De concentratie microplastics in drinkwater is zo laag dat ze geen bedreiging lijken te vormen voor de volksgezondheid. Dat zegt Wereldgezondheidsorganisatie WHO in een gisteren gepubliceerd rapport. De VN-organisatie pleit voor meer onderzoek naar de effecten van microplastics op milieu en gezondheid.
Dit is het eerste rapport van de gezondheidsorganisatie over de gevolgen van microplastics voor de menselijke gezondheid. De WHO kondigde het onderzoek vorig jaar aan na publicaties over microplastics in drink- en flessenwater. De onderzoeken leidden tot bezorgdheid over aantasting van de gezondheid door chemicaliën die in kunststoffen worden gebruikt of door ziekteverwekkers die met de microplastics in het lichaam komen.
De gezondheidsorganisatie wilde de wetenschappelijke kennis over de mogelijke schade van het consumeren van microplastics in kaart brengen. Dat is nu gebeurd.
In het rapport schrijft de gezondheidsorganisatie dat microplastics alom vertegenwoordigd zijn in het milieu en zijn aangetroffen in het drinkwater, ook in gebotteld water voor consumptie.
Belangrijkste conclusie
"Maar alleen omdat we ze binnenkrijgen, betekent dit niet dat ze een risico vormen voor de menselijke gezondheid", zei Bruce Gordon, WHO-coördinator van water, sanitaire voorzieningen en hygiëne. “De belangrijkste conclusie is dat de consument die flessenwater of kraanwater drinkt, zich niet per se zorgen hoeft te maken."
Mensen hebben onbedoeld microplastics en andere deeltjes in het milieu gedurende tientallen jaren zonder teken van schade geconsumeerd, stelt het rapport. Grotere microplastics (meer dan 150 micrometer) zijn niet schadelijk, aldus het rapport. Ze gaan zonder schade door het maag-darmstelsel. Kleinere deeltjes kunnen mogelijk door de wanden van het spijsverteringskanaal gaan en vast komen te zitten, maar onderzoekers denken dat het onwaarschijnlijk is dat ze zich ophopen in schadelijke hoeveelheden.
Slag om de arm
De uitspraken worden wel met een slag om de arm gedaan, omdat, zo stelt WHO, veel van het beschikbare onderzoek van onvoldoende kwaliteit is. De conclusie trok Bart Koelmans, hoogleraar Aquatische Ecologie en Waterkwaliteitsbeheer van Wageningen University & Research, eerder dit jaar ook na een kritische analyse van de gepubliceerde onderzoeken over microplastics in zoet water, afvalwater en drinkwater.
Slechts 4 van de 50 onderzoeken voldeden aan alle eisen op het gebied van kwaliteitsborging, concludeerde de hoogleraar in april. Hij zei toen tegen H2O: “Dit wil overigens niet zeggen dat het slechte onderzoeken zijn, in de meeste gevallen leveren ze sowieso bruikbare informatie op, maar wel dat de resultaten van de metingen niet boven alle twijfel verheven zijn.”
Nanoschaal
Koelmans is een van de experts die meeschreef aan het WHO-rapport. Hij zegt nu tegen dagblad NRC dat microplastics in drinkwater geen probleem zijn. “Maar dat wil niet zeggen dat het altijd zo zal blijven. De concentraties in drinkwater zijn nu nog laag, maar dat hoeft niet zo te blijven als er steeds meer plastic bijkomt in het milieu. Heel langzaam breekt dat af tot kleine stukjes die vervolgens weer in ons drinkwater en voedsel terecht kunnen komen. En er is nog een onzekerheid, want als microplastic verder verkleint, worden het deeltjes op nanoschaal die misschien wel de cellen kunnen binnendringen. Wat daarvan het effect is, moet nog verder worden onderzocht.”
De WHO roept op tot tot verdere analysering van de schadelijke effecten van microplastics in het milieu en voor de menselijke gezondheid. De gezondheidsorganisatie zegt zelf meer prioriteit te geven aan de bestrijding van andere acute risico’s in het drinkwater, zoals bacteriën die tyfus en cholera veroorzaken en een dodelijke bedreiging vormen voor miljoenen mensen.
MEER INFORMATIE
WHO: Who calls for more research into microplastics and a crackdown on plastic pollution
H2O: 92% van onderzoeken naar microplastics in drinkwater niet goed genoeg
H2O: Onderzoek: ook plastic in flessenwater
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.