg is.
Willen jullie eens kijken of een EU commissaris voor water niet een goed plan zou zijn. Dan komt er een structurele aanpak in Europa en kan het economische plaatje ook beter ingepast worden. Vooruit kijken is slimmer en gunstiger.